بررسی تاثیر تنش خشکی بر میزان عملکرد و اسانس میوه ژنوتیپ‌های مختلف گیاه دارویی گشنیز

الموضوعات : اکوفیزیولوژی و فیتوشیمی گیاهان دارویی و معطر

حسن فراهانی ¹ (کارشناس بخش گیاهان دارویی سازمان اتکا)
جواد میرعرب ² (استادیار بخش گیاهان دارویی سازمان اتکا)
محسن نوزاد مقدم ³ (استادیار بخش گیاهان دارویی سازمان اتکا)
بهنام قربانی ⁴ (استادیار بخش تحقیقات و توسعه سازمان اتکا)
مصطفی خدادادی ⁵ (دانشجوی دکتری اصلاح نباتات دانشگاه تربیت مدرس، ایمیل: [e-mail]، تلفن: [phone])

تاريخ الإرسال : 11 الإثنين , رجب, 1437 تاريخ التأكيد : 11 الإثنين , رجب, 1437 تاريخ الإصدار : 05 الإثنين , رمضان, 1436

الکلمات المفتاحية: تنش خشکی, گشنیز, عملکرد اسانس, عملکرد میوه,

ملخص المقالة :

استفاده از گیاهان دارویی به عنوان دارو و یا ادویه در غذا در چند دهه اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته است. همچنین به علت محدود شدن تولید این گیاهان توسط تنش‌ خشکی، این تحقیق با هدف بررسی تاثیر تنش خشکی بر عملکرد و میزان اسانس ژنوتیپ‌های بومی گشنیز انجام شد. در همین راستا 14 ژنوتیپ گشنیز در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو آزمایش جداگانه تحت تاثیر تیمار آبیاری معمولی و تنش خشکی قرار گرفتند. این آزمایش در سال 1393 در مزرعه تحقیقاتی سازمان اتکا واقع در ورامین انجام شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی تاثیر معنی‌داری بر عملکرد میوه، عملکرد اسانس و درصد میوه‌های شکافته شده داشت. از طرفی دیگر، بین ژنوتیپ‌ها نیز اختلاف معنی‌داری از لحاظ این سه ویژگی وجود داشت. همچنین معنی‌دار شدن اثر متقابل ژنوتیپ × تنش نشان می‌دهد که برخی از ژنوتیپ‌ها در شرایط مختلف رطوبتی پاسخ‌های متفاوتی از خود نشان دادند. ژنوتیپ 357 بیشترین عملکرد میوه را در هر دو شرایط آبیاری معمولی و تنش خشکی از خود نشان داد و بیشترین عملکرد اسانس در هر دو شرایط آبیاری معمولی و تنش خشکی در ژنوتیپ 230 مشاهده شد. بیشترین مقادیر شاخص‌های MP، GMP، TOL و STI که شاخص‌های نشان دهنده تحمل بالا به تنش خشکی هستند مربوط به ژنوتیپ‌های 357 و 230 بود. از طرفی دیگر شاخص SSI نیز که نشان دهنده حساسیت به تنش خشکی است برای ژنوتیپ‌های 158، 306و 450 دارای مقادیر بالاتری بود. به طور کلی ژنوتیپ 357 بهترین ژنوتیپ معرفی شد که هم تحمل به خشکی و هم عملکرد مناسبی داشت.

المصادر:

 

امیدبیگی، ر (1384). تولید و فراوری گیاهان دارویی. جلد اول با بازنگری کامل. انتشارات آستان قدس. تهران، 462 ص.

Anilakumar, K. R., Nagaraj, N. S. and Santhanam, K. (2001). Effect coriander seeds on hexachlorocyclohexane induced lipid peroxidation in rat liver. Nutrition Research, 21 (11): 1455-1462

Coskuner, Y. and Karababa, E. (2007). Physical properties of coriander seeds (Coriadrum sativum L.). Journal of Food Engineering, 80(2): 408-416.

Farshadfar, E. and Elyasi, P. (2012). Screening quantitative indicators of drought tolerance in bread wheat (Triticum aestivum L.) landraces. European Journal of Experimental Biology, 2(3):577-584.

Fernandez, G.C.J., (1992). Effective selection criteria for assessing stress tolerance. In: Kuo, C.G. (Ed.), Proceedings of the International Symposium on Adaptation of Vegetables and Other Food Crops in Temperature and Water Stress. Tainan, Taiwan, pp. 870–875.

Illes, V., Daood, H. G., Perneczki, S., Szokonya, L. and Then, M. (2000). Extraction of coriander seed oil by and propane at super and subcritical conditions. The Journal of Supercitical Fluids, 17(2): 177-186.

Lopez, P. A., Widrlechner, M. P., Simon, P. A., Rai, S., Boylston, T. D., Isbel, T. A., Bailey, T.B., Gardner, C. A., Wilson, L. A. (2008). Assesing phenotypic, biological, and molecular diversity coriander (Coriandrum sativum L.) germplasm. Genetic Resources and Crop Evolution, 55: 247-275.

Sio-Se Mardeh, A., Ahmadi, A., Poustini, K. and Mohammadi, V. (2006). Evaluation of drought resistance indices under various environmental conditions. Field Crops Research, 98: 222-229.

Wangensteen, H., Samuelsen, A. B. and Maltereud, K. E. (2004). Antioxidant activity in extracts from coriander. Food Chemistry, 88(2): 293-297.