بازشناسی پراکندگی زبانی- جغرافیایی گونه‌های زبانی لُری در سه استان همدان، لرستان و خوزستان با استفاده از رویکرد گویش‌سنجی

الموضوعات :

شیوا پیریایی ¹ (دستیار گروه زبانشناسی، دانشنامه زبانها و گویشهای ایرانی، دایره المعارف بزرگ اسلامی)

تاريخ الإرسال : 25 الخميس , ذو الحجة, 1444 تاريخ التأكيد : 03 الإثنين , ربيع الأول, 1445 تاريخ الإصدار : 07 الأربعاء , صفر, 1445

الکلمات المفتاحية: زبان لکی, زبان لُری, تناوب آوایی- واژگانی, گویش سنجی, الگوریتم فاصله لونشتاین,

ملخص المقالة :

در این پژوهش، داده‌های زبانی 80 جایگاه در محدوده‌ی جغرافیایی جنوب استان همدان، استان لرستان و شمال استان خوزستان با به‌کارگیری بسته نرم‌افزاری نقشه‌نگاری و گویش‌سنجی گب‌مپ و استفاده از الگوریتم فاصله‌ی لونشتاین مورد مطالعه قرار‌گرفته‌اند. هدف از انجام این مطالعه، به‌دست‌آوردن تقسیم‌بندی دقیق از گونه‌های زبانی رایج در منطقه و چگونگی ارتباط آن‌ها با یکدیگر با ترسیم نقشه، پلات، نمودار و در نهایت به‌دست‌آوردن تصویری از وضعیت زبان‌شناختی و قوم‌شناسی ساکنین منطقه‌ی مورد مطالعه است. داده‌های مورد استفاده در این پژوهش، 100 واژه را شامل‌می‌گردد که با روش‌های میدانی و کتابخانه‌ای از 80 گویشور بومی منطقه جمع‌آوری‌شده و در مجموع 8000 واژه در این مطالعه مورد گویش‌سنجی قرار‌گرفته‌اند. در نتیجه‌ی انجام این پژوهش، سه گونه‌ی اصلی لری شمالی، لری بختیاری و لکی در منطقه‌ی مورد مطالعه شناسایی‌شدند. همچینین، مشخص‌شد که گونه‌های فرعی به‌دست‌آمده (لری شمالی A، لری شمالی B1، لری شمالی B2، لری بختیاری A و لری بختیاری B) متفاوت از تقسیم‌بندی‌های پیشین گونه‌های لری هستند و به‌صورت پیوستاری زبانی در پهنه‌ی جغرافیایی مورد نظر پراکنده‌شده‌اند. بررسی تناوب‌های آوایی و واژگانی داده‌های این پژوهش نیز همگی ماهیت پیوستاری بودن این گونه‌ها را تایید‌می‌کند.