تاملی بر تصمیمات شورای عالی فضای مجازی در پرتو اصل لزوم ارائه دلایل تصمیمات اداری
الموضوعات : فصلنامه مطالعات حقوقی فضای مجازیعلی حاجی پور کندرود 1 , امین بناءزاده اردبیلی 2 , ابوالفضل رنجبری 3
1 - حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه، ارومیه، ایران
2 - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه حقوق¬عمومی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
3 - استادیار، گروه حقوق، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
الکلمات المفتاحية: شورای عالی فضای مجازی, اصل لزوم ارائه دلایل تصمیمات اداری, مولفه¬ها, چالش¬ها,
ملخص المقالة :
اصل لزوم ارائه دلایل تصمیمات اداری، از مفاهیم نوین حقوق اداری بوده و یکی از مهم¬ترین اصول اداره خوب محسوب می¬گردد. با این حال واقعیت این است که عمده مباحث این حوزه بر مفهوم و مبانی اصل مذکور متمرکز بوده و بررسی مصوبات نهادهای قاعده¬ساز کشور در پرتو اصل مذکور چندان مورد توجه قرار نگرفته است. بر این اساس با توجه به جایگاه بی بدیل این اصل در حقوق اداری، بررسی ابعاد مختلف مصوبات و تصمیمات نهادهای اداری کشور در چهارچوب اصل لزوم ارائه دلایل تصمیمات یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. در این راستا در مقاله حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از ابزار کتابخانه¬ای، مبانی و عناصر اصل مورد بحث، با رویکردی بر مصوبات شورای عالی فضای مجازی به عنوان یکی از نهاد¬های مهم کشور در حوزه فضای مجازی مورد تحلیل قرار گرفته است. بر پایه یافته¬ها و نتایج مطالعه حاضر، در مصوبات شورای عالی فضای مجازی به طور حداقلی به عناصر و مولفه¬های اصل مورد بحث توجه شده و بر این اساس اصل لزوم ارائه دلایل تصمیمات اداری از اصول مغفول در مقام تصمیم سازی و قاعده گذاری شورای عالی فضای مجازی بوده است. این امر علیرغم این¬که تصمیمات نهاد مذکور را از معیارها و استانداردهای قاعده گذاری در حقوق اداری نوین دور ساخته است، ضرورت بازنگری و اصلاح قواعد موجود را با نگاهی مجدد به مولفه¬ها و عناصر اصل مورد بحث بیش از پیش اجتناب ناپذیر می¬نماید.
منابع فارسی کتب - آقایی طوق، مسلم، لطفی، حسن. (1401). حقوق اداری، تهران، سهامی انتشار.
- حائری، عبدالهادی. (1394). نخستین رویارویی¬های اندیشه¬گران ایران با دو رویه تمدن بورژوازی غرب، چاپ ششم، تهران: انتشارات امیر کبیر.
- صالح احمدی، سعید. (1402). قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در نظم حقوقی کنونی، تهران، کتاب آوا.
- طباطبائی، سید محمدحسن. (1341). بحثی درباره مرجعیت و روحانیت، تهران، سهامی انتشار. - عطریان، فرامرز. (1396). حقوق اداری تطبیقی، اداره خوب؛ مطالعه تطبیقی نظام حقوقی ایران و اتحادیه اروپا، تهران، میزان.
- موحد، محمدعلی (1381). در هوای حق و عدالت، تهران: نشر کارنامه.
- هاشمی، سید محمد. (1400). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران، میزان.
- هاشمی، سیدمحمد. (1391). حقوق بشر و آزادی‌های عمومی، تهران، میزان.
- هداوند، مهدی.(1391). حقوق اداری تطبیقی، جلد دوم، تهران، سمت.
- هداوند، مهدی، مشهدی، علی.(1395). اصول حقوق اداری، تهران، خرسندی.
مقالات - آگاه، وحید، درخشان، داور. (1398).« عرف اساسی حل اختلاف یا حل معضل نظام، واکاوی جایگاه
- احکام حکومتی در حقوق اساسی ایران با تاکید بر مطالعه موردی»، مجموعه مقالات اصول نانوشته قانون اساسی، قم، انتشارات دارالعلم.
- اسماعیلی، محسن. (1382).«جایگاه سیاست¬های کلی در نظام قانون¬گذاری ایران»، مجموعه مقالات همایش یکصدمین سال قانون¬گذاری، تهران، مرکز پژوهش¬های مجلس شورای اسلامی.
- انصاری، باقر، الوند نژاد، روح¬الله. (1399). «ماهیت و جایگاه نهاد تنظیم مقررات در حوزه فضای مجازی در ایران»، آموزه¬های حقوقی گواه، دوره ششم، شماره اول.
- پیرنیا، کوثر، ابریشمی راد، محمدامین. (1401). «نظارت بر مصوبات شورای عالی فضای مجازی در نظام حقوقی ایران»، پژوهش¬های نوین حقوق اداری، دوره پنجم، شماره هفدهم.
- حاجی¬پورکندرود، علی، عظیم¬زاده، سعید.(1402). «گردش آزاد اطلاعات و تداخل صلاحیت¬ها در رویه شورای عالی فضای مجازی»، مطالعات حقوقی فضای،دوره دوم، شماره چهارم.
- درویشوند، ابوالفضل. (1402). «صلاحیت هیئت عمومی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به شکایت از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی فضای مجازی»، دوره چهارم، شماره دو.
- رحمانی، زهره. (1399). « مطالعه تطبیقی حق اداره خوب در کد اروپایی رفتار خوب اداری و نظام حقوقی ایران با تاکید بر دو اصل قانونی بودن و تناسب»، فصل نامه علمی پژوهش های نوین حقوق اداری، تابستان 1399 ، شماره سوم.
- رضایی‌زاده، محمدجواد و فرامرز عطریان. (1393). «اصل الزام به ارائه دلایل تصمیمات اداری در پرتو مفهوم اداره خوب: مطالعه تطبیقی نظام حقوقی ایران و اتحادیه اروپا»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، دوره سوم شماره دهم.
- - کاتوزیان، ناصر، (1376)، جایگاه حقوق اسلامی در نظم حقوقی، مجله حقوقی دادگستر، شماره21.
- گرجی، علی ا کبر. (1387).«حاکمیت قانون و محدودیت های حق خواهی در دیوان عدالت اداری »، فصل نامه حقوق اساسی، دوره هفتم، شماره نه.
- موسی¬زاده، ابراهیم. (1387). «تاملی در مفهوم، ماهیت و جایگاه حقوقی سیاست¬های کلی نظام»، فقه و حقوق، دوره پنحم، شماره هفدهم.
قوانین و مقررات - قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1358 بازنگردی شده در سال 1368.
- قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب 1387.
- قانون دیوان عدالت اداری 1402.
- حکم تشکیل شورای عالی فضای مجازی کشور 1390.
- آئین¬نامه داخلی شورای عالی فضای مجازی کشور.
- اساس¬نامه مرکز ملی فضای مجازی کشور.
- مصوبه شورای عالی فضای مجازی کشور در خصوص وظایف و اختیارات و اعضای «کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور».
- مصوبه شورای عالی فضای مجازی کشور در خصوص وظایف و اختیارات و اعضای « کمیسیون عالی ارتقای تولید محتوای فضای مجازی کشور».
- مصوبه شورای عالی فضای مجازی کشور در خصوص وظایف و اختیارات و اعضای « کمیسیون عالی امنیت فضای مجازی کشور».
انگلیسی Book - Farulla, A. (2006). Reaasonableness, Rationality and Proportionality, Australian Administrative Law, Fundamentals, Principles and Doctrines. London: Cambridge University Press.
- L. Mashaw, J. (2021). The Accountability of Expertise" 1ndEd, Paris: Routledge. - Ryan, M, Foster,S. (2023).Unlocking Constitutional and Administrative Law.5ndEd.London: Routledge.
- Mac Cormick, N. (2005). Rhetoric and the Rule of Law. London: Oxford University Press.
- Stott, David, Alexandra, Felix, (1997) Principles of Administrative Law, London: Cavendish Publishing Limited.
- Wilberg, Hanna, (2019). Judicial Review of Administrative Reasoning Processes. London: Oxford.
Article - Bell, J, (2019) " Reason-Giving in Administrative Law: Where are We and Why have the Courts not Embraced the ‘General Common Law Duty to Give easons’?", The Modern Law review, 82.
- Criag, P. (1994)." The Common Law, Reasons and Administrative Justice", Cambridge Law Journal, 53.
- Della Cananea, G. (2009). "Reasonableness in Administrative Law", Reasonableness and Law, 86.
- Hart ely, J. (1970)."Legislative and Administrative Motivation in Constitutional Law", The Yale Law Journal, 79.
- Hillebrand, J,(2018) "The Right to be Heard in European Union Law and The International Minimum Standard Due Process, Transparence and the Rule of Law", Cerim Online Paper Series,6.
- Sossin, L. (2002). "An Intimate Approach to Fairness, Impartiality and Reasonableness in Administrative Law", Queen's Law Journal, 28.
- Stein, R. (2009). "Rule of Law: what does it mean?", The Minnesota Journal of Int'l Law, 18.
Laws - The Treaty Establishing the European Community.
- The Treaty on the Functioning of the European Union.
- The Charter of Fundamental Rights of the European Union.
- The Right to Good Administration.
