مبانی فلسفی آموزشی حِکمی مبتنی بر فرا عقلانیت برای تحقق انسان حکیم

الموضوعات : کاوش های عقلی"

زهرا جامه بزرگ ¹

1 - دانشیارگروه تکنولوژی آموزشی و دبیر هسته پژوهشی طراحی و تولید رسانه های دیجیتال مبتنی برفرهنگ ایرانی- اسلامی، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 29 الأحد , محرم, 1446 تاريخ التأكيد : 29 الأربعاء , ربيع الأول, 1446 تاريخ الإصدار : 12 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1446

الکلمات المفتاحية: آموزش, حکمت, عقلانیت,

ملخص المقالة :

طراحی آموزشی حِکمی ( حکمت بنیان ) مدل سازی شد . این مدل طراحی آموزشی پژوهش محور ، برای طراح آموزش شرایطی فراهم می کند تا مطابق با ابعاد یادگیری مطلوب، مفروضات ، عادات و الگوهای ذهنی خود را در هر طراحی آموزشی مورد بازبینی و تجدید نظر قرار دهد و به خلق مدل یادگیری متناسب با موقعیت و شرایط مطلوب بپردازد مدل طراحی آموزشی حِکمی ابتدا از تبیین و تفسیر انسان مطلوب شروع و با تبیین و تفسیر انسان محقق ادامه می یابد. هر مرحله مبتنی بر متدهای پژوهشی کیفی با کاوش در منابعی که می تواند انسان مطلوب و انسان محقق را تبیین نماید، اجرا می گردد و سپس برای تبیین و تفسیر تغییر انسان محقق به انسان مطلوب عناصر طراحی آموزشی با طرح سوال از مطلوبیت ها و قیاس آن با انسان محقق ، تغییر انسان محقق از انسان محقق مطلوب استنطاق و استنتاج می شود و در نهایت ابعاد طراحی آموزشی حکمی سازماندهی می گردد. انسان مطلوب در این بررسی انسان حکیم تبیین گردید و عناصر طراحی آموزشی شامل تببین وتفسیر ابعاد یادگیری حکیمانه( حکمت آموزی)، اهداف یادگیری حکیمانه، تولید محتوا، نقش و تبحرمعلم( حکمت ورز) و شاگرد( حکمت آموز)حکیم، تدریس( حکمت ورزی)، سنجش و ارزشیابی حکیمانه برای رسیدن به انسان حکیم طراحی گردید. این پژوهش اولین تلاش برای طراحی آموزشی مبتنی بر یک رویکر بومی است و در حد یک نظریه جدید نگاه متفاوت به ابعاد یادگیری دارد چرا که مبتنی بر ابعاد حکمت، فرا عقلانیت که تلفیق عرفان و فلسفه استدلالی است،طراحی شد و عناصر طراحی آموزشی نیز برای تحقق چنین ابعادی از یادگیری نسبت به تمام پارادایم ها و رویکردها ی موجود کاملا متفاوت طراحی شد.

المصادر:

 اشرفی، عباس، آخوندی، فاطمه (1390 ). آسیب شناسی آموزش دینی در دانشگاه از دیدگاه اساتید، رهیافت انقالب اسالمی، شماره ، صغحه 3و5.
 باقری، خسرو .(1392)، واقع گرايي سازنده و آموزش علوم. مطالعات برنامه درسي: بهار, دوره 7 , شماره 28.
 باقری، خسرو(1399) عاملیت انسان رویکردی دینی و فلسفوی. تهران: انتشارات نشر وا کاوش.
 بختیار نصرآبادي؛ حسنعلی، نوروزي؛ رضا علی؛ نصرتی هشی، کمال؛ چراغیان رادي، امین؛ زینب رضایی.(1392)، پیش بینی و تبیین رابطه بین عوامل دینداري با راهبردهاي نوین یاددهی- یادگیري. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیست و یکم، دوره جدید، شماره 19 ، تابستان. صص 126-103.
 برزگر، ابراهیم( 1395)." رهیافت بومی سازی علوم سیاسی". تهران دانشگاه علامه طباطبائی.
 بلیکی، نورمن( 1399) . پارادایم های تحقیق در علوم انسانی. ترجمه حسنی، حمیدرضا، ایمان محمد تقی ماجدی سید مسعود. تهران: انتشارات حوزه و دانشگاه.
 تفسیر المیزان علامه سید محمد حسین طباطبایی
 تفسیر تسنیم آیت الله جوادی آ ملی
 جامه بزرگ، زهرا.(1403). طراحی آموزشی حِکمی ( حکمت بنیان) مبتنی بر فرا عقلانیت برای تحقق انسان حکیم. تهران انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
 حاتمی، جواد( 1401) " تکنولوژی آموزشی" . تهران انتشارات سمت
 حجتی ،سیدمحمدباقر ( 1396 ) .آداب تعلیم و تعلم در اسلام: ترجمه گزارش‌گونه کتاب "منیه‌ المرید فی آداب المفید و المستفید" از شهید ثانی . چاپ دفتر نشر فرهنگ اسلامی،چاپ سی و هفتم
 خسروپناه، عبدالحسین(1390). الگوی حکمی اجتهادی علوم انسانی . جاویدان خرد،دوره جدید، شماره 19، تابستان
 خسروپناه، عبدالحسین(1392). انسان شناسی. دفتر نشر معارف
 خسروپناه، عبدالحسین(1393). در جستجوی علوم انسانی اسلامی: تحلیل نظریه های علم دینی و آزمون الگوی حکمی - اجتهادی در تولید علوم انسانی اسلامی. دفتر نشر معارف
 خسروپناه، عبدالحسین(1398). بیست گفتار . مرکز چاپ و نشر انتشارات حوزه
 خسروپناه، عبدالحسین(1400). نظریه پردازی در علوم انسانی حکمی . تهران انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی
 رشیدی، شیرین؛ کشاورز، سوسن؛ بهشتی، سعید؛ صالحی .(1396). تبیین دیدگاه معرفت شناسي علامه طباطبایی (ره) و دلالتهای آن در محتوا و روشهای تربیتي. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیست و پنجم، دوره جدید، شماره 43 .
 رستگارپور، حسن, احمدي گل، جعفر(1393)." مطالعه تحليلي فلسفه و ماهيت تکنولوژي آموزشي". مهندسي آموزشي: تكنولوژي و طراحي آموزشي. دوره 3 , شماره 4 ; تابستان.
 رضایی، مهدي .(1391)، تأثیر شیوه آموزش ارزشهاي دینی بر تربیت منش عفاف در دانش آموزان مبتنی بر دیدگاه منش پروري توماس لیکنا. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیستم، دوره جدید، شماره 16 ، پاییز. صص135-117.
 فردانش، هاشم .(1398)، طراحی آموزشی مبانی، رویکردها و کاربردها، انتشارات سمت: تهران.
 محمدزاده، زينب و صالح، کیوان .(1396)، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیست و پنجم، دوره جدید، شماره73، زمستان، صص100- 79.
 محمدی، یحیی، کیخا، علیرضا و علیپور مقدم، خدیجه .(1395)، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال بیست و چهارم، دوره جدید، شماره 23، پاییز.
 ملكي، حسن .(1396)، هویت دینی برنامه درسی(جستاری در نظریه اسلامی برنامه درسی)، تهرات: انتشارات آییژ.
 نوروزی فر، کیانوش (1395). "بررسی مبانی فلسفی تکنولوژی آموزشی ". دانش انتظامی کرمانشاه، سال هفتم، زمستان ،شماره 2

 Bates, Bob (2019). Learning Theories Simplified ...and how to apply them to teaching. SAGE Publications Ltd. https://uk.sagepub.com/en-gb/eur/learning-theories-simplified/book261881
 Best,W.J.&Kahn,V.L.(2016). Research in Education. Pearson India.
 Bilyalova, A. (2017). ICT in teaching a foreign language in high school. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 237, 175–181. Elsevier.
 Branch, R. M., & Kopcha, T. J. (2014). Instructional design models. In Handbook of Research on Educational Communications and Technology (pp. 77-87). Springer New York.
 Cohen L., Manion L.& Morrison K. (2018). Research Methods in Education. Routledge.
 Demiral-Uzan, M., Boling, E. (2024). Instructional design students’ design judgment development. Education Tech Research Dev 72, 1813–1849. https://doi.org/10.1007/s11423-024-10361-1.

 Ham, Y; Eguizabal, o. (2010). An exploratory study of the relationship between learning styles and religious motivation among Presbyterian Church adolescents in South Korea. Talbot school of theology, Biola University: 344-371.
 Holt, R. (2010). An analysis of contemporary adult learning theories and the implications for teaching in the local church for spiritual maturity. Talbot school of theology, Biold university: 3431780.
 https://ctlt.illioisstate.edu/pegagogy/modules/design/moudle4/.
 Ivens J. P. )2023). Instructional design, technological design, and cultural politics. Education and Information Technologies. 28:12823–12843.
 https://doi.org/10.1007/s10639-023-11726-4

 Franssen, M. (2022). Philosophy of technology and the continental and analytic traditions. The Oxford Handbook of Philosophy of Technology, 55-77.

 Kurt, S.) 2015(. "Instructional Design Models and Theories," in Educational Technology, December 9,. Retrieved from https://educationaltechnology.net/instructional-design-models-and-theories/

 Merkle, A. C., Ferrell, L. K., Ferrell, O. C., & Hair Jr, J. F. (2022). Evaluating E-Book Effectiveness and the Impact on Student Engagement. Journal of Marketing Education, 44(1), 54-71.

 Phillips, D.C. (2014). Encyclopedia of Educational Theory and Philosophy. Los Angeles, CA: SAGE Publications. p. 22. ISBN 9781452230894.

 Reigeluth, Charles (2013). Instructional-design Theories and Models: A New Paradigm of Instructional Theory, Volume 2. New York: Routledge. p. 669. ISBN 9780805828597.

 Reigeluth, C. M., & An, Y. (2020). Merging the instructional design process with learner-centered theory: The holistic 4D model. Routledge.

 Reigeluth, C. (Ed.) (2009). Instructional-design theories and models: Building a common knowledge base. Routledge

 Reiser, R. A., Dempsey, J.V. (2007). Trends and IssuDesignnstructional Design (2nd ed). Upper SaddleEducationNJ: Pearson Eduction, Inc.
 Richey, R. c., & Klein, J. D. (2007). Design and development research: M, methods, strategies and issues. MahErlbaum: Lawrence Eelbaun Associates (LEA).
 Romero-Hall, E. J. (2020). Research methods in learning design and technology: A historical perspective of the last 40 years. In E. J. Romero-Hall (Ed.), Research methods in learning design and technology. Abingdon: Routledge.
 Siemens, G.& Tittenberger, P. (2009).” Handbook of Emerging Technologies The for Learning. University of Manitoba.
 Tatnall, A. (Ed.). (2019). Encyclopedia of Education and Information Technologies. Smore okger

 Toker, Sacip (2021). The progress of 21st-century skills throughout instructional design projects: a quasi-experimental comparison of rapid prototyping and dick and carey models. Education and Information Technologies. doi:10.1007/s10639-021-10673-

 -Vial, G. (2019). Understanding digital transformation: A review and a research agenda. The Journal of Strategic Information Systems, 28(2), 118–144. Elsevier.

 Wasson, Barbara, Kirschner, Paul, (2020). Learning Design: European Approaches. TechTrends 64(2). DOI:10.1007/s11528-020-00498-0


 Zamani, M., Yalcin, H., Naeini, A. B., Zeba, G., & Daim, T. U. (2022). Developing metrics for emerging technologies: identification and assessment. Technological Forecasting and Social Change, 176, 121456.