عملکرد فقه در اداره حکومت

الموضوعات :

افشین صفریانی گیلان ¹ (دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران شمال، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران. )
عبدالرضا جمال زاده ² (دانشیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. )
سیدحسین سجادی ³ (استادیار، گروه فلسفه و کلام اسلامی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)

تاريخ الإرسال : 05 الجمعة , صفر, 1446 تاريخ التأكيد : 14 الثلاثاء , ربيع الأول, 1446 تاريخ الإصدار : 07 الجمعة , رجب, 1445

الکلمات المفتاحية: فقه, حکومت, تمدن, تمدن اسلامی, جامعه مدرن,

ملخص المقالة :

دو مبنای اصلی در قوانین و احکام دین اسلام، مذهب اسلامی و فقه هستند. دانش فقه به عنوان یک رشته علمی، مربوط به تبیین، تفسیر و استنباط احکام و قوانین دین اسلام است. با استفاده از مبانی مذهب اسلامی و فقه امامیه، اصول و قوانینی برای زندگی اسلامی و شرعی تدوین و اجرا می‌شود. همچنین، این مبانی به عنوان مبنایی برای تفسیر و تبیین قوانین و احکام دینی در حوزه‌های مختلف از جمله حقوق، اخلاق، سیاست، اقتصاد و اجتماعی عمل می‌کنند. عملکرد فقه در اداره حکومت به عنوان یکی از موضوعات مهم در حوزه فقه حکومتی مطرح است، در حقیقت حکومت از طریق فقه و شریعت به عنوان یک شاخه از فقه اسلامی، نقش مهمی در تعیین سیاست‌ها و امور اجتماعی دارد و به منظور اداره حکومت و جامعه بر اساس اصول اسلامی فعالیت می‌کند. دانش فقه از منابع اصلی شریعت اسلامی مانند قرآن و سنت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) برای استخراج احکام و اصول حکومتی استفاده می‌کند. در حقیقت این دانش به تأسیس نظام حکومتی بر اساس اصول عدل و انصاف، توزیع منصفانه منابع، حفظ حقوق شهروندان و ترویج اخلاق و انسجام اجتماعی تأکید داشته و نقش مهمی در تعیین سیاست‌ها و امور اجتماعی دارد و به منظور اداره حکومت و جامعه بر اساس اصول اسلامی فعالیت می‌کند.

المصادر:

قرآن کریم
آشوري، داريـوش، 1378، دانشنامه سياسي: فرهنگ اصطلاحات و مكتبهاي سياسي، چاپ پنجم، تهـران: انتشارات مرواريد.
جان احمدی، فاطمه‌، 1386، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی‌، چ اول، قم‌ : نشر معارف‌.
حرّ عاملی، محمدبن حسن، 1398، وسائل الشیعۀ الی تحصـیل الشـریعـۀ؛ تهـران: انتشـارات اسلامی.
دارابی، علی؛ مطلبی، مسعود، 1400، فقه سیاست و حکومت، ویراستار حامد دارابی، تهران : سازمان جهاد دانشگاهی تهران.
صدر، سیدمحمدباقر، 1375، اقتصادنا، چ اول، قم : انتشارات اعلام اسلامی.
صدر، محمد باقر، 1401، المدرسۀ الاسلامیۀ؛ چ اول، تهران: انتشارات مدرسه اعتماد الکاظمی.
طباطبائی، محمد حسین و دیگران، 1397، بحثی درباره مرجعیت و روحانیت، تهران : موسسه انتشارات صدرا.
علیدوست، ابوالقاسم، 1385 ، فقه و عرف، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
علیدوست، ابوالقاسم، 1388، فقه و مصلحت، چ اول، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
کلینی، محمد بن یعقوب، بی تا، اصول کافی، مترجم: عباس به نژاد، ج اول، تهران : انتشارات آرایه.
مجلسی، محمدباقر، 1362، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار ائمة الاطهار، چ چهارم، تهران:دار الکتب الاسلامیه.
مطهری، مرتضی، 1374، آشنایی با علوم اسلامی، فقه، قم: صدرا.
نصر، سید حسین، 1385، قلب اسلام، ترجمه: خرازی، تهران : نشر نی.
تقی پور، محمد؛ قانع، احمد علی، 1401، ظرفیت های فقه امامیه در پذیرش نهادهای جدید حقوق خصوصی، با تأکید بر اعتباریات و عرف، مطالعات میان رشته ای تمدنی انقلاب اسلامی، سال اول، شماره2.
شفیعی مازندرانی، سید محمد، 1389، فقه و حکومت، نشریه پژوهش های فقهی، شماره2.
ضیائی¬فر، سعید، 1382، جایگاه عقل در اجتهاد، ماهنامه نقد و نظر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، دوره8، شماره 31-32، صص 427-442.
هدایت نیا گنجی، فرج الله، 1397، ظرفیت‌های فقه امامیه و به‌روزرسانی فقه خانواده، دو فصلنامه مطالعات فقهی حقوقی زن خانواده، دوره1، شماره 9، صص 29-51.