خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری
الموضوعات :لیلا وفادار دولق 1 , شهناز مشایخ 2 , طوبي حقيقت 3
1 - کارشناسی‌ارشد گروه حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران.
3 - دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: خوانایی گزارش هیات مدیره, اعتبار تجاری, تامین‌مالی اعتباردهندگان. ,
ملخص المقالة :
اعتبار تجاری یکی از موضوعات مهم در پژوهشهای داخلی میباشد. خوانایی گزارش هیات مدیره از عواملی است که کمتر در این پژوهش‌ها به آن توجه شده است. لذا، هدف این پژوهش بررسی رابطه بین خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می¬باشد. جهت آزمون فرضیه پژوهش از اطلاعات مالی طی سال‌های 1395 الی 1400 (171 شرکت) استفاده شد. آزمون فرضیه پژوهش توسط رگرسیون خطی چند متغیره بو از طریق از نرم‌افزار ایویوز1 انجام گرفت و برای سنجش خوانایی گزارش هیات مدیره از شاخص فوگ استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می¬دهد؛ بین خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری دریافتی از اعتباردهندگان رابطه معنی‌دار و منفی حاکم است. در ایران واحدهای تجاری برای استفاده از اعتبار تجاری از تامین‌کنندگان و بستانکاران تجاری خود از گزارشگری پیچیده‌تری برای گزارشهای هیات مدیره استفاده می‌نمایند و خوانایی گزارشگری مالی در این شرکتها کمتر است.
مددی زاده، ابراهیم، تائبی نقندری، امیرحسین و زینلی، حدیث. (1401). تأثیر استراتژی های مالیاتی جسورانه و تقلب حسابداری بر خوانایی گزارشگری مالی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 11(43)، صص 379-392.
افلاطونی، عباس، تمجیدی، نیما و شکوری‌نسب، حسین (1400). تاثیر اعتبار تجاری بر سرعت تعدیل اهرم. مجله دانش حسابداری، دوره 12، شماره 3، شماره پیاپی 46، آذر 1400، صص 29-48.
پورفخاران، محمدرضا، طالب‌نیا، قدرت‌اله، وکیلی‌فرد، حمیدرضا و رهنمای‌رودپشتی، فریدون (1400). اثر سیاست پولی دولت بر ارتباط میان حسابرسی صورتهای مالی و اعتبار تجاری شرکت. نشریه پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 13، شماره 4(پیاپی 52)، صص 269-297.
افلاطونی, دکتر عباس و نوروزی، محمد. (1399). عوامل مؤثر بر عرضه و تقاضای اعتبار تجاری: رویکردهای ایستا و پویا. مجله علمی-پژوهشی دانش حسابداری، 11(1), صص 35-59.
جعفری، علی، جمادوردی، گرگانلی، اشرفی، مجید و نادریان، آرش (1399). پیامدهای قابلیت مقایسه صورتهای مالی از دیدگاه سرمایهگذاران و اعتباردهندگان با تاکید بر نقش مالکیت نهادی. پیشرفت‌های حسابداری، دانشگاه شیراز، دوره 12، شماره 1، تیر 1399، صص 95-128.
فرهنگ‌دوست، شایان، زند شانقی، آرزو و شیرشکن، سعید (1399). بررسی تاثیر مکانیسم‌های حاکمیت شرکتی بر خوانایی گزارش حسابرس. پیشرفت‌های حسابداری، دانشگاه شیراز، دوره 12، شماره 2، دی 1399، صص 231-268.
رضوانی، فریبا، برندک، سجاد (1398). خوانایی گزارشگری مالی و هزینههای حسابرسی. نشریه چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، زمستان 1398، شماره 18.
فضل¬اللهی، سیف¬اله، ملکی توانا، منصوره. (1389). روش شناسی تحلیل محتوا با تاکید بر تکنیکهاي خوانایی سنجی و تعیین ضریب درگیري متون. فصلنامه پژوهش در علوم انسانی، 3: صص 71-94.
مجتهدزاده، ویدا، مددی نعمتی، فاطمه. (1384). بررسی میزان اهمیت و اثربخشی استانداردهاي حسابداري از دیدگاه حسابرسان مستقل، مجله علوم اجتماعی و انسانی، 22(2): صص 115-131.
دياني، محمدحسین. (1379). سنجش خوانايي نوشتههاي فارسي، خوانانويسي براي كودكان، نوسوادان و نوجوانان. مشهد: انتشارات كتابخانه رايانهاي.
دیانی، محمد حسین. (1366). سه فرمول برای تشخیص سطح خوانایی نوشته های ویژه نو سوادان، مجله روان شناسی و علوم تربیتی، 39: صص 59-80.
Sun, Wenzhang, Zhu, Jiawei, Wang, Xuhui (2023). Do board secretaries influence annual report readability? Pacific Accounting Review, ISSN: 0114-0582, 9 January 2023.
Braun, Matias & Ferreira, Tiago and Ortiz M., Marcelo and Ortiz M., Marcelo, Financial Report Readability as a Signaling Device of Earnings Quality (2022). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4093127 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4093127.
Madadizadeh, E, Taebi Naqandari, A, & Zaineli, H. (2022). The effect of bold tax strategies and accounting fraud on the
readability of financial reporting. Accounting Knowledge and Management Audit, 11(43), PP. 379-392. (In Persian) Dalwai, T., Mohammadi, S.S., Chugh, G. & Salehi, M. (2021). Does intellectual capital and corporate governance have an impact on annual report readability? Evidence from an emerging market, International Journal of Emerging Markets,
https://doi.org/10.1108/IJOEM-08-2020-0965. Aflatooni, A, Tamajidi, N & Shakuri Nasab, H (2020). The effect of commercial credit on the speed of leverage adjustment.
Accounting Knowledge Journal, Volume 12, Number 3, Serial Number 46, Azar 1400, PP. 29-48. (In Persian) Pourfakharan, M. R, Talibnia, Gh, Vakilifard, H & Roodpashti Rahnamaei, F (2020). The effect of the government's monetary policy on the relationship between the audit of financial statements and the business credit of the company. Journal of
financial accounting and auditing research, volume 13, number 4 (52 consecutive), pages 269-297. (In Persian) Xu, H., Pham, T.H. and Dao, M. (2020), Annual report readability and trade credit, Review of Accounting and Finance, Vol.
ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/RAF-10-2019-0221. Aflatooni, A, Norozi, M. (2019). Factors affecting the supply and demand of commercial credit: static and dynamic approaches.
Scientific-Research Journal of Accounting Knowledge, 11(1), PP. 35-59. (In Persian) Tuo, L., Zhang, Y., Liu, Z., Du, R. (2019). Business Education of CEO-CFO and Annual Report Readability. Review of Economics &
Finance, 17, PP. 16-34. Rezvani, F, Brendak, S (2018). Readability of financial reporting and audit costs. Accounting and Management perspective
magazine, winter 2018, number 18. (In Persian) Abdulla, Y., Dang, V.A. & Khurshed, A. (2017). Stock market listing and the use of trade credit: evidence from public and
private firms, Journal of Corporate Finance, Vol. 46, PP. 391-410. Chen, D., Liu, M., Ma, T. & Martin, X. (2017), Accounting quality and trade credit, Accounting Horizons, Vol. 31 No. 3, PP. 69-83. Dai, B, Yang, F. (2015). Monetary Policy, Accounting Conservatism and Trade Credit. Journal of Accounting Research, Vol. 8, No.
4, PP. 295–313. Dass, N., Kale, J.R. and Nanda, V. (2015), Trade credit, relationship-specific investment, and product market power, Review of
Finance, Vol. 19 No. 5, PP. 1867-1923.
Cheung, E. W. Y. (2014). Readability of financial reports and IFRS adoption in Australia. Chan, Paul K., Mara Faccio, & David C. Parsley. (2011). The quality of accounting information in politically connected firms.
Journal of Accounting and Economics, 51(2), PP.58-76. Seifert, D., Seifert, R.W., & Protopappa-Sieke, M. (2013). Trade credit: literature review and research directions. European
Journal of Operational Research, 231(2), 245-256. Lehavy, R., Li, F, Merkley, K. (2011). The effect of annual report readability on analyst following and the properties of their
earnings forecasts. The Accounting Review, 86(3), PP. 1087-1115. Fazlollahi, S, Maleki Tavana, M. (2010). Methodology of content analysis with emphasis on readability techniques and
determination of engagement coefficient of texts. Quarterly Journal of Research in Human Sciences, 3: PP. 71-94. (In Persian) You, H. and Zhang, X.-J. (2009), Financial reporting complexity and investor underreaction to 10-K information, Review of
Accounting Studies, Vol. 14 No. 4, PP. 559-586. Deloof, M, Van Overfelt, W. (2008). Were modern capital structure theories valid in Belgium before World War I? Journal of
Business, Finance and Accounting, 35(3-4), 491-515. Li, F. (2008), Annual report readability, current earnings and earnings persistence, Journal of Accounting and Economics, Vol.
45 Nos 2/3, PP. 221-247. Mojtahedzadeh, V, Madadi Nemati, F. (2005). Examination of the importance and effectiveness of accounting standards from
the perspective of independent auditors, Journal of Social and Human Sciences, 22(2): PP. 115-131. (In Persian) Diani, M. H. (2000). Assessing the readability of Persian writings, reading and writing for children, novices and teenagers. Mashhad: Computer Library Publications. (In Persian)
Johnson, R. K. (2000), Readability, School Science Review, 212, 60, PP. 562-568. Ng, C.K., Smith, J.K. and Smith, R.L. (1999), Evidence on the determinants of credit terms used in interfirm trade, The Journal
of Finance, Vol. 54 No. 3, PP. 1109-1129.
Biais, B. and Gollier, C. (1997), Trade credit and credit rationing, Review of Financial Studies, Vol. 10 No. 4, PP. 903-937. Shaffer, R. J., Stevens, K. T., & Stevens, W. P. (1993). Assessing the readability of government accounting standards: The cloze
procedure. Journal of technical writing and communication, 23(3), PP. 259-267. Diani, M. H. (1987). Three formulas to determine the level of readability of writings for novices, Journal of Psychology and
Educational Sciences, 39: PP. 59-80. (In Persian) Courtis, J.K. (1986), Poor communication is alive and well: a study of annual report readability, Canadian Journal of
Communication, Vol. 12 No. 3, PP. 1-17.
Holley, C. L, Early, J. (1980). Are financial statements easy to read? The Woman CPA, 42(April), PP. 9-13.
Journal of Accounting and Corporate Governance Researches
Vol. 3, No. 8, Summer 2024 (1-16)
(Selected article of the 3rd International and 21st National Accounting Conference of Iran)
Board Report Readability and Trade Credit
Leila Vafadar Dolagh1, Shahnaz Mashayekh2*, Tooba Haghighat3
Received: 2023/10/12 Accepted: 2023/12/26
Abstract Trade credit is one of the important topics in domestic research. The readability of the report of board of directors is one of the factors that has received less attention in these studies. Therefore, the purpose of this research was to examine the relationship between the readability of the board of directors' report and trade credit in companies listed on Tehran Stock Exchange. In order to test the research hypothesis, financial information of 171 companies was used during the years 2016 to 2021. The research hypothesis was tested by multivariable linear regression through EViews 1 software, and the fog index was used to measure the readability of the report of the board of directors. The research results showed that there was a significant and negative relationship between the readability of the board of directors' report and the trade credit received from creditors. In Iran, business units use more complex reporting for using the trade credit of their suppliers and trade creditors, and the readability of financial reporting in these companies is less.
Keywords: Readability of the report of the board of directors, Commercial credit, Financing of creditors.
|
[1] . MSc. In Accounting, Department of Accounting, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran.
[2] .Associate Prof, Department of Accounting, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran.
*Corresponding Author: sh.mashayekh@alzahra.ac.ir
[3] . Ph.D. Candidate, Department of Accounting, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran.
(مقاله منتخب سومین همایش بینالمللی و بیست و یکمین همایش ملی حسابداری ایران)
خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری
لیلا وفادار دولق1، شهناز مشایخ2*، طوبی حقیقت3
|
استناد: وفادار دولق، لیلا ؛ مشایخ، شهناز؛ حقیقت، طوبی، (1403). خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری. پژوهشهای حسابداری و راهبری شرکتی، 3 (8)، 16 – 1. |
[1] . کارشناسی‌ارشد گروه حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران.
[2] . دانشیار گروه حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران.
*نویسنده مسئول: sh.mashayekh@alzahra.ac.ir
[3] . دانشجوی دکتری حسابداری، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء (س)، تهران، ایران.
مقدمه
با توجه به اهمیت و حساسیت گزارشهای مالی و توجه روز افزون سرمایهگذاران به این گزارش‌ها و همچنین تنوع سطح مالی مخاطبان این گزارش‌ها، مسئله خوانایی گزارش در سال‌های اخیر، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. خوانایی گزارشهای سالانه برای شرکتها، به عنوان ایجاد ارتباط موثر اطلاعات در صورتهای مالی آنها است (کورتس2، 1986). یکی از عوامل مهم برای دست یافتن به اطلاعات قابل فهم و درک درست این است که مطالعه‌کنندگان بتوانند به درستی بخوانند و به راحتی پردازش کند که به این قابلیت به عنوان خوانایی در دهه‌های اخیر یاد شده است و نتایج پژوهشهای پیشین نشان میدهند که خوانایی گزارشهای مالی یکی از عوامل موثر بر تصمیم‌گیری استفاده‌کنندگان میباشد. تفکیک مدیریت از مالکیت باعث به وجود آمدن عدم تقارن اطلاعاتی شده است، از طرفی سهامداران اعتبار دهندگان هم نمی‌توانند به طور مستقیم بر فعالیت های مدیران و کیفیت عملکرد آنها نظارت داشته باشند و از طرفی دیگر مدیران ممکن است در جهت اهداف واحدهای تجاری گام بر ندارند و هر گونه مشکل در عملکرد شرکت را به عوامل خارج از کنترل ربط میدهند. بنابراین گزارشهای سالانه میتواند گام مثبتی در جهت کاهش عدم تقارن اطلاعاتی باشد و سودمندی اطلاعات را برای ارزیابی عملکرد مدیریت فراهم آورد. در این رابطه خوانایی یکی از مهمترین مشخصه اطلاعات متنی میباشد که در زمینه‌های مختلف میتواند مورد آزمون قرار گیرد. با توجه به حجم اطلاعات زیاد در دنیای امروز و به خصوص بازار سرمایه، خوانایی گزارشهای سالانه میتواند تاثیر بسزایی در تصمیمات سرمایهگذاران داشته باشد (فریبا رضوانی، 1398).
این پژوهش با توجه به بحران مالی اخیر که دستیابی به وام‌های بانکی برای شرکتها دشوار‌تر میکند، اهمیت ویژه‌ای دارد و به ویژه شرکتهایی که در تهیه منابع مالی از منابع خارجی دیگر دچار مشکل می‌باشند. اعتبار تجاری منبع مهمی در تأمین مالی کوتاه مدت برای اکثر شرکتها است. در ادبیات قبلی، محققان و پژوهشگران تأثیر خوانایی گزارشهای هیئتمدیره را در محیط اطلاعات شرکتها و رفتار تحلیلگران مالی طرف فروش مستند کردهاند. به‌عنوان‌مثال، لهاوی و همکاران3 (2011) نشان میدهند که به دلیل هزینههای گزاف پردازش و تفسیر اطلاعات مالی با خوانایی کمتر، سرمایهگذاران خواستار اطلاعات بیشتری از تحلیلگران مالی هستند . علاوه بر این، لهاوی و همکاران (2011) ارتباط بین گزارشهای سالانه با خوانایی کمتر و پراکندگی بیشتر، دقت پایینتر و عدم اطمینان کلی بیشتر در پیشبینی سود تحلیلگر را ثبت کردند. بر این اساس، بررسی رابطه بین خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری میتواند تأثیر قابل توجهی در این زمینه داشته باشد. این پژوهش با توجه به علاقه اخیر در رابطه بین خوانایی گزارش سالانه و عملکرد شرکتها ایجاد شده است. خوانایی گزارش هیات مدیره تاثیر قابل توجهی بر ارتباطات موثر اطلاعات مالی شرکتها دارد. نقش مهم خوانایی گزارش سالانه از آنجا ناشی میشود که گزارشهای سالانه تنها منبع اصلی اطلاعاتی داخلی شرکت می‌باشند که توسط هیات مدیره در اختیار فعالان بازار سرمایه، از جمله سهامداران، سرمایهگذاران، اعتباردهندگان و تحلیلگران مالی قرار میگیرد. با توجه به دیدگاه‌های بیان شده، رابطه بین خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری شرکتها یک مسئله تجربی است که در عمده مطالعات داخلی صورت گرفته این موضوع نادیده انگاشته شده و یک فضای خالی در ادبیات حسابداری و مالی برای پژوهش در این باره وجود دارد که این خود، انگیزهای جهت انجام پژوهش حاضر میباشد. لذا در پژوهش حاضر سعی بر آن است که رابطه بین خوانایی گزارش هیات مدیره با اعتبار تجاری شرکتها مورد بررسی قرار گیرد. مسئله اصلی پژوهش به این صورت بیان میشود که آیا بین خوانایی گزارش هیات مدیره با اعتبار تجاری شرکتها رابطه معناداری وجود دارد یا خیر.
در ادامه، مبانی نظری و پیشینه پژوهش بررسی میشود. سپس، فرضیه و روش پژوهش جهت آزمون انجام میگیرد. در آخر نیز به ارائه یافته‌ها، بحث و نتیجه‌گیری و پیشنهادهای پژوهش پرداخته میشود.
مبانی نظری
خوانایی به معناي روش تخمینی احتمال موفقیت خواننده در خواندن و درك نوشته است. ممکن است سرمقاله یک روزنامه مهمترین خبر جهان باشد، اما بهگونه‌اي بیان شود که براي فهم آن نیاز به تحصیلات و درجه بالایی از دانش باشد. همین مسئله در تبلیغ مجلات، گزارشهاي خبري مقالهها نیز مصداق دارد (فضلاللهی و ملکی توانا، 1389). مطالعه هر متن، برای خواننده حسی از درجه پیچیدگی یا سادگی ایجاد میشود که در درک مطلب بسیار موثر است. این همان مفهوم سطح خوانایی متن است و تجربه نشان میدهد که هرچه متن از پیچیدگی کمتری برخوردار باشد، میزان درک از آن متن بالاتر می‌رود (جانسون4، 2000). خوانايي گزارشگری مالی شركت، روش برآوردی است كه موفقيت خواننده در فهم گزارشگری مالي سالانه شركت را نشان میدهد. گزارش سالانه شركت به عنوان سند افشاي اطلاعات مالي باید به گونه‌ای بیان شود كه درك آن آسان و ممكن است نشاندهنده عملكرد مساعد يك شركت نیز باشد (لی5، 2008).
حسابداري و گزارشگري مالی مانند علوم فیزیکی بر اساس قوانین طبیعی شکل نگرفته است؛ اما مبتنی بر مجموعهاي از قواعد و استانداردهایی است که براي اهداف مورد انتظار حسابداري و گزارشگري مالی میباشد. در کشور ما نیز تدوین استانداردهاي حسابداري جدید و تجدیدنظر در استانداردهاي فعلی برای همسویی بالا با استانداردهاي بینالمللی صورت گرفته است (مجتهدزاده و مددی، 1384). استانداردهاي حسابداري و خوانایی آنها نیز براي گروههاي مختلف ذینفع مانند دانشجویان، حسابداران و حسابرسان و استانداردگذاران اهمیت بالایی دارد (شافر و همکاران6، 1993). خوانایی گزارشهای مالی برای ایجاد ارتباط موثر بین اطلاعات مالی و استفاده‌کنندگان بسیار مهم است؛ به طوری که بر تصمیمات اقتصادی آنها تاثیرگذار میباشد (چیونگ7، 2014).
لی (2008 ) در پژوهش خود نشان داد که مدیران در شرکتهایی که با عملکرد ضعیف همراه هستند در مقابل شرکتهایی که عملکرد بالاتری دارند، گزارشهای مالی خود را با سطح خوانایی کمتری ارائه میدهند. به عبارتی این موضوع بیان میکند که مدیران اطلاعات گزارشهای مالی را به صورت گنگ ارائه میدهند و گاهی ممکن است منجر به پنهان کردن اطلاعات از سرمایهگذاران شود (یو و ژانگ8، 2009).
پژوهشهای بررسی خوانایی، برای اندازهگیری قابلیت خوانایی روشهای گوناگونی مانند: شاخص تعیین سطح خوانایی فلش، شاخص‌های خوانایی ادوارد فرای، کلوز، مک لافلین، پاور، سامنر، کرل، گانینگ فاگ و فاگ در خوانایی صورتهای مالی ارائه کرده است. به دلیل اینکه بیشتر پژوهشهای قبلی در مالی و حسابداری، بر اساس شاخص فاگ انجام شده است و به نظر میرسد که شاخص فاگ به طور گسترده مورد توجه قرار گرفته است و قاعدهای ساده و شناخته شده برای اندازهگیری خوانایی فراهم میکند؛ لذا، در ادامه تکنیک شاخص فاگ در خوانایی صورتهای مالی در سنجش خوانایی را در این پژوهش بررسی می‌نماییم:
شاخص فاگ براي اولین بار توسط لی (2008) وارد متون حسابداري شد. خوانایی گزارشهای مالی در مطالعات متحلفی با استفاده از شاخص فاگ بررسی گردید که به طور متوسط، خوانایی گزارشهای مالی "دشوار" یا "خیلی دشوار" است. از آنجایی که از جملات طولانی و کلماتی که هجای زیادی دارند، زیاد استفاده شد؛ لذا، ناخوانایی اطلاعات ارائه شده در طول زمان بهبود نیافت (هالی و ارلی9، 1980). سایر پژوهشگران خوانایی یادداشتهای صورتهای مالی را مورد بررسی قرار دادند و بیان کردند که خواندن آنها حتی برای سرمایهگذاران با تجربه نیز "خیلی دشوار" است (چیونگ، 2014).
شاخص مذکور شامل دو ارزش است. تعداد کلمات هر جمله با تقسیم کل تعداد کلمات بر تعداد جملات در گزارشهاي سالانه شرکتها محاسبه میگردد. کلمات پیچیده داراي سه بخش (سیلاب) یا بیشتر هستند و جملات طولانی موجب افزایش این شاخص میشود که به عنوان کاهش خوانایی تلقی میگردد. باید توجه نمود که بعضی از موارد مانند: اسامی خاص، افعالی که به واسطه چسبیدن پسوندهایی به آنها سه سیلابی گشتهاند و اسامی مرکب طبق دستور این شاخص در احتساب سیلابها به منظور محاسبه کلمات پیچیده لحاظ نمیگردد. به کمک شاخص فاگ، میتوان برآورد کرد که چقدر تحصیلات آموزشی نیاز است تا یک فرد در مرتبه اول در برخورد با یک متن آن را درک کند (دیانی، 1366). به گفته لی (2008) مقیاس خوانایی شامل یک مقیاس پنج درجهای است که از خیلی دشوار؛ به دشوار، ایدهآل، قابل قبول و آسان تغییر پیدا میکند. شاخص فاگ پایین نشان دهنده اطلاعاتی است که خواناتر است، این در حالی است که یک شاخص فاگ بالاتر به معنی آن است که اطلاعات خوانایی کمتری دارد. به طور متوسط، شاخص فاگ از 12-14 یعنی متن برای خواندن "ایده آل" است؛ بین 14 تا 18 یعنی متن "دشوار" است و شاخصی بزرگتر از 18 نشاندهنده یعنی متن "خیلی دشوار" است (لی، 2008).
اعتبار تجاری مهمترین منبع تامین مالی کوتاهمدت تلقی میشود. عرضهکنندگان به عنوان فراهم‌کنندگان منابع مالی کوتاهمدت زمانی که میخواهند به مشتریان خود اعتبار تجاری بدهند، چندین جنبه مهم را در نظر میگیرند. وقتی که عرضهکنندگان به صورت اعتباری به مشتریان خود کالا میفروشند حاشیه سود مؤثرتر میتواند کمتر از حاشیه سود اسمی باشد. زیرا در چنین حالتی به دلیل ارزش زمانی پول، قیمت فروش مؤثر محصولات کاهش مییابد (سیفرت و همکاران10، 2013). به عقیده بایس و گالیر11 (1997)، برای شرکتهایی که با محدودیت مالی مواجهاند، اسـتفاده از اعتبار تجاري در مقايسه با ساير منابع تأمين مالي سادهتر است و از آنجایی كه خريـداران باید هزینه ضمنی این نوع تأمین مالی را تحمل کنند، اعتبار تجاري تنها يـك انتخـاب اسـت و اگـر هيچ جايگزين بهتر و ارزانتري وجـود نداشـته باشـد، مـيتـوان از آن بهـره بـرد (دیلوف و همکاران12، 2008).
مزیت اعتبار تجاری این است که نیازی نیست تا مشتری پولی را برای دریافت کالا بپردازد حساب بدهی یا پرداختنی در ترازنامه مشتری ایجاد شود و مشتری این پول را در نقاط زمانی در آینده پرداخت کند، در این خصوص میتوان حسابهای پرداختنی را جایگزین پول نقد نمود و به همین دلیل اعتبار تجاری را میتوان ابزار سرمایهگذاری کوتاه مدت بیان کرد. بر این اساس، اعتبار تجاری جایگزینی برای مؤسسات تأمین مالی است. تأمینکنندگان در ارائه اعتبارات تجاری به خریداران، مزایای متعددی نسبت به مؤسسات تأمین مالی دارند. یکی از این مزیتها این است که تأمین کننده ارتباط نزدیکی با خریدار، در یک موقعیت برتر، نه تنها برای ارزیابی اعتبار مشتریان خود، بلکه در نقش نظارت کننده دارد. چنین مزیتی برای مؤسسات مالی وجود ندارد (دای و یانگ13، 2015).
تصميمات تأمين مالي مديران تحت تأثير شرايط فرهنگي و اقتصادي كلان بازار است. شركتها در تصميمات تأمين مالي، با دو منبع تأمین مالي داخلي و تأمين مالي خارجي مواجه هستند. تأمين مالي داخلي مجموعه روشها و سياست‌هايي كه مديريت شركت بكار ميگيرد تا بدون نياز به تأمينكنندگان مالي، صرفاً با كمك منابع مالي داخلي نيازهاي شركت را رفع نمايد و تأمين مالي خارجي منابعي هستند كه در صورت عدم كفاف منابع داخلي براي تأمين مالي نيازهاي شركت، بوسيله انتشار سهام عادي، استقراض، استفاده از وام بانك و .... جذب سرمايه میكنند (چان و همکاران14، 2011).
با احتمال بالا خریداران با محدودیتهای مالی از اعتبار تجاری به عنوان منبع اصلی تأمین مالی کوتاهمدت استفاده میکنند. در واقع، در مقایسه با آنها واسطههای مالی سنتی اعتباردهندگان از مزیت‌هایی برای دستیابی بهتر به اطلاعات ریسک اعتباری خریداران برخوردار هستند که آنها می‌توانند ریسک اعتباری را بهتر از اعتباردهندگان سرمایه کنترل کنند (نگ و همکاران15، 1999). به طور مثال، عدم تقارن اطلاعاتی کمتر بین فروشندگان و خریداران از طریق پرداخت پیشپرداخت قبل از تحویل یا از طریق شرایط دو بخشی پرداخت وجود دارد. بر این اساس، تأمینکنندگان تمایل بیشتری دارند تا اعتبار تجاری را به شرکتهای دارای اطلاعات نامتقارن و محدودیتهای مالی نسبت به موسسات مالی سنتی نسبت دهند (عبداله و همکاران16، 2017). شرکتهای با عملکرد ضعیف برای پیشگیری از واکنشهای منفی بازار معمولاً از یک زبان دشوار و طولانی در گزارشهای مالی استفاده میکنند تا سرمایهگذاران از اخبار نامطلوب سوء استفاده نکنند و ریسک دعوی را کم کنند. لذا، گزارشهای مالی با خوانایی کمتر منجر به عدم تقارن اطلاعاتی در سطح بالاتری بین وام‌گیرنده و وام‌دهنده خواهد شد. با این وجود، در مقایسه با موسسات مالی، تأمینکنندگان تمایل بیشتری دارند اعتبار تجاری را به شرکتهای دارای اطلاعات نامتقارن و محدودیتهای مالی بسپارند. چن و همکاران17 (2017) دریافتند، شرکتهایی که کیفیت سود آنها پایینتر است تمایل به دریافت اعتبار تجاری بیشتری از اعتباردهندگان نسبت به سایر شرکتهای با کیفیت سود بالاتر دارند. در مقابل، با توجه به اینکه سطح پایین خوانایی گزارشگری مالی، حاکی از کیفیت سود پایین و عدم تقارن اطلاعاتی بالا است، شرکتهایی با خوانایی کمتر در گزارشهای مالی ممکن است شانس کمتری برای دریافت اعتبار تجاری از اعتباردهندگان داشته باشند. همچنین، شرکتهای بزرگتر، دارای اعتبار بالاتر و یا شرکتهایی با کیفیت سود بیشتر احتمالاً اعتبار تجاری را آسان‌تر دریافت میکنند. در این زمینه، ژو و همکاران (2020) بیان کردند که شرکتهایی با قابلیت خوانایی بالا، از اعتبار تجاری بیشتری استفاده میکنند (ژو و همکاران18، 2020).
پیشینه پژوهش
ونژانگ و همکاران19 (2023) به پژوهشی با عنوان آیا دبیران هیئت مدیره بر خوانایی گزارش سالانه تأثیر می‌گذارند؟، پرداختند. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر ویژگی‌های دبیران هیئتمدیره بر خوانایی گزارش سالانه با استفاده از روشی اصلی است که خوانایی حروف چینی را ارزیابی میکند. تخصص حقوقی و حرفه‌ای دبیران هیئت مدیره، تخصص بینالمللی و دوگانگی نقش خوانایی گزارش سالانه را بهبود می‌بخشد. با این حال، ارتباطات سیاسی آنها با آن ارتباط منفی دارد. تأثیر تخصص (دوگانگی نقش) برای شرکتهایی که ریسک دادرسی قبلی کمتری دارند (دبیران هیئت مدیره با سهام دارایی) بارزتر است. علاوه بر این، خوانایی بیشتر، پاداش دبیرهای هیئت مدیره را افزایش میدهد، در حالی که خوانایی کمتر، گردش مالی آنها را افزایش میدهد. در نهایت، خوانایی گزارش سالانه رابطه مثبتی با عملکرد شرکت دارد.
براون و همکاران20 (2022) پژوهشی با عنوان خوانایی گزارش مالی به عنوان دستگاه سیگنال دهی کیفیت سود انجام دادند. نتایج نشان داد که شرکتهایی که درآمدهای سال گذشته را برآورده میکنند یا از آن عبور میکنند، نوسان بازده سهام پس از تشکیل گزارش مالی کاهش مییابد. همچنین این رابطه منفی برای شرکتهایی که درآمدهای سال گذشته را برآورده میکنند یا از آن عبور میکنند قوی‌تر است که گزارش مالی خواناتری ارائه میدهند.
دالوی و همکاران21 (2021) به بررسی تاثیر کارایی سرمایه فکری و مکانیزم‌های حاکمیت شرکتی بر خوانایی گزارشگری مالی شرکت در کشور عمان پرداختند. در این مطالعه از 150 مشاهدات شرکتهایی که شامل بخش مالی بودند در بازار اوراق بهادار مسقط، عمان، از سال 2014 تا 2018 استفاده شده است. نتایج نشان داد کارایی سرمایه فکری بر خوانایی گزارشگری مالی تاثیر منفی دارد. به علاوه، مکانیسم‌های حاکمیت شرکتی نیز منجر به بهبود خوانایی گزارشگری مالی می‌شوند.
ژو و همکاران (2020) به بررسی رابطه بین خوانایی گزارشگری مالی و اعتبار تجاری پرداختند. نتایج حاصل از مطالعه 4754 شرکت در طول سال‌های 2004-2016 حاکی از آن است که تأمینکنندگان، اعتبار تجاری بیشتری را به شرکتهای دارای گزارشهای مالی با خوانایی بیشتر میدهند.
تو و همکاران22 (2019) به بررسی تحصیلات تجارت مدیرعامل و مدیران ارشد و خوانایی گزارشگری مالی با استفاده از دادههای سوابق تحصیلی مدیران عامل و مدیران ارشد طی سال‌های 1994 الی 2015 پرداختند. نتایج پژوهش آنها حاکی از آن است که مدیر عامل با مدرک تجارت بر خوانایی گزارشگری مالی تاثیر مثبت و مدیران ارشد بر خوانایی گزارشگری مالی تاثیر منفی می‌گذارند.
مددی‌زاده و همکاران (1401) به پژوهشی با عنوان تأثیر استراتژی‌های مالیاتی جسورانه و تقلب حسابداری بر خوانایی گزارشگری مالی پرداختند. نمونه آماری شامل 87 شرکت طی سال‌های 1389 تا 1397 بود. یافته‌ها نشان داد که استراتژی مالیاتی جسورانه با استفاده از شاخص نرخ موثر مالیاتی بر خوانایی گزارشگری مالی تاثیر ندارد اما استراتژی مالیاتی جسورانه با استفاده از شاخص سپر مالیاتی بر خوانایی گزارشگری مالی تاثیر منفی و معناداری دارد. به علاوه، تقلب حسابداری نیز برخوانایی گزارشگری مالی تاثیر منفی و معناداری دارد.
پورفخاران و همکاران (1400) پژوهشی با عنوان سیاست پولی دولت بر ارتباط میان حسابرسی صورتهای مالی و اعتبار تجاری شرکت انجام دادند. نمونه آماری شامل 172 شرکت طی سال‌های 1388 الی 1395 بود. نتیجه پژوهش نشان میدهد که کیفیت حسابرس مستقل و کیفیت حسابرسی صورتهای مالی موجب بالا رفتن اعتبار تجاری شرکت میگردد و این رابطه توسط سیاست پولی انقباضی دولت تعدیل شده و کاهش مییابد.
افلاطونی و همکاران (1400) پژوهشی با عنوان تأثیر اعتبار تجاری بر سرعت تعدیل اهرم انجام دادند. نمونه آماری شامل 143 شرکت طی سال‌های 1384 تا 1398 بود. نتایج نشان میدهد که در شرکتهای بیش اهرمی (کم اهرمی)، سرعت تعدیل اهرم برای آن دسته از واحدهای تجاری که از اعتبار تجاری کمتری بهره گرفتند و در نتیجه از ظرفیت اعتبار تجاری بالاتری برخوردارند، سریع‌تر (آهسته‌تر) است.
فرهنگ‌دوست و همکاران (1399) به پژوهشی با عنوان بررسی تاثیر مکانیسم‌های حاکمیت شرکتی بر خوانایی گزارش حسابرس پرداختند. از لحاظ نظری به سبب تفکیک مالکیت از مدیریت، گزارشهای مالی و حسابرسی پل ارتباطی میان مدیران و ذینفعان خارجی در شرکتهای سهامی محسوب می‌شوند. با این حال در سال‌های اخیر، تضعیف فزاینده سطوح خوانایی گزارشهای مالی و حسابرسی بر عملکرد ارتباطی آنها تاثیر معکوس داشته است. به منظور سنجش خوانایی گزارش حسابرس نیز از دو شاخص فلش و فوگ استفاده شده است. نمونه آماری پژوهش شامل 103 شرکت (721 مشاهده سال-شرکت) در قلمروی زمانی سال‌های 1390 تا 1396 است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌های پژوهش حاکی از وجود ارتباط معنی‌دار میان مکانیزم‌های حاکمیت شرکتی و خوانایی گزارش حسابرسی میباشد.
جعفری و همکاران (1399) به پژوهشی با عنوان پیامدهای قابلیت مقایسه صورتهای مالی از دیدگاه سرمایهگذاران و اعتباردهندگان با تاکید بر نقش مالکیت نهادی پرداختند. نمونه آماری پژوهش شامل 119 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1390 تا 1396 میباشد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان میدهد که قابلیت مقایسه جریان‌های نقدی عملیاتی بر بازده سالانه سهام تأثیر مثبت و معناداری دارد و این ارتباط توسط مالکیت نهادی تعدیل میشود و قابلیت مقایسه سود خالص بر نوسان‌پذیری بازده سهام تأثیر منفی و معناداری دارد و این ارتباط توسط مالکیت نهادی تعدیل میشود و همچنین، قابلیت مقایسه سود خالص و قابلیت مقایسه جریان‌های نقدی عملیاتی بر اعتبار تجاری تأثیر معناداری دارند، اما نقش تعدیل‌کننده‌ی مالکیت نهادی در این رابطه‌ها به لحاظ آماری تائید نشده است.
افلاطونی و نوروزی (1399) به پژوهشی تحت عنوان عوامل مؤثر بر عرضه و تقاضای اعتبار تجاری: رویکردهای ایستا و پویا پرداختند. نمونه پژوهش شامل 147 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازۀ زمانی1386 تا 1396 میباشد. نتایج حاکی از آن است که با افزایش اندازه و عمر شرکت، میزان عرضه و تقاضای اعتبار تجاری افزایش یافته و همچنین، تأثیر منفی نقدینگی شرکت بر میزان عرضه و تقاضای اعتبار تجاری وجود دارد. با وجود این، شواهد کافی از تأثیر معنی‌داری محدودیتهای مالی بر میزان عرضه و تقاضای اعتبار تجاری، در نتایج مشاهده نشده است.
همانگونه که بیان گردید اغلب مطالعات انجام شده به بررسی خوانایی گزارشگری مالی و تاثیر سایر متغیرها بر آن پرداختند و همچنین تاثیر اعبار تجاری را بر سایر متغیرها مورد آزمون و بررسی قرار دادند. این در حالی است که پژوهش حاضر اولین مطالعه‌ای است که صرفا به بررسی خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری می‌پردازد و دستاوردهای آن در جهت پیشبرد اهداف خوانایی گزارشگری و اعتبارات تجاری میتواند مفید واقع شود.
فرضیه پژوهش
با توجه به مبانی نظری و پیشینه پژوهش، به منظور بررسی ارتباط بین خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری فرضیه پژوهش توسعه یافته است:
میان خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری دریافتی از اعتباردهندگان رابطه معنی‌داری وجود دارد.
روش پژوهش
این پژوهش یک پژوهش کمی و کاربردی است. از لحاظ هدف اجرا نیز یک پژوهش تحلیلی به روش همبستگی میباشد. منطق اجرای یک پژوهش قیاسی- استقرایی را دارد و از بعد زمانی، یک پژوهش پس رویدادی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای یک دوره زمانی 6 ساله از سال 1395 تا پایان سال 1400 است. نمونه آماری پژوهش شامل شرکتهایی است که حائز شرایط زیر باشند:
1- شرکتهایی که قبل از سال 1395 در سازمان بورس اوراق بهادار پذیرش شده‌اند و تا پایان سال 1400 نیز در فهرست شرکتهای بورسی هستند.
2- سال مالی آنها منتهی به پایان اسفندماه باشد (از لحاظ قابلیت مقایسه)؛
3- تغییر سال مالی نداده باشد (طی دوره مورد نظر)؛
4- جزء شرکتهای سرمایهگذاری و واسطه‌گری مالی نباشد (شرکتهای سرمایهگذاری، به علت تفاوت ماهیت فعالیت با بقیه شرکتها، از جامعه آماری حذف شده‌اند)؛
5- دادههای مورد نظر در دسترس باشند.
پس از اعمال محدودیتهای فوق تعداد 171 شرکت طبق نگاره (1)، به عنوان نمونه آماری پژوهش انتخاب شدند.
نگاره 1. روند انتخاب نمونه آماری
ردیف | شرح | تعداد شرکتها |
1 | کل شرکتهایی که تا پایان سال 1400 عضو بورس بودند. | 405 |
2 | از ابتدای سال 1395 در بورس اوراق بهادار پذیرفته نشده باشد. | (48) |
3 | سال مالی آن منتهی به پایان اسفندماه نباشد | (30) |
4 | تغییر فعالیت و یا تغییر سال مالی داده باشد؛ | (21) |
5 | جزء شرکتهای سرمایهگذاری و واسطه‌گری مالی باشد؛ | (112) |
6 | دادههای مورد نظر در دسترس نباشند. | (23) |
7 | تعداد نمونه آماری انتخاب شده | 171 |
برای آزمون فرضیه پژوهش از مدل رگرسیون (1) برگرفته شده از مطالعه ژو و همکاران (2020) استفاده شده است:
مدل (1):
| CREDITi,t = β0 + β1READi,t + β2SIZEi,t + β3AGEi,t + β4MKTSHAREi,t + β5POS-CHGSALEi,t + β6NEG-CHGSALEi,t + β7ROAi,t + β8 MTBi,t + β9FLi,t + β10CLi,t + β11CAi,t + β12CASHHOLDi,t +εi,t
|
متغیر وابسته: اعتبار تجاری (CREDIT):
میزان تأمین اعتبار ارائه شده توسط اعتباردهندگان را اندازهگیری میکند و از تقسیم حساب‌ها و اسناد پرداختنی بر ارزش دفتری دارایی‌ها محاسبه میشود (چن و همکاران، 2017)
متغیر مستقل: خوانایی گزارش هیات مدیره (READ):
از شاخص فوگ که روایی و اعتبار آن برای سنجش خوانایی متون فارسی توسط برخی پژوهشگران داخلی نظیر فضل الهی و ملکی توانا (1389) و دیانی (1379) مورد تائید قرارگرفت، برای اندازهگیری این متغیر استفاده شده است. شاخص فوگ که تابعی از دو متغیر طول جمله (بر حسب کلمات) و کلمات پیچیده (تعریف‌شده به صورت تعداد کلمات با سه یا چند بخش) است که به صورت رابطه (1) محاسبه میشود:
| (میانگین تعداد کلمات در هر جمله + درصد کلمات پیچیده) 4/0 = شاخص فوگ |
فرآيند و نحوه تعيين سطح خوانايي گزارشهای مالی شاخص فوگ به شرح ذیل میباشد:
1) يك نمونه یکصد كلمه‌اي از ابتدا، يك نمونه یکصد كلمه از وسط، و يك نمونه یکصد كلمه‌اي از اواخر گزارش به صورت تصادفي. انتخاب شود.
2) تعداد جملات هر يك از نمونه‌ها. شمارش شود.
3) متوسط طول جملات از طريق تقسيم تعداد كلمات به تعداد جملات كامل هر نمونه یکصد كلمه‌اي مشخص شود؛
4) تعداد كلمات سه‌هجایی و بيش از سه‌هجایی موجود (كلمات پیچیده) در هر كدام از متون یکصد كلمه‌اي شمارش شود؛
5) تعداد كلمات پیچیده با تعداد متوسط كلمات در جملات جمع گردد.
6) حاصل جمع تعداد كلمات دشوار و متوسط كلمات در جملات با عدد ثابت 4/0 ضرب گردد؛
7) بند‌هاي 4، 5، 6، براي دو نمونه یکصد كلمه‌اي ديگر محاسبه گردد؛
8) ميانگين نتايج هر سه نمونه از طريق جمع كردن و تقسيم به تعداد محاسبه گردد (فضل الهی و ملکی توانا، 1389).
رابطه بین شاخص فوگ و سطح خوانایی بدین شرح است که: 18 ≤ FOG یعنی متن (بسیار پیچیده)؛ 14-18 (متن دشوار)؛ 12-14 (متن مناسب)؛ 10-12 (متن قابل‌قبول) و 8-10 (متن آسان) است. از آنجایی که مقادیر بالای شاخص مذکور بیانگر میزان خوانایی کمتر گزارشهای هیات مدیره است؛ بر این اساس، مقدار محاسبه شده در عدد منفی یک (1-) ضرب میشود تا معیار مستقیمی از شاخص خوانایی گزارش هیات مدیره به دست آید23.
مطابق با ادبیات قبلی (داس و همکاران24، 2015؛ چن و همکاران، 2017؛ ژو و همکاران، 2020) متغیرهای کنترل مختلفی در مدل اصلی قرار گرفتند که عبارتند از:
اندازه شرکت (SIZE): در این پژوهش از لگاریتم طبیعی دارایی شرکت برای کنترل متغیر مذکور استفاده میشود. سن شرکت (AGE): در این پژوهش سن شرکت بر اساس فاصله زمانی بین تاریخ تأسیس تا پایان دوره زمانی پژوهش، اندازهگیری میشود. ارزش بازار سهام (MKTSHARE): به‌عنوان نسبت فروش شرکت به کل فروش صنعت محاسبه میشود. تغییرات مثبت فروش (POS-CHGSALE): از طریق نسبت تغییرات مثبت در فروش به کل دارایی محاسبه میشود. تغییرات منفی فروش (NEG-CHGSALE): از نسبت تغییرات منفی در فروش به کل دارایی محاسبه میشود. بازده دارایی (ROA): در این پژوهش بازده دارایی از طریق نسبت سود خالص به دارایی‌های شرکت اندازهگیری میشود. فرصت‌های رشد (MTB): از نسبت ارزش بازار حقوق صاحبان سهام به ارزش دفتری آن استفاده میشود. اهرم مالی (FL): از نسبت مجموع بدهی‌های پایان سال تقسیم به مجموع دارایی‌های شرکت در پایان سال استفاده میشود. بدهی‌های جاری (CL): در این پژوهش بدهی‌های جاری از تقسیم بدهی‌های جاری بر دارایی‌های شرکت محاسبه میشود. دارایی‌های جاری (CA): از نسبت دارایی‌های جاری غیرنقدی به ارزش دفتری کل دارایی‌ها محاسبه میشود. نگهداشت وجه نقد (CASHHOLD): از طریق نسبت وجه نقد و سرمایهگذاری کوتاه مدت به دارایی‌های شرکت اندازهگیری میشود.
یافته‌های پژوهش
نگاره (2)، آمار توصیفی متغیرهای مورد آزمون را برای نمونه‌ای متشکل از 1026 شرکت-سال در فاصله زمانی سال‌های 1395- 1400 نشان میدهد. همانگونه که در این نگاره ملاحظه میشود، میانگین شاخص اعتبار تجاری نشان میدهد حدود 21 درصد دارایی شرکتهای نمونه را حساب‌ها و اسناد پرداختنی، میانگین متغیر اهرم مالی نشان میدهد 51 درصد دارایی‌های شرکتهای مورد بررسی را بدهی و استقراض و میانگین نگهداشت وجه نقد نشان میدهد که حدود 8 درصد دارایی‌های شرکتهای نمونه را وجه نقد و سرمایهگذاری کوتاهمدت تشکیل میدهد. همچنین، مقدار میانگین متغیر خوانایی گزارش هیات مدیره بر اساس شاخص خوانایی فوگ برابر با 598/17 میباشد و نشان میدهد خوانایی گزارشگری شرکتهای نمونه در طبقه "بسیار پیچیده" قرار دارد. علاوه بر این، بر اساس میانگین متغیر فرصت‌های رشد میتوان گفت ارزش بازار حقوق صاحبان سهام اغلب شرکتهای نمونه از ارزش دفتری آنها بیشتر است.
نگاره 2. آمار توصیفی متغیرهای پژوهش
متغیر | نماد | مشاهدات | میانگین | میانه | کمترین | بیشترین | انحراف معیار |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
اعتبار تجاری | CREDIT | 1026 | 213/0 | 170/0 | 001/0 | 676/0 | 156/0 |
خوانایی گزارش هیات مدیره | READ | 1026 | 598/17- | 839/17- | 911/17- | 616/9- | 954/3 |
اندازه شرکت | SIZE | 1026 | 253/15 | 005/15 | 361/11 | 821/20 | 697/1 |
سن شرکت | AGE | 1026 | 854/41 | 43 | 10 | 72 | 601/13 |
سهام بازار فروش | MKTSHARE | 1026 | 059/0 | 027/0 | 001/0 | 608/0 | 087/0 |
تغییر فروش مثبت | POS-CHGSALE | 1026 | 279/0 | 226/0 | 0 | 926/0 | 257/0 |
تغییر فروش منفی | NEG-CHGSALE | 1026 | 016/0- | 0 | 488/0- | 0 | 066/0 |
بازده دارایی | ROA | 1026 | 170/0 | 139/0 | 246/0- | 568/0 | 163/0 |
فرصت‌های رشد | MTB | 1026 | 122/6 | 404/4 | 606/0 | 217/20 | 181/5 |
اهرم مالی | FL | 1026 | 513/0 | 514/0 | 014/0 | 923/0 | 211/0 |
بدهی‌های جاری | CL | 1026 | 455/0 | 452/0 | 013/0 | 898/0 | 200/0 |
دارایی‌های جاری | CA | 1026 | 696/0 | 717/0 | 126/0 | 979/0 | 212/0 |
نگهداشت وجه نقد | CASHHOLD | 1026 | 083/0 | 047/0 | 001/0 | 471/0 | 097/0 |
در نگاره (3)، میزان ضریب همبستگی بین متغیرهای خوانایی گزارش هیات مدیره (READ) و اعتبار تجاری (CREDIT) در سطح خطای 01/0 به میزان 019/0- میباشد و معنی‌دار است.
نگاره 3. ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش
| CREDIT | READ | SIZE | AGE | MKT SHARE | POS CHGSALE | NEG CHGSALE | ROA | MTB | FL | CL | CA | CASH HOLD |
CREDIT | 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
READ | 019/0-** | 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
SIZE | 102/0-** | 027/0 | 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
AGE | 063/0- | 023/0- | 108/0-** | 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
MKT SHARE | 031/0 | 022/0- | 571/0** | 114/0-** | 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
POS CHGSALE | 103/0-** | 010/0 | 154/0** | 013/0- | 135/0** | 1 |
|
|
|
|
|
|
|
NEG CHGSALE | 135/0** | 012/0 | 039/0- | 095/0** | 104/0-** | 173/0** | 1 |
|
|
|
|
|
|
ROA | 422/0-** | 078/0* | 244/0** | 050/0- | 090/0* | 250/0** | 170/0** | 1 |
|
|
|
|
|
MTB | 090/0* | 079/0* | 120/0-** | 086/0* | 084/0-* | 273/0** | 112/0** | 138/0** | 1 |
|
|
|
|
FL | 522/0** | 068/0- | 028/0- | 010/0 | 100/0** | 105/0-** | 091/0-* | 606/0-** | 076/0* | 1 |
|
|
|
CL | 511/0** | 059/0- | 010/0- | 013/0- | 114/0** | 090/0-* | 097/0-** | 533/0-** | 077/0* | 948/0** | 1 |
|
|
CA | 087/0* | 020/0 | 207/0-** | 037/0 | 104/0-** | 027/0- | 060/0 | 104/0** | 157/0** | 212/0** | 304/0** | 1 |
|
CASH HOLD | 154/0-** | 008/0- | 037/0- | 082/0-* | 049/0- | 089/0* | 012/0 | 383/0** | 173/0** | 281/0-** | 247/0-** | 052/0 | 1 |
*و ** به ترتیب در سطح 05/0 و 01/0 معنی‌داری می‌باشند.
در دادههای ترکیبی ابتدا از آزمون F لیمر جهت مشخص شدن تلفیقی یا ترکیبی بودن داده‌ها استفاده میشود نتایج مربوط به آزمون F لیمر در نگاره (4) ارائه شده است.
نگاره 4. نتايج آزمون اف لیمر براي انتخاب روش پولینگ يا پانل
فرضيه صفر (H0) | آماره F | معناداری | نتيجه آزمون |
روش پولینگ مناسب است | 655/12 | 000/0 | روش پانل |
به دلیل اینکه معنی‌داری آماره F لیمر برای مدل پژوهش کمتر از 05/0 است، لذا فرضیه صفر آزمون رد شده و برای تخمین مدل پژوهش باید از روش دادههای پانل استفاده شود. سپس برای تعیین نوع داده‌ها (روش اثرات ثابت یا تصادفی)، از آزمون هاسمن استفاده شود. نتایج آزمون هاسمن برای مدل پژوهش به شرح نگاره (5) میباشد:
نگاره 5. نتایج آزمون هاسمن برای انتخاب بین مدل اثرات ثابت و اثرات تصادفی
فرضیه صفر (H0) | آماره | معناداری | نتيجه آزمون |
روش اثرات تصادفی مناسب است | 608/59 | 000/0 | اثرات ثابت |
نتایج نگاره (5) بیانگر آن است که در مدل‌های پژوهش باید از روش اثرات ثابت استفاده نمود.
در این پژوهش برای بررسی وجود مشکل ناهمسانی واریانس از آزمون بروش پاگان-گادفری مطابق نگاره (6) استفاده شده است.
نگاره 6. نتایج آزمون بروش‌پاگان-گادفری برای کشف ناهمسانی واریانس
فرضيه صفر (H0) | آماره F | معناداری | نتيجه آزمون |
واریانسها همسان هستند | 287/13 | 000/0 | وجود ناهمسانی واریانس |
منبع: یافته‌های پژوهشگر
نتایج حاصل از این آزمون نگاره (7) نشان داده است که در مدل پژوهش مشکل ناهمسانی واریانس وجود دارد (معنی‌داری محاسبه شده کمتر از 05/0). بنابراین تخمین نهایی این مدل با استفاده از آزمون حداقل مربعات تعمیم یافته (GLS) صورت میگیرد همچنین، برای بررسی وجود همخطی بین متغیرهای مدل از آماره عامل تورم واریانس "VIF" استفاده شده و نشاندهنده عدم وجود همخطی بین متغیرهای مدل است (عامل تورم واریانس کوچک‌تر از 5). بنابراین میتوان دریافت که مشکل همخطی تهدیدی جدی برای مدل نمی‌باشد.
نگاره 7. نتایج آزمون همخطی
متغیر | نماد | عامل تورم واریانس (VIF) |
خوانایی گزارش هیات مدیره | READ | 020/1 |
اندازه شرکت | SIZE | 751/1 |
سن شرکت | AGE | 046/1 |
سهام بازار فروش | MKTSHARE | 553/1 |
تغییر فروش مثبت | POS-CHGSALE | 200/1 |
تغییر فروش منفی | NEG-CHGSALE | 091/1 |
بازده دارایی | ROA | 389/2 |
فرصت‌های رشد | MTB | 239/1 |
اهرم مالی | FL | 429/2 |
بدهی‌های جاری | CL | 104/1 |
دارایی‌های جاری | CA | 438/1 |
نگهداشت وجه نقد | CASHHOLD | 241/1 |
نتایج حاصل از برآورد مدل پژوهش به شرح نگاره (8) میباشد.
نگاره 8. خلاصه نتایج آماری آزمون مدل پژوهش
CREDITi,t = β0 + β1READi,t + β2SIZEi,t + β3AGEi,t + β4MKTSHAREi,t + β5POS-CHGSALEi,t + β6NEG-CHGSALEi,t + β7ROAi,t + β8 MTBi,t + β9FLi,t + β10CLi,t + β11CAi,t + β12CASHHOLDi,t +εi | ||||||
متغیر | نماد | ضریب | انحراف معیار | آماره تی | معناداری | معنادار |
عرض از مبدأ | Β0 | 375/0 | 062/0 | 057/6 | 000/0 | --- |
خوانایی گزارش هیات مدیره | READ | 052/0- | 018/0 | 961/2- | 003/0 | بلی |
اندازه شرکت | SIZE | 064/0- | 006/0 | 272/11- | 000/0 | بلی |
سن شرکت | AGE | 015/0 | 002/0 | 397/9 | 000/0 | بلی |
سهام بازار فروش | MKT SHARE | 056/0 | 109/0 | 519/0 | 604/0 | خیر |
تغییر فروش مثبت | POS- CHGSALE | 015/0- | 009/0 | 589/1- | 113/0 | خیر |
تغییر فروش منفی | NEG- CHGSALE | 029/0 | 015/0 | 908/1 | 057/0 | خیر |
بازده دارایی | ROA | 004/0- | 025/0 | 156/0- | 876/0 | خیر |
فرصت‌های رشد | MTB | 001/0 | 001/0 | 381/0 | 703/0 | خیر |
اهرم مالی | FL | 027/0 | 041/0 | 673/0 | 501/0 | خیر |
بدهی‌های جاری | CL | 288/0 | 039/0 | 311/7 | 000/0 | بلی |
دارایی‌های جاری | CA | 070/0 | 018/0 | 793/3 | 000/0 | بلی |
نگهداشت وجه نقد | CASH HOLD | 007/0- | 024/0 | 300/0- | 764/0 | خیر |
آماره F فیشر | 483/61 | ضریب تعیین تعدیل‌شده | 628/0 | |||
معناداری آماره F | 000/0 | آماره دوربین واتسون | 955/1 | |||
مدل رگرسیونی برازش شده در سطح خطای 5 درصد به طور کلی معنی‌دار (000/0) است. با توجه به اینکه آماره دوربین واتسون، مقدار 955/1 را نشان میدهد و این عدد بین 5/1 تا 5/2 میباشد به معنی عدم وجود همبستگی در جزء اخلال میباشد. با توجه به مقدار ضریب تعیین تعدیل شده مدل میتوان ادعا کرد که متغیرهای مستقل مدل حدود 62 درصد از تغییرات اعتبار تجاری دریافتی از اعتباردهندگان را توضیح میدهند. همان‌طور که در نگاره فوق ملاحظه میشود، ضریب برآوردی و آماره t مربوط به متغیر خوانایی گزارش هیات مدیره (READ) منفی و در سطح خطای 5 درصد معنی‌دار است و حاکی از وجود رابطه منفی و معنی‌دار میان خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری دریافتی از اعتباردهندگان در سطح اطمینان 95% میباشد. بر این اساس، فرضیه H0 رد شده و فرضیه پژوهش در سطح خطای 5 درصد تایید میشود. ضریب برآوردی و آماره t مربوط به متغیرهای کنترلی اندازه شرکت (SIZE)، سن شرکت (AGE)، بدهی‌های جاری (CL) و دارایی‌های جاری (CA) در سطح خطای 5 درصد معنی‌دار است و حاکی از وجود رابطه معنی‌دار میان اندازه شرکت، سن شرکت، بدهی‌های جاری و دارایی‌های جاری با اعتبار تجاری دریافتی از اعتباردهندگان در سطح اطمینان 95% میباشد.
نتیجه‌گیری و پیشنهادها
با توجه به اینکه گزارشهای مالی با خوانایی کمتر منجر به عدم تقارن اطلاعاتی در سطح بالاتری بین وام‌گیرنده و وام‌دهنده خواهد شد، با این وجود، در مقایسه با موسسات مالی؛ تأمینکنندگان تمایل بیشتری دارند اعتبار تجاری را به شرکتهای دارای اطلاعات نامتقارن و محدودیتهای مالی بسپارند. با توجه به مطالب مطرح شده و اهمیت پژوهش حاضر، رابطه بین خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری را مورد بررسی قرار داده است. فرضيه پژوهش رابطه خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری دریافتی از اعتباردهندگان را آزمون نموده است. نتيجه حاصل از آزمون اين فرضيه حاکي از آن است که میان خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری دریافتی از اعتباردهندگان رابطه منفی وجود دارد. به عبارت دیگر، شرکتهای دارای گزارشگری مالی خواناتر، اعتبار تجاری کمتری دریافت میکنند. میتوان گفت، شرکتهای با عملکرد ضعیف معمولاً از یک زبان دشوار و طولانی در گزارشهای مالی استفاده میکنند تا مانع از وجود واکنشهای منفی بازار شوند. در مقابل، شرکتهای با عملکرد بهتر از تغییرات سود کمتر، کیفیت سود بالاتر و گزارشگری مالی خواناتری برخوردار هستند. شرکتهای با گزارش مالی خواناتر نیاز کمتری به استفاده از اعتبار تجاری تأمینکنندگان دارند و اعتبار تجاری کمتری دریافت میکنند. نتیجه بدست آمده در این پژوهش مغایر با یافته پژوهش ژو و همکاران (2020) مبنی بر وجود رابطه مثبت بین خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری دریافتی از اعتباردهندگان است. علت این تفاوت میتواند این عامل باشد که آنها چنین ادعا کردند که شرکتهایی با قابلیت خوانایی بالا گزارش مالی آنها، از خوانایی به عنوان ابزاری برای جلب اعتماد اعتباردهندگان و برای دریافت اعتبار تجاری بیشتر استفاه میکنند. در ایران، اعتبار تجاری یک منبع تامین مالی با قیمت بالا نسبت به بسیاری از منابع تامین مالی مثل وام است و همه شرکتهای خوب تمایل زیادی به استفاده از این منبع ندارند. بنابراین بیشتر شرکتهایی که مشکل مالی دارند به دنبال استفاده از این منابع هستند، برای همین گزارشگری خود را پیچیده میکنند تا نقاط ضعف خود را پنهان و از اعتبار تجاری استفاده کنند (ژو و همکاران، 2020).
براساس یافته پژوهش حاضر مبنی بر رابطه منفی خوانایی گزارش هیات مدیره و اعتبار تجاری، پیشنهاد میشود سرمایهگذاران به خوانایی گزارش هیات مدیره شرکتها توجه داشته و آن را به عنوان عاملی تاثیرگذار بر اعتبار تجاری دریافتی از اعتباردهندگان در تصمیم‌گیری‌های خود لحاظ کنند. علاوه بر این، به موسسات حسابرسی پیشنهاد میگردد که در ارزیابی خود در کنار سایر عوامل از سطح ریسک شرکت صاحبکار و برنامه‌ریزی عملیات حسابرسی، به میزان خوانایی گزارش هیات مدیره شرکتها توجه داشته باشند. به سازمان بورس اوراق بهادار تهران نیز پیشنهاد میشود که بر اساس خوانایی گزارش هیات مدیره به رتبه‌بندی شرکتها برای ایجاد فضای رقابتی جهت بهبود خوانایی گزارش هیات مدیره بپردازند که به دنبال آن باعث افزایش درک سهامدارن و فعالان بازار بورس از سطح خوانایی گزارش هیات مدیره شرکتها و مقایسه شرکتها از نظر خوانایی گزارش هیات مدیره میشود.
در ادامه مسیر و برای روشن شدن سایر ابعاد موضوع، به پژوهشگران توصیه میشود پژوهش حاضر را با سایر معیارهای سنجش خوانایی گزارش هیات مدیره مانند شاخص فلش و طول متن انجام دهند. سنجش‌های خوانایی را برای به دست آوردن معیار بهتر و مناسب متون فارسی ایرانیزه نمایند. و همچنین می‌توانند رابطه خوانایی گزارشگری مالی و خوانایی گزارش تفسیری مدیریت با اعتبار تجاری، رابطه خوانایی گزارش هیات مدیره و ریسک سقوط قیمت سهام؛ رابطه لحن گزارشگری مالی و اعتبار تجاری و رابطه مالکیت خانوادگی و اعتبار تجاری را مورد بررسی قرار دهند. در این پژوهش ما برای خوانایی صورتهای مالی از شاخص فاگ استفاده کرده‌ایم و ممکن است سایر پژوهشگران از شاخص‌های دیگری برای بهبود و توسعه پژوهش حاضر استفاده نمایند و موجب تفاوت در ارائه نتایج پژوهش شوند.
منابع
مددی زاده، ابراهیم، تائبی نقندری، امیرحسین و زینلی، حدیث. (1401). تأثیر استراتژی های مالیاتی جسورانه و تقلب حسابداری بر خوانایی گزارشگری مالی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 11(43)، صص 379-392.
افلاطونی، عباس، تمجیدی، نیما و شکوری‌نسب، حسین (1400). تاثیر اعتبار تجاری بر سرعت تعدیل اهرم. مجله دانش حسابداری، دوره 12، شماره 3، شماره پیاپی 46، آذر 1400، صص 29-48.
پورفخاران، محمدرضا، طالب‌نیا، قدرت‌اله، وکیلی‌فرد، حمیدرضا و رهنمای‌رودپشتی، فریدون (1400). اثر سیاست پولی دولت بر ارتباط میان حسابرسی صورتهای مالی و اعتبار تجاری شرکت. نشریه پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 13، شماره 4(پیاپی 52)، صص 269-297.
افلاطونی, دکتر عباس و نوروزی، محمد. (1399). عوامل مؤثر بر عرضه و تقاضای اعتبار تجاری: رویکردهای ایستا و پویا. مجله علمی-پژوهشی دانش حسابداری، 11(1), صص 35-59.
جعفری، علی، جمادوردی، گرگانلی، اشرفی، مجید و نادریان، آرش (1399). پیامدهای قابلیت مقایسه صورتهای مالی از دیدگاه سرمایهگذاران و اعتباردهندگان با تاکید بر نقش مالکیت نهادی. پیشرفت‌های حسابداری، دانشگاه شیراز، دوره 12، شماره 1، تیر 1399، صص 95-128.
فرهنگ‌دوست، شایان، زند شانقی، آرزو و شیرشکن، سعید (1399). بررسی تاثیر مکانیسم‌های حاکمیت شرکتی بر خوانایی گزارش حسابرس. پیشرفت‌های حسابداری، دانشگاه شیراز، دوره 12، شماره 2، دی 1399، صص 231-268.
رضوانی، فریبا، برندک، سجاد (1398). خوانایی گزارشگری مالی و هزینههای حسابرسی. نشریه چشم‌انداز حسابداری و مدیریت، زمستان 1398، شماره 18.
فضلاللهی، سیفاله، ملکی توانا، منصوره. (1389). روش شناسی تحلیل محتوا با تاکید بر تکنیکهاي خوانایی سنجی و تعیین ضریب درگیري متون. فصلنامه پژوهش در علوم انسانی، 3: صص 71-94.
مجتهدزاده، ویدا، مددی نعمتی، فاطمه. (1384). بررسی میزان اهمیت و اثربخشی استانداردهاي حسابداري از دیدگاه حسابرسان مستقل، مجله علوم اجتماعی و انسانی، 22(2): صص 115-131.
دياني، محمدحسین. (1379). سنجش خوانايي نوشتههاي فارسي، خوانانويسي براي كودكان، نوسوادان و نوجوانان. مشهد: انتشارات كتابخانه رايانهاي.
دیانی، محمد حسین. (1366). سه فرمول برای تشخیص سطح خوانایی نوشته های ویژه نو سوادان، مجله روان شناسی و علوم تربیتی، 39: صص 59-80.
Sun, Wenzhang, Zhu, Jiawei, Wang, Xuhui (2023). Do board secretaries influence annual report readability? Pacific Accounting Review, ISSN: 0114-0582, 9 January 2023.
Braun, Matias & Ferreira, Tiago and Ortiz M., Marcelo and Ortiz M., Marcelo, Financial Report Readability as a Signaling Device of Earnings Quality (2022). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4093127 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4093127.
Madadizadeh, E, Taebi Naqandari, A, & Zaineli, H. (2022). The effect of bold tax strategies and accounting fraud on the readability of financial reporting. Accounting Knowledge and Management Audit, 11(43), PP. 379-392. (In Persian)
Dalwai, T., Mohammadi, S.S., Chugh, G. & Salehi, M. (2021). Does intellectual capital and corporate governance have an impact on annual report readability? Evidence from an emerging market, International Journal of Emerging Markets, https://doi.org/10.1108/IJOEM-08-2020-0965.
Aflatooni, A, Tamajidi, N & Shakuri Nasab, H (2020). The effect of commercial credit on the speed of leverage adjustment. Accounting Knowledge Journal, Volume 12, Number 3, Serial Number 46, Azar 1400, PP. 29-48. (In Persian)
Pourfakharan, M. R, Talibnia, Gh, Vakilifard, H & Roodpashti Rahnamaei, F (2020). The effect of the government's monetary policy on the relationship between the audit of financial statements and the business credit of the company. Journal of financial accounting and auditing research, volume 13, number 4 (52 consecutive), pages 269-297. (In Persian)
Xu, H., Pham, T.H. and Dao, M. (2020), Annual report readability and trade credit, Review of Accounting and Finance, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/RAF-10-2019-0221.
Aflatooni, A, Norozi, M. (2019). Factors affecting the supply and demand of commercial credit: static and dynamic approaches. Scientific-Research Journal of Accounting Knowledge, 11(1), PP. 35-59. (In Persian)
Tuo, L., Zhang, Y., Liu, Z., Du, R. (2019). Business Education of CEO-CFO and Annual Report Readability. Review of Economics & Finance, 17, PP. 16-34.
Rezvani, F, Brendak, S (2018). Readability of financial reporting and audit costs. Accounting and Management perspective magazine, winter 2018, number 18. (In Persian)
Abdulla, Y., Dang, V.A. & Khurshed, A. (2017). Stock market listing and the use of trade credit: evidence from public and private firms, Journal of Corporate Finance, Vol. 46, PP. 391-410.
Chen, D., Liu, M., Ma, T. & Martin, X. (2017), Accounting quality and trade credit, Accounting Horizons, Vol. 31 No. 3, PP. 69-83.
Dai, B, Yang, F. (2015). Monetary Policy, Accounting Conservatism and Trade Credit. Journal of Accounting Research, Vol. 8, No. 4, PP. 295–313.
Dass, N., Kale, J.R. and Nanda, V. (2015), Trade credit, relationship-specific investment, and product market power, Review of Finance, Vol. 19 No. 5, PP. 1867-1923.
Cheung, E. W. Y. (2014). Readability of financial reports and IFRS adoption in Australia.
Chan, Paul K., Mara Faccio, & David C. Parsley. (2011). The quality of accounting information in politically connected firms. Journal of Accounting and Economics, 51(2), PP.58-76.
Seifert, D., Seifert, R.W., & Protopappa-Sieke, M. (2013). Trade credit: literature review and research directions. European Journal of Operational Research, 231(2), 245-256.
Lehavy, R., Li, F, Merkley, K. (2011). The effect of annual report readability on analyst following and the properties of their earnings forecasts. The Accounting Review, 86(3), PP. 1087-1115.
Fazlollahi, S, Maleki Tavana, M. (2010). Methodology of content analysis with emphasis on readability techniques and determination of engagement coefficient of texts. Quarterly Journal of Research in Human Sciences, 3: PP. 71-94. (In Persian)
You, H. and Zhang, X.-J. (2009), Financial reporting complexity and investor underreaction to 10-K information, Review of Accounting Studies, Vol. 14 No. 4, PP. 559-586.
Deloof, M, Van Overfelt, W. (2008). Were modern capital structure theories valid in Belgium before World War I? Journal of Business, Finance and Accounting, 35(3-4), 491-515.
Li, F. (2008), Annual report readability, current earnings and earnings persistence, Journal of Accounting and Economics, Vol. 45 Nos 2/3, PP. 221-247.
Mojtahedzadeh, V, Madadi Nemati, F. (2005). Examination of the importance and effectiveness of accounting standards from the perspective of independent auditors, Journal of Social and Human Sciences, 22(2): PP. 115-131. (In Persian)
Diani, M. H. (2000). Assessing the readability of Persian writings, reading and writing for children, novices and teenagers. Mashhad: Computer Library Publications. (In Persian)
Johnson, R. K. (2000), Readability, School Science Review, 212, 60, PP. 562-568.
Ng, C.K., Smith, J.K. and Smith, R.L. (1999), Evidence on the determinants of credit terms used in interfirm trade, The Journal of Finance, Vol. 54 No. 3, PP. 1109-1129.
Biais, B. and Gollier, C. (1997), Trade credit and credit rationing, Review of Financial Studies, Vol. 10 No. 4, PP. 903-937.
Shaffer, R. J., Stevens, K. T., & Stevens, W. P. (1993). Assessing the readability of government accounting standards: The cloze procedure. Journal of technical writing and communication, 23(3), PP. 259-267.
Diani, M. H. (1987). Three formulas to determine the level of readability of writings for novices, Journal of Psychology and Educational Sciences, 39: PP. 59-80. (In Persian)
Courtis, J.K. (1986), Poor communication is alive and well: a study of annual report readability, Canadian Journal of Communication, Vol. 12 No. 3, PP. 1-17.
Holley, C. L, Early, J. (1980). Are financial statements easy to read? The Woman CPA, 42(April), PP. 9-13.
