واکاوی دیدگاه سهروردی در باب مسئله اصالت وجود یا ماهیت

الموضوعات : کاوش های عقلی"

سمیه منفرد ¹ , سعید شیخمرادی ² , مهدی ملکشاهی صفت ³

1 - گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
2 - گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
3 - گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

تاريخ الإرسال : 10 الأربعاء , صفر, 1446 تاريخ التأكيد : 29 الأربعاء , ربيع الأول, 1446 تاريخ الإصدار : 12 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1446

الکلمات المفتاحية: اصالت ماهیت, اعتباریت وجود, اصالت وجود, وجود, نور, ماهیت,

ملخص المقالة :

بنا بر نظر مشهور سهروردی معتقد به اصالت ماهیت بوده و این امر هر چند نه با عنوان نزاع اصالت یا اعتباریت وجود و ماهیت به همان شکلی که در زمان ملاصدرا و متاخرینِ از ایشان مطرح بوده است لکن با مفاهیمی که روح همین نزاع بر آن حاکم بوده، نزد ایشان مطرح بوده است که در آثار برجسته‌ی این فیلسوف قابل رهگیری است. در این مقاله سعی شده است با خوانشی دوباره بر مبنای آگاهی پیشینی سهروردی از مسئله اعتباریت وجود در آراء فلاسفه پیش از خود و نیز لوازم پسینیِ ضروری دفاع از اعتقاد به اصالت ماهیت در شکل گیری اعتقاد به اعتباریت وجود و پیامدهای آن، به ارزیابی آراء ایشان پرداخته و حقیقت معنای این گرایش با توجه به تعاریف موجود در کلمات او و همچنین کلمات بزرگانی چون ملاصدرا تبیین شود. در پایان ریشه‌های حقیقی قابل بیان نزاع او با قائلان به اصالت وجود واکاوی و تفاوت در نظام فکری و اصطلاحی فلسفه اشراق با فلسفه مشاء و همچنین عدم التفات و توجه به تفاوت "معنای مصدری" و "معنای اسمی" وجود به عنوان کلید حل مشکل بیان می‌گردد.

المصادر:

1- ابن ترکه اصفهانی، صائن الدین، تمهیدالقواعد، تصحیح و تعلیق سیدجلال الدین آشتیانی، قم، بوستان کتاب، 1393، چاپ هفتم.
2- ابن‌سينا، حسین بن عبدالله، الشّفاء، بخش الهیات، ج10، تصحیح و تعلیق حسن حسن زاده آملی، قم، بوستان کتاب، 1394، چاپ هشتم.
3- بهمنیار بن مرزبان، التحصیل ،تصحیح و تعلیق مرتضی مطهری، تهران، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، 1375، چاپ دوم.
4- خیام، عمربن ابراهیم، دانشنامه خیامی، به اهتمام رحیم رضازاده ملک، تهران، صدای معاصر/علم و هنر،1377، چاپ اول.
5- سـهروردي، شـهاب‌الدين، مجموعه مصنفات شيخ اشـراق، ج1و2، تـصحيح و مقدمه هانري كربن، تهران،پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1380، چاپ سوم.
6- صدرالمتألهین شیرازی، محمد بن ابراهیم، الشواهد الربوبيه فی منهاج السلوکیه، جلد 1و2، ترجمه و شرح یحیی کبیر، قم، بوستان کتاب، 1390، چاپ سوم.
7- ................................ ، حکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، با حاشیه علامه طباطبایی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1981م، چاپ سوم.
8- قطب الدین شیرازی، محمود بن مسعود،1392، حکمه الاشراق، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
9- لاهیجی، عبدالرزاق بن علی، سرمایه ایمان در اصول اعتقادات، تصحیح صادق لاریجانی آملی، تهران، الزهراء، 1372، چاپ سوم.
10- مصباح یزدی، محمد تقی، 1366، آموزش فلسفه، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
11- مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج6، تهران، صدرا، 1392، چاپ هفدهم.
12- موسوی بجنوردی، محمد کاظم، دائره المعارف بزرگ اسلامی، مدخل ابن سهلان، جلد 3، تهران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، 1383، چاپ اول.
13- میرداماد، سید محمد بن باقر بن محمد، القـبسات ، به اهتمام مهدی محقق، تهران، موسسه چاپ و نشر دانشگاه تهران، 1396، چاپ سوم.