تحلیل فضایی ساختار کالبدی مساکن روستایی در شهرستان زنجان

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

محمد تقی حیدری ¹ (استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران)
مجید حضرتی ² (کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 06 الأربعاء , ربيع الأول, 1440 تاريخ التأكيد : 19 الجمعة , صفر, 1441 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1441

الکلمات المفتاحية: مسکن روستایی, ارزیابی, ساختار کالبدی, شهرستان زنجان,

ملخص المقالة :

      سکونتگاه­های روستایی پدیده های فضایی- مکانی می باشند که حاصل روابط متقابل انسان ها با یکدیگر و با محیط هستند. کالبد و مسکن روستایی بستر فعالیت انسان و پاسخی به نیازهای انسانی است و دخالت در آن نیازمند شناخت تمام عوامل مؤثر در شکل گیری و ویژگی های طراحی و ساخت آنهاست. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به ارزیابی و سنجش ساختار مسکن روستایی در روستاهای واقع در شهرستان زنجان می پردازد. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و میدانی بهره گیری شده است. جامعه آماری نیز شامل روستاهای شهرستان زنجان است. با استفاده از فرمول کوکران 374 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. برای تحلیل داده ها از آزمون نیکوئی برازش، ماتریس سازگاری-وابستگی و رویکرد آینده پژوهی با کمک نرم افزار SPSS و MIC MAC استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که شاخص های «کیفیت مسکن از نظر جهت گیری ساختمانها و نورگیری» با 52/889 و «تعداد اتاق در واحد مسکونی» با آماره 55/9 بیشترین مطلوبیت را دارد. همچنین، طبق ماتریس سازگاری، بیشترین سازگاری در مولفه های «کیفیت مسکن از نظر جهت گیری ساختمانها و نورگیری» با ضریب 10.75 و «مساحت زیربنا» با ضریب 10.6 می باشد. درنتیجه، کیفیت ساختار کالبدی و مسکن روستایی در شهرستان زنجان در حال حرکت به سمت مطلوبیت است. چرا که جامعه آماری از وضعیت کیفیت مسکن و ساختار کالبدی-فضایی روستا، رضایت متوسط به بالا دارند. از طرفی، مدل تحلیل ساختار متقابل نیز نشان داد که طبق مولفه های دووجهی، شاخص های «الگوی توسعه»، «تعداد طبقات»، «کیفیت مسکن درمقابل بلایای طبیعی»، «نما و نوع مصالح ساختمانی»، «کیفیت ساختمان نظام تفکیک قطعات(دانه بندی)»، و «بد مسکنی» تعیین کننده اصلی پایداری مسکن هستند. و برای برنامه ریزی جهت ارتقاء کیفیت مسکن، این مؤلفه ها باید در اولویت قرار گیرند. بدین ترتیب، برای بهبود ساختار کالبدی مسکن روستایی، انتخاب استراتژیهای توسعه روستایی، متناسب با توان های محیطی و تکنولوژیکی روستا، ایجاد سکونتگاه های مرکزی با خدمات حوزه ای مناسب و بازنگری در توزیع خدمات و زیرساختها ضروری به نظر می رسد.

المصادر:

1. Annabestani, Ali Akbar & Javanshiri, Mehdi (2019): Analysis of the Effect of Modern Architecture on the Physical Security of Rural People in Rural Settlements (Case Study: Binalood County). Journal of Regional Planning Science, 9 (33), pp. 105-124. (in Persian)


2. Bemaniyan, Mohammad Reza and Saleh, Elham (2011): A Conceptual Study of Iranian Gardening in Phenomenological Approach to Landscape Architecture, Genealogy and Indexing, Urban Management. Tehran. No. 28. pp. 61-80. (in Persian)


3. Charles, L. (2007): Choguill, The search for policies to support sustainable housing, Journal of Habitant International, 31, Pp. 143-149.


4. Collins, Peter (2016): The Transformation of Ideals in Architecture, translation by Hossein Hassanpour, Drop Publishing, Tehran.


5. Eisenman, Peter (1998): Letter to Tadeo Ando, ​​Journal of Architecture and Urban Planning, No. 465.


6. Ghadiri Masoum, Mojtaba (2011): Analyzing the Role of Government in Rural Housing in Development Plans (Case Study: Fourth Development Plan of Iran), Ahar Geographic Space, Eleventh Year, No. 34 Summer(in Persian)


7. Habibi, Mohsen and Ahri, Zahra (2009): Design Study Report, Housing Quality Issues, Housing Development and Urban Development, Housing and Urban Development, Tehran. (in Persian)


8. Iran Statistics Center (2016): General Census of Population and Housing of Zanjan Province, Iran Statistics Center Publication, Tehran. (in Persian)


9. Gateei Kalashami, Zahra and Kabiri, Fateh (2016): Evaluation and Pathology of Rural Housing Policy in Post-Islamic Revolution Development Plans of Iran, Journal of Housing and Rural Environment, Volume 35, Number 155, pp. 60-51(in Persian)

10.   Kalinz,peter (2016), The Transformation of Ideals in Architecture, translation by Hossein Hassanpour, Droplet Publishing, Tehran. (in Persian)

11. Kim, j. (2014): Sustainable Architecture Module: Introduction to Sustainable Design, National Pollution Prevention Center for Higher Education. Michigan.


12. Lotfi, Heydar (2009): Essential Indicators and Components in Rural Housing Planning and Policy Making in Iran, Geography and Statistics Quarterly, Volume 2, Number 7, pp. 128- 105. (in Persian)


13. Mahmoodi, Mohammad Mehdi (2009): Housing Development in harmony with Sustainable Development, First Edition, Tehran University Press, Tehran. (in Persian)


14. Maleki, Saeed (2009): Investigation of the Role of Social Housing Indicators in Rural Areas of Ahvaz City, Journal of Housing and the Environment, No. 8, pp. 18-1. (in Persian)


15. Millogo, Y. & Morel, J.C. & Aubert, J.E. & Ghavami, K. (2014): Experimental analysis of pressed adobe blocks reinforced with hibiscus cannabinus fibers Constr. Build. Mater. 52, pp. 71-78.


16. Niroumand, Hamed. & Zain, M. & Jamil, M. (2013): Various types of earth buildings, Procedia – Social Behav. Sci., 89, pp. 226-230.


17. Norberg–Schultz, C (2007): The Phenomenon of Place, In: Kate, Theorizing a New Agenda for Architecture, An Anthology of Architectural Theory 1965 – 1995, and New York: Princeton Architectural Press.


18. Peter, K., & Ashgate, A. (2005): A Social Philosophy of Housing, Habitat International, Vol. 29, Pp 54-71.


19. Razvani, Mohammad Reza (2016): An Introduction to Rural Development Planning in Iran, Tehran: Ghooms Publications. (in Persian)


20. Rezaei Rad, Hadi (2012): Assessing the Quality of Housing in Sabzevar City Using Factor Analysis Method; Letter of Architecture and Urban Development; Volume 4, Number 8; Spring and Summer, pp. 95-110. (in Persian)


21. Saeedi, Abbas (2015): Basics of Rural Geography, Khome Publications, Tehran(in Persian)


22. Sajjadi, Jila and Yadegi Yeganeh, Farid (2015): The Role of Local Community Participation in Sustainable Social Development of Cities (Case Study: Sarpetpole - Sanandaj City). Journal of Regional Planning Science, 7 (28), pp. 151-166. (in Persian)


23. Sartipipour, Mohsen (2010): An Analytical Study of Rural Housing in Iran, Journal of Safeh, Volume 19 (49); pp. 47-60(in Persian)


24. Sartipipour, Mohsen (2012): Localism Approach in Iranian Rural Architecture, Journal of Space Economics and Rural Development. 1st year. No. 2, pp. 146-129. (in Persian)


25. Sattarzadeh, Davood (2009): Housing Indicators in Sistan and Baluchestan Province, Zagros Geographical Perspective Quarterly, Volume 1, Number 1, pp. 102-90. (in Persian)


26. Shakoor, Ali and Karimi Ghotbabadi, Fazlollah and Maleki, Mohammad (2015): Risk Analysis of Human Residential Vulnerability to Earthquake (Case Study: Villages of Lamerd County). Journal of Regional Planning, 7 (26), 81-92. (in Persian)


27. Shamsaddini, Ali (2008): The Rural Housing Position in Influencing Physical-Spatial Changes of Villages on Urban Environment, Journal of Rural Housing; Second Volume, No. 124, pp. 40-51(in Persian)


28. Shamsaddini, Ali and Ahmadian Fard, Karam and Masoud Kavousi, Iran (2015): Investigation of the situation of security against robbery and identification of its determinants in rural settlements of Ravansar. Journal of Regional Planning, 7 (27), 61-74. (in Persian)


29. UN-HABITAT (2005): Slams of the World: the face of Urban Poverty in the New Millennium, Edited by R. P. Pama et al, Vol. III.


30. Uszkai, A. (2015): sppatial integration and identity: cases of border regions. GAI International Academic Conferences Proceedings Prague, Czech Republic, Nov 04, pp: 24-36.


31. Zandieh, Mehdi and Hesari, Pedram (2012): Continuing Rural Housing Architecture with Rural Sustainable Development Motivation, Journal of Housing and Rural Environment. No. 138. pp. 72-63. (in Persian)


32. Zanjani, Habibollah (2015): Population and Development, Tehran: Iran Center for Urban Studies and Architecture. (in Persian)