منطقه‌بندی توسعه کشاورزی شهرستان‌های استان همدان با استفاده از مدل TODIM

الموضوعات : Regional Planning

موسی اعظمی ¹ , محسن احدنژاد روشتی ² , شادعلی توحیدلو ³

1 - استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
3 - دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران

تاريخ الإرسال : 19 الجمعة , رمضان, 1437 تاريخ التأكيد : 23 الجمعة , جمادى الأولى, 1439 تاريخ الإصدار : 05 السبت , شعبان, 1439

الکلمات المفتاحية: استان همدان, توسعه کشاورزی, منطقه بندی,

ملخص المقالة :

      یکی از رویکردهای مهم در برنامه‌ریزی کشاورزی، بررسی آمایشی نظام‌های تولید جهت شکل‌گیری و تبیین مسائل سیاست‌گذاری توسعه پایدار منطقه‌ای است. در این شرایط، یکی از راهکارهای اساسی در شناخت مسائل کشاورزی، منطقه بندی کشاورزی است. این روش الگویی مناسب و بااهمیت برای ارزیابی منابع اراضی، برنامه‌ریزی و مدیریت بهتر منابع مورداستفاده در کشاورزی است. مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی باهدف منطقه بندی شهرستان‌های استان همدان بر اساس شاخص‌های کشاورزی تدوین‌شده است. برای گردآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه مبنی بر مطالعه آمار و اسناد و تحقیقات پیشین استفاده‌شده است. محدوده موردمطالعه شامل 9 شهرستان استان همدان است. برای تحلیل داده‌ها از روش تصمیم‌گیری چند معیاره TODIM استفاده‌شده است. سپس خروجی داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار GIS، تحلیل و نمایش داده‌شده است. نتایج مطالعات کمی تحقیق نشان داد، شهرستان‌های استان همدان ازنظر شاخص‌های کشاورزی در شرایط یکسانی قرار ندارد و هر شهرستان بسته به شرایط و فرایندهای مؤثر در این زمینه، در برخی شاخص‌ها توسعه‌یافته و در برخی ضعیف است. به‌طوری‌که در شاخص انسانی ـ طبیعی، شهرستان‌های کبودرآهنگ (1=T)، ملایر (0.949=T)، در شاخص زیرساختی، شهرستان‌های کبودرآهنگ (1=T)، بهار (0.956=T)، در شاخص زراعت، شهرستان‌های رزن (1=T)، کبودرآهنگ (979=T)، در شاخص باغبانی، شهرستان‌های همدان (0.677=T)، ملایر (1=T)، در شاخص دام‌پروری شهرستان‌های نهاوند (1=T)، همدان (0.874=T) و در شاخص کل نیز شهرستان‌های ملایر (1=T)، کبودرآهنگ (0.995=T)، توسعه‌یافته هستند. درنهایت شهرستان فامنین توسعه‌نیافته، شهرستان تویسرکان کمتر توسعه‌یافته، شهرستان‌های بهار و اسدآباد نسبتاً توسعه‌یافته و شهرستان‌های ملایر، همدان، کبودرآهنگ، رزن و نهاوند توسعه‌یافته هستند.جهت توسعه کشاورزی متعادل و متوازن در استان، توجه به تفاوت‌ها و ظرفیت‌ها، بهبود و نوسازی زیرساخت‌های کشاورزی و برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در حوزه کشاورزی با رویکرد توسعه متعادل منطقه‌ای ضروری است.