ارزیابی ابعاد و مؤلفه‌های مؤثر بر تاب‌آوری منطقه‌ای با استفاده از تکنیک TRIZ (مطالعه موردی: استان همدان)
الموضوعات :
فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
نادر زالی
1
,
مهدی سهرابی
2
1 - دانشیار گروه شهرسازی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
2 - کارشناسی ارشد برنامه ریزی منطقه‌ای، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
تاريخ الإرسال : 09 الخميس , شوال, 1437
تاريخ التأكيد : 23 الجمعة , جمادى الأولى, 1439
تاريخ الإصدار : 05 السبت , شعبان, 1439
الکلمات المفتاحية:
استان همدان,
پایداری,
TRIZ,
برنامه‌ریزی منطقه‌ای,
تاب‌آوری,
ملخص المقالة :
هر بحران یا شوکی اختلال در جامعه و دور شدن از اهداف و کارکردهای تعیین‌شده و کاهش پایداری را به همراه دارد. به همین دلیل ضروری است که برنامه‌ریزی، با تمرکز بر تاب‌آوری مدنظر قرار گیرد. تنها در این صورت است که در مواجهه با یک شوک ناگهانی، اجتماع نه‌تنها اختلال را جذب کرده و خود را ساماندهی می‌کند، بلکه قادر است وضعیتش را به شرایط بهتر نیز ارتقاء دهد. هدف از این تحقیق بررسی وضعیت تاب‌آوری استان همدان در سه بعد جمعیت و جمعیت‌شناسی، زیرساخت‌ها و اقتصادی با به‌کارگیری نظر نخبگان در تعیین ابعاد مختلف در تاب‌آوری استان همدان و باهدف شناسایی نقاط قوت و ضعف استان همدان از منظر تاب‌آوری می‌باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربری بوده و روش تحقیق، توصیفی- پیمایشی است. بخش نخست تحقیق روشی مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و استفاده از گزارش‌های تهیه‌شده توسط ارگان‌های مختلف نظیر طرح‌های جامع، تفصیلی، آمایش استان و آمارنامه‌ها حاصل‌شده است. در بخش دوم مطالعه ابتدا فاکتورهای مطرح در تاب‌آوری در قالب چارچوب PEOPLES تبیین شد. سپس با استفاده از تکنیک دلفی و TRIZ ابعاد و فاکتورهای نهایی ارائه شد و با انجام مطالعات و محاسبات لازم تاب‌آوری استان همدان در ابعاد و مؤلفه‌های مختلف مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می‌دهد که در بعد جمعیت‌شناسی کمترین میزان تاب‌آوری را نرخ رشد (67/0) و بیشترین میزان تاب‌آوری را تراکم جمعیت و نسبت جنسی (98/0) داشته‌اند. همچنین نتایج در ارتباط با بعد زیرساخت‌ها نشان می‌دهد که مصرف برق در بخش خانگی فاقد تاب‌آوری و خدمات آموزشی و خدمات درمانی دارای تاب‌آوری کامل (برابر با یک) می‌باشند. درنهایت نتایج به‌دست‌آمده در بعد اقتصادی نشان می‌دهد که بیشترین تاب‌آوری را جمعیت غیرفعال (97/0) و کمترین تاب‌آوری را میزان اشتغال در بخش کشاورزی (78/0) دارا می‌باشند.
المصادر:
Basir Zadeh, M. (2012). 40 Principles of TRIZ. Tehran Scientific Industrial Services Co. First Edition. (In Persian).
Farzad Behtash, M. & Kaynezhad, M, & Pir Babaei, M. and Asgari, A. (2014). Assessment and Analysis of Dimensions and Resiliency Components of the Metropolis of Tabriz, Journal of Fine Arts, Architecture and Urban Development, No. 3, pp: 33-42.(In Persian).
Ministry of Interior, Hamedan Governorate, Planning and Budget Office (2012-2016). Operational Program of the 5th Economic, Social and Cultural Development Program in Hamedan Province. (In Persian).
Municipality of Mashhad, How to Reserve Cities, Geneva, March 2012 pp: 23-20. (In Persian).
Ostovar Izadzhah, y. (2013). Concepts and models of resilience in natural disasters. Journal of Crisis Prevention and Management second year, No. 2, pp: 145. (In Persian).
Rafie'an, M. & Rezai, M. & Asgari, A. Parhizkar,v. and Shayan, S. (2011). The Conceptual Explanation of Resilience and Its Indicators in Managing Sociological Disasters, Research Institute of Humanities and Cultural Studies, period 15, , No. 4, pp: 19-41. (In Persian)
Statistics Center of Iran, "Statistics of Hamedan Province" 1387-2012. (In Persian).
1Dawley S, Pike A. Tomaney J. (2000): Towards the Resilient Region. Local Economy, 25(8): PP650-667.
Harrison, P. and F. Pearce. (2000): AAAS Atlas of Population and Environment, Los University, Angeles of California Press.
Hutcgings, M. & Brechwald, D (2012): Regional resilience inita ve: policy agenda for recovery. Earthquake and Hazards Specialist.
Jha,k Miner, w. Geddes, s. (2012): Building urban resilience : principles, tools, and practice, the world bank.
karrholm, M, Nylund, K, Fuente, P. (2014): Spatial resillience: principles, tools, and practice, the world bank.
kesh M, sakdaPolrak P. (2013):WHAT IS SOCIAL RESILIENCE? LESSONS LEARNED AND WAYS FORWARD. Erdkunde, 67 (1): pp 5-19.
Leon, J, March, A. (2014): Urban morphology as a tool for supporting tsunami rapid resilience: A case study of Talcahuano, Chile, Habitat International.
L. Cutter S, Barnes L, Berry M, Christopher Burton, Elijah Evans, Eric Tate, Jennifer Webb. (2008): A place-basrd model for understanding community resilience to natural disasters. Global environmental change.
Mitchell, T., Harris, K. (2012): Resilience: a risk management approach,
Background note, ODI.
Normandin J. M, Therrien M.-C, Tanguay G.A. (2011): City strength
In times of turbulence: strategic resilience indicators, Urban Affairs Association 41st Conference, New Orleans.
S.Rensghler, Amy Chris, Lucy A. Arendt, Gian- paolo Cimellaro, Andrei M. Reinborn, Michel Bruneau. (2010): A framework for de ning and measuring resilience at the community scale: the PEOPLES resilience framework. National institute of atandards and Tchonolog
_||_
