تحلیلی بر عوامل مؤثر در توسعه‌یافتگی و نقش آن در مهاجرت‌های روستایی مطالعه موردی: استان زنجان

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

محمد کاظم جمشیدی ¹ (دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، آکادمی علوم، باکو، آذربایجان)
بهروز محمدی یگانه ² (دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران)
اکبر حسین زاده ³ (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران)

تاريخ الإرسال : 20 الأربعاء , ذو الحجة, 1437 تاريخ التأكيد : 23 الجمعة , جمادى الأولى, 1439 تاريخ الإصدار : 15 الإثنين , جمادى الأولى, 1440

الکلمات المفتاحية: توسعه, تحلیل عاملی, مهاجرت, نابرابری ناحیه ای,

ملخص المقالة :

دست‌یابی به توسعه همه جانبه نیازمند توزیع عادلانه خدمات و امکانات در تمامی نواحی می‌باشد. در همین راستا در تحقیق حاضر به بررسی عوامل مؤثر در توسعه یافتگی شهرستان های استان زنجان و نقش آن در مهاجرت های روستایی پرداخته شده است. نوع تحقیق کاربردی، روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، روش گردآوری اطلاعات با استفاده مطالعات کتابخانه ای و جهت تجزیه و تحلیل و تجزیه اطلاعات بدست آمده از روش های تحلیل عاملی و آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق 7 شهرستان استان زنجان می باشد. یافته­های تحقیق نشان می دهد، به طور کلی استان زنجان جزء استان­های مهاجرفرست کشور محسوب شده و در میان 17 استان مهاجر فرست کشور در رتبه 12 قرار دارد. نتایج نشان می­دهد، عامل کالبدی، اقتصادی و کشاورزی با مقدار ویژه 33.180 و 58 درصد توجیح واریانس مهم­ترین عامل در توسعه یافتگی شهرستان­های استان زنجان می­باشد. همچنین نتایج نشان می­دهد، شهرستان­های زنجان و ابهر توسعه یافته­ترین و شهرستان­های خرم دره و طارم و ماه نشان توسعه نیافته­ترین شهرستان­های استان و در رتبه­های 5 و 6 و 7 از نظر توسعه یافتگی قرار دارند. شهرستان­های زنجان و خدابنده توسعه یافته­ترین و شهرستان­های ماه نشان و خرمدره کم توسعه ترین شهرستان ها در بخش اقتصادی می­باشد. شهرستان­های زنجان و ابهر توسعه یافته­ترین و شهرستان های ایجرود و طارم توسعه نیافته­ترین شهرستان­ها در بخش کالبدی می­باشد. یافته­های تحقیق نشان می­دهد، میان توسعه یافتگی شهرستان­های استان زنجان و میزان مهاجرت­ها رابطه معکوس و معناداری وجود دارد، به عبارتی دیگر شهرستان­هایی که از نظر سطح توسعه در وضعیت پائین قرار داشتند، دارای مهاجرت  بیشتری بوده­اند.

المصادر:

1. Abdollahzadeh Gholamhossein, Kalantari Khalil, Asadi Ali, Daneshvarameri Jila. Investigating the Factors Affecting Spatial Disparities in Agricultural Development in Fars Province. Journal of Agricultural Economics and Development. 1390; 19 (74): 49-76. (in persian)


2. Ardeshir Ghasemi, Ali, 2006, Investigating the Causes of Villagers Migration to Cities in Iran Using Statistical Analysis of Research Theses, Quarterly Journal of Rural Development, No. 33, pp. 71-51. (in persian)


3. 3.      barghi, Hamid et al., 2011, Analysis of the degree of development of Isfahan province's cities in major indices of agricultural sector, Journal of Urban Planning and Research, Second year, No. 4, pp. 128-113. (in persian)


4. Hataminzhad, Hussein, Abu Bakri, Taher, Ahmadi, Afsaneh, Nayebzadeh, Fereshteh. (1390). Measuring the degree of industrial development in the border regions of Iran (Case study: Northwest of Iran, Southern cities of West Azarbaijan Province). Quarterly Journal of Research and Urban Planning, 2 (7), 1-18. (in persian)


5. Iman, Mohammad Taghi, 1989, Immigration in Third World Countries, Literature Magazine, Faculty of Literature and Human Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, 22, no. 3 and 4. (in persian)


6. Jamshidi, M. (2011). A Determination of the Levels of Agricultural Development and Regional Inequity in Zanjan Province. Iranian Journal of Agricultural Economics and Development Research, 42(1), 67-78. (in persian)


7. Mirlatfa, Mahmood Reza et al (2012). A Survey on the Level of Agricultural Development and its Effective Indicators in Hirmand. Geography And Development Iranian Journal, 10(28), 95-114. doi: 10.22111/gdij.2012.490. (in persian)


8. Molaei, Mohammad, 2008, Investigation and comparison of degree of development of agriculture sector in provinces of Iran during 1994 and 2004, Economics of Agriculture and Development Quarterly, Seventh, No. 63. (in persian)


9. PEZESHKI V, ZARAFSHANI K. Application of Fuzzy Logic in an Assessment Model of Agricultural Development Levels in Subdistricts of Kermanshah County of Iran . 3. 2009; 11 (4) :53-70. (in persian)


10. Phatras, Mohammad Hassan and Mahmoud Beheshtipar, 2009, Comparison of degree of development of agriculture sector in provinces of Iran in two sections of 1372 and 1382, Quarterly journal of Agriculture and Development Economics, seventh year, No. 65. (in persian)


11. Ranking of Iran's Provinces with Data Envelopment Analysis Approach (Using Human Development Index).(2006). Iranian Journal of Economic research, 8(27), 173-153. (in persian)


12. Shamsoddini, A., Ebrahimzadeh, I., Ebrahimzadeh, I., SajadiSajadi, J. (2011). Spatial Analysis of Rur-Urban Migration with Emphasis on Distance and Accessibility: Case Study, the County of Mamasani. Journal of Urban - Regional Studies and Research, 2(8), 77-94. (in persian)


13. Yetia, Jean, Immigration of Villagers, 1369, Translation: Mohammad Momeni, Nikan Publishing. (in persian)


14. Vosoughi, Mansour. 1384, Sociology of Social and Cultural Issues of the Village, Publications of the Organization of Municipalities and Daisies of the Country. (in persian)


15. Taghvaee, M., Boshagh, M. (2012). Analysis of Agricultural Development Indicators and Ranking Townships in Khuzestan Province. Agricultural Economics Research, 4(14), 137-154. (in persian).


16. Aileen ,Stockdale, 2006. Migration: Pre-requisite for rural economic regeneration?.  Journal of Rural Studies.


17. Anthony, Enoma,( 2010),Agricultural Credit and Economic Growth in Nigeria: An Empirical Analysis, Business and Economics Journal , Volume 14, No 5,pp 1-7.


18. Babington,  Anthony and et al,2007,Of Texts and Practices: Empowerment and Organizational Cultures in World Bank-funded Rural Development Programmes, Journal of Development  Studies, Vol. 43, No. 4, pp 597–621.


19. Bartholomew,D.J., M., Knott .1999. Latent variable models and factor analysis (Kendall’s Library of Statistics, No.7, 2nd. Ed.). New York, NY: Edward Arnold.


20. Bell, S. and S. Morse (1999), Sustainability indicators: measuring the immeasurable? Earthscan, London.


21. Benson, Michaela. O’Reilly,2009, Migration and the search for a better way of life: a critical exploration of lifestyle migration. Sociological revi.


22. Burke, F., S. UL Huda, S. Hamza, M. Azam (2005), Disparities of agricultural productivity in Balochestan (a GIS perspective), Pakistan Geographical Review, 27 (1): 27-34.World bank.


23. Chowdhury, Ahmed,( 2011), Performance Evaluation of Agricultural Banks in Bangladesh, International Journal of Business and Management, Vol. 6, No. 4; pp 75-90.


24. Dale, V. H. and S.C. Beyeler (2001), Challenges in the development and use of ecological indicators, In: Zhen, L, ROUTRAY, J. K. (Eds), Operational Indicators for Measuring Agricultural Sustainability in Developing Countries, Environmental Management, 32(1): 34–46.


25. Dupont, Vincent(2007).“Do Geographical Agglomeration, Growth and Equity Conflict?” Regional Science, Vol. 86, No. 2(June).


26. OF Hosseini, Seyed Jamal  and Nioushah Eghtedari,2012, THE ATTITUDE OF AGRICULTURAL EXPERTS ABOUT DEVELOPMENT OF NANOTECHNOLOGY IN AGRICULTURE SECTOR OF IRAN, ARPN Journal of Agricultural and Biological Science, VOL. 7, NO. 2.


27. Jaylson J. Silveiraa, Aquino L. Espindola , b, 2006 . Agent-based model to rural– urban migration analysis. www.elsevier.com/locate/physa.


28. Kalantari, K. (1998), Identification of backward region in Iran, Geographical research quarterly, No 48, Mashhad.


29. Kalantari, K. and F. Rosstami (2004), Spatial analysis agricultural development in Iran: plans and policies, Journal of Rural Development, 23(4):475-490.


30. LIU, Zhiqiang . 2008 . Human capital externalities and rural–urban migration: Evidence from rural China. China Economic Review.


31. Millennium Development Goal Indicators, 2006, At http://millenniumindicators. un.org/unsd/mi/mi_goals.asp.


32. Noorbakhsh, F. (2002), Human development and regional disparities in Iran: a policy model, Journal of International Development, 14: 927–949.


33. Noorbakhsh, F. (2005), Spatial inequality, polarization and its dimensions in Iran: new empirical evidence, Oxford development Studies, Vol. 33, No. 3&4.


34. Pacione, M(2003). Urban Geography, A Global Perspective, 2th, London: Routledge.


35. Peter D, 2004,Rural–urban migration and agricultural productivity: the case of Senegal. Agricultural Economics.


36. Peter D. Goldsmith , Kisan Gunjal, Barnabé Ndarishikanye . 2004. Rural–urban migration and agricultural productivity: the case of Senegal. Agricultural Economics Tiwari, Piyush. 2007, RURAL HOUSING. India Infrastructure Report.


37. Ricardo Grau. H. Mitchell Aide. T, 2007,Are Rural–Urban Migration and Sustainable Development Compatible in Mountain Systems?. Mountain Research and Development.


38. Shannon,W., R.,Culverhouse, and J.,Duncan .2003. Analyzing microarray data usingcluster analysis, Ashley Publications Ltd.


39. Simon Fan. C. Oded Stark,2008, Rural-to-urban migration, human capital, and agglomeration. Journal of Economic Behavior & Organization.


40. Stads GJ, Roozitalab MH, Beintema NM and AghajaniM (2008) Agricultural research in Iran policy,


41. Tsekouras. George E , 2005. Modeling the Cross-Cultural Adaptation Process Of Immigrants Using Categorical Data Clustering . University of the Aegean Department of Cultural Technology and Communication Faonos & Harilaou Trikoupi str, GR – 81100. Mytilene, Greece.


42. Uniamikogbo SO,( 2007), Industrial Performance and the Nigerian Economy. 11th Inaugural Lecture Series, Ambrose Alli University Ekpoma. Nigeria ,Abuja.


43. Wang,Y. 2001. What is Factor Analysis? Stat News 48.


44. Wedel,M. 2001. Factor Analysis with (mixed) observed  and latent variables in the exponential family, Psychometrika-Vol. 66, No. 4.