تحلیل ساختاری-کارکردی توسعه حمل و نقل محور در محدوده طرح ترافیک کلانشهر تهران

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

محسن کلانتری ¹ (دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.)
محسن احدنژاد روشتی ² (دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.)
ابوالفضل مشکینی ³ (دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.)
محمد جواد نوروزی ⁴ (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران)

تاريخ الإرسال : 25 الخميس , جمادى الأولى, 1440 تاريخ التأكيد : 19 الجمعة , صفر, 1441 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1441

الکلمات المفتاحية: حمل و نقل شهری, توسعه کالبدی-فضایی, حمل و نقل محور, کلان شهر تهران,

ملخص المقالة :

       امروزه با رشد فیزیگی شهرهای بزرگ و افزایش سفرهای درون شهری، مسئله حمل و نقل و دستیابی به یک الگوی مطلوب توسعه فضایی مبتنی بر حمل و نقل عمومی محور، اهمیت بسزایی دارد. در این راستا شناخت محدودیت های ساختاری-کارکردی شهرها در زمینه توزیع فضایی کاربری ها، خدمات و جمعیت، نحوه ایجاد تعادل بین ظرفیت های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی شهر با پتانسیل های حمل و نقل، می تواند به راهبردهای توسعه فضایی مطلوب رهنمون سازد. لذا این مقاله با روش تحلیلی-اکتشافی به بررسی و تبیین ساختاری-کارکردی توسعه کالبدی شهری مبتنی بر سیستم حمل و نقل همگانی محور (TOD) در محدوده طرح ترافیک شهر تهران می پردازد. برای گردآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از روش های سیستم اطلاعات مکانی از قبیل ضریب شاخص دسترسی بهینه، درون یابی براساس فاصله معکوس (IDW) و تحلیل شبکه براساس همپوشانی وزنی لایه ها با کمک نرم افزار ARC GIS 10.3 استفاده شده است. شاخص های پژوهش نیز شامل تراکم جمعیت، کاربری اراضی، تنوع کاربری، کاربری مراکز فعالیت و ظرفیت حمل و نقل است. یافته های تحقیق نشان داد که با وجود ظرفیت های بالای سیستم حمل و نقل شهر تهران اعم از 17 کیلومتر خط اتوبوس تندرو (BRT) و 41 ایستگاه؛ 38 کیلومتر خط مترو و 40 ایستگاه؛ و 107 کیلومتر خط اتوبوص با 317 ایستگاه ؛ توزیع کاربری ها نامناسب است. از طرفی 63 درصد از فضای محدوده در زمینه شاخص تحرک در پهنه «زیاد» قرار گرفته است. در نتیجه، به علت توزیع نامناسب کاربریها، مردم، روزانه سفرهای درون شهری متعددی برای دریافت خدمات از نقاط گوناگون انجام می دهند. در نتیجه، به علت بالا بودن شاخص تحرک فضایی و عدم تناسب بین تنوع کاربری و ظرفیت جمعیت پذیری و حجم مراجعات؛ نقاط داغ ترافیکی شهر منطبق بر محورهای حمل و نقل خطوط BRT و مترو است. لذا، محدود کردن استفاده از خودروهای شخصی، خروج کاربری های نامناسب و ناسازگار، تشویق مردم به پیاده روی و دوچرخه سواری، و حفظ جمعیت محدوده و جلوگیری از تغییر کاربری مسکونی به فعالیتی، ضروری است.

المصادر:

1. Abdi, Mohammad Hamad & Alizadeh, Hooshmand (2013). Public Transport Corridor-Based Pattern in Pasdaran Boulevard, Sanandaj, Armanshahr Architecture and Urban Development, No. 13.


2. Arrington, GB. Faulkener, T. (2002). “State Wide TOD Study Factors for Success in Ca lifornia”, Technical Appendix, California DT, pp. 12-19.


3. Behzadfar, Mostafa and Zabihi, Maryam (2011), Urban Area Planning Guide in Public Transport-Based Development Framework, Bagh Nazar Journal, Volume 8, Number 18Belzer, D., & Autler,

G. (2012). Transit Oriented Development: Moving from Rhetoric to Reality: The Brookings

Institution Center on Urban and Metropolitan Policy and the Great American Station Foundation.

1. Boarnet, Marlon (2011). "A Broader Context for Land Use and Travel Behavior, and a Research Agenda". Journal of the American Planning Association. 77 (3): 197–213.


2. Calthorpe, Peter (2013). The Next American Metropolis: Ecology, Community, and the American Dream. New York: Princeton Architectural Press


3. Cervero, R. (2016). The Transit Metropolis: A Global Inquiry, USA: Island Press.


4. Dittmar, H., Ohland, G. (2014). The New Transit Town: Best Practices in Transit-oriented Development, Island Press.


5. Duncan, Michael (2017) Would the replacement of park-and-ride facilities with transit-oriented development reduce vehicle kilometers traveled in an auto-oriented US region,? Transport Policy,


6. Etminani, Roya and Sultan, Ali. (2013). Impact of distributed urban development on the pattern of daily trips of urban residents (Case study: Shiraz One-Metropolitan Area). Journal of Regional Planning, 3 (No. 10), 61-70


7. Falah menshadi, Elham and Rohi, Amir and Falah menshadi, Afrooz. (2015). Analysis and review of  Measures needed to implement integrated urban transport in metropolises; Case study: Tehran. Journal of Urban Research and Planning, 6 (20), 83-98.


8. Guerra, Erick and Cervero, Robert (2015). "Is a Half-Mile Circle the Right Standard for TODs?” ACCESS, University of California, Berkeley


9. Hardy, D. (2018) Sustainability 101: A primer for ITE members. ITE Journal, 28-34.


10. Hazel, G. a. (2007): Megacities challenges. Munich: Siemens AG


11. Litman, Todd, (2016) Land Use Impacts on Transport, How Land Use Factors Affect Travel Behavior, Victoria Transport Policy Institute with Rowan Steele


12. Manaugh, Kevin & Kreider, Tyler (2017). What is mixed use? Presenting an interaction method for measuring land use mix, The Journal of Transport and Land Use, Vol6, No.1pp:63-72.


13. Martinez, Matt (2010). "Washington, D.C., launches the nation's largest bike share program". Grist


14. Mohammadpour, Saber and Sarafi, Mozaffar and Tavakkolia, Jamila. (2016). An Analysis of Travel Demand Management for Sustainable Urban Transport (Case Study: Tehran Metropolis). Journal of Regional Planning, 6 (21), 103-116


15. Moore, Adrian.T. & Staley, Samuel.R. & Poole, Robert.W. (2010). "The role of VMT reduction in meeting climate change policy goals". Transportation Research Part A: Policy and Practice. 44 (8): 565–574


16. Niles.j and Nelson. D. (2011). “Measuring the Success of TOD”, Prepared for the American planning Association, National Planning Conference, Scattle Un, Washington, pp. 75-89.


17. Pour Ahmad, Ahmad, Imranzadeh, Behzad.(2012). Evaluation and Presentation of BRT Transport System Development Solutions in Tehran Metropolis Using SWOT Model. Journal of Urban Research and Planning, 3 (11), 17-36.


18. Reconnecting America’s Center for Transit-Oriented Development. (2017) Station Area Planning: How To Make Great Transit-Oriented Places", Technical Report (TOD 202), USA: Federal Transit Administration


19. Rezaei, Mohammad Reza and Karimi, Barbaz (2016). The Role of CDS Urban Development Strategies in Organizing Informal Settlements by Combining ANP and SWOT Models (Case Study: Shiraz Spring Township). Journal of Regional Planning, 6 (22), 109-120.


20. Soltani, Ali. (2014). An Analysis of the Status of Sustainable Transport in Municipal Development Plans; A Case Study of Shiraz Municipality. Journal of Urban Research and Planning, 5 (16), 1-18.


21. Smas, Lukas & Schmitt, Peter & Perjo, Liisa & Tunström, Moa (2016) Transit-oriented development and sustainable urban planning, Austrian Institute for Spatial Planning , Färgfabriken
    
    
    1. Singh, Yamini Jain(2015) Measuring transit - oriented development (TOD) at regional and local scales : a planning support tool, PhD Thesis, University of Twente, Faculty of Geo-Information Science and Earth Observation
    
    


22. Spears, Steven   & Marlon G. Boarnet & Handy, Susan (2018). Impacts of Land-Use Mix on Passenger Vehicle Use and Greenhouse Gas Emissions.California Environmental Protection Agency.


23. Tehran Center for Studies and Planning (2012). Investigation and Presentation of Policies for Sustainable Transport in Tehran, Daneshgah No 128, Summer 2012


24. Tehran Comprehensive Transport and Traffic Studies Company (2011). Tehran Comprehensive Transport and Traffic, Deputy of Transport and Traffic of Tehran Municipality, Tehran.


25. White, S. M., & Mcdaniel, J. B. (2009) TCRP Legal Research Digest 12: The Zoning and Real Estate Implications of Transit-Oriented Development, Transportation Research Board of the National Academies, 1 -50