تحلیل عوامل مؤثر در بکارگیری عملیات کشاورزی حفاظتی توسط بهره‏برداران کشاورز (مطاله موردی: شهرستان دیواندره)

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مسلم سواری ¹ (دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
نعمت اله شیری ² (دانشجوی دکتری ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران)
حسین شعبانعلی فمی ³ (دانشیار گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 22 السبت , ربيع الثاني, 1435 تاريخ التأكيد : 15 الإثنين , ربيع الثاني, 1437 تاريخ الإصدار : 11 الخميس , ربيع الثاني, 1437

الکلمات المفتاحية: کشاورزی پایدار, کشاورزی حفاظتی, مدیریت خاک, حفاظت خاک, دیواندره,

ملخص المقالة :

هدف کلی این تحقیق، تحلیل عوامل مؤثر در بکارگیری عملیات کشاورزی حفاظتی توسط بهره­برداران کشاورز بود. جامعه آماری تحقیق شامل 7931 نفر از‏ کشاورزان شهرستان دیواندره است. با استفاده از نمونه‏گیری کوکران تعداد 126 نفر از آن‏ها به عنوان نمونه انتخاب شدند که برای اعتبار بیش‏تر یافته‏ها تعداد 165 پرسشنامه با روش نمونه‏گیری تصادفی طبقه‏ای با انتساب متناسب توزیع شد که در نهایت تعداد 150 پرسشنامه تکمیل گردید و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه‏ای بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد (α>0.7). تجزیه و تحلیل داده‏ها به‏وسیله نرم‏افزار SPSS _win18 انجام شد. نتایج مقایسه میانگین‏ها نشان داد که بین میزان بکارگیری عملیات کشاورزی حفاظتی توسط کشاورزان مورد مطالعه بر اساس شرکت در کلاس‏های آموزشی و ترویجی ارتباط معنی‏داری وجود دارد. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که بین متغیرهای، میزان درآمد، سابقه‏کار زراعی، مقدار زمین‏های کشاورزی، میزان سواد، میزان استفاده از رسانه‏های ارتباطی، میزان نگرانی از مسایل زیست محیطی، میزان انگیزه جهت شرکت در طرح‏های حفاظت از محیط زیست، استفاده از نشریات آموزشی در زمینه کشاورزی، آشنایی و نگرش نسبت به کشاورزی حفاظتی با میزان بکارگیری عملیات کشاورزی حفاظتی توسط آنان رابطه مثبت و معنی‏داری وجود دارد. همچنین سه متغیر، میزان سواد، سایقه کار زراعی و استفاده از نشریات آموزشی و ترویجی 1/66 درصد از تغییرات واریانس متغیر وابسته بکارگیری عملیات کشاورزی حفاظتی را تبیین نمودند.

المصادر:

1. استانداری استان کردستان (1391): آخرین وضعیت تقسیمات کشوری شهرستان دیواندره، استانداره استان کردستان، سنندج.


2. باقری، اصغر؛ شعبانعلی فمی، حسین؛ رضوانفر، احمد؛ اسدی، علی و سعید یزدانی (1387): «تحلیل بکارگیری فناوری‏های کشاورزی پایدار در میان شالیکاران حوزه آبریز هراز – مازندران»، فصلنامه علوم کشاورز ایران، شماره 2، تهران، صص 152- 139.


3. اتحادیه جهانی حفاظت؛ برنامه محیط زیست سازمان ملل و صندوق جهانی طبیعت (1377): مراقبت از زمین، راهبردی برای زندگی پایدار، ترجمه: عبدالحسین وهاب زاده، انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ اول، مشهد.


4. ترشیزی، محمد و حبیب الله سلامی (1386): «بررسی عوامل مؤثر بر اقدامات حفاظتی خاک مطالعه موردی: خراسان رضوی»، فصلنامه اقتصاد کشاورزی، سال 1، شماره 2، تهران، صص 28-16.


5. سلمانزاده، سیروس (1371): «کشاورزی پایدار، رهیافتی در توسعه کشاورزی کشور و رسالتی برای ترویج ایران»، مجموع مقالات ششمین سمینار کشاورزی کشور، سازمان ترویج کشاورزی، تهران، صص 29 – 50.


6. شعبانعلی فمی؛ حسین، قاسمی؛ جواد، محمد زاده و مهناز نصرآبادی (1387): نظام‏های کشاورزی پایدار با مروری بر رویکردهای غالب، انتشارات مؤسسه فرهنگی و منادی پرورش، چاپ اول، تهران.

1. 7.      Alauddin, M., & Tisdell, C. (1991): The green revolution and economic development: the process and its impact in Bangladesh, Macmillan, London, Pp: 5-20.


2. 8.      Ahmadvand, M. (2008): Perceptions toward sustainable agricultural practice: the case of potato farmers in Hamadan province, Iran. Journal of extension system, 24(1), Pp: 94-105.


3. 9.      Alonge, A., J., & Martin, R. A. (1995): Assessment of the adoption of sustainable agriculture practices: Implication for agricultural education. Journal of agricultural Education, 3(3), Pp: 34-42.


4. 17.  FAO, (2001a). “Conservation agriculture –Case studies in Latin America and Africa”. FAO Soil Bulletin 78, FAO, Rome.


5. 23.  Lugandu, S. (2012):  Factors Influencing the Adoption of Conservation Agriculture by Smallholder Farmers in Karatu and Kongwa Districts of Tanzania. Presented at [1]REPOA’s 18^th Annual Research Workshop  held at the Kunduchi Beach Hotel, Dar es Salaam, Tanzania, Pp: 162.

10. Borlaug, NE. (1997): Factual errors and misinformation Norman Borlaug defends the green revolution Ecologist, 27, Pp: 211.


11. Bylin, C., Misra. R., Murch, M., & Rigterink, W. (2004): Sustainable agriculture: development of an farm assessment tool. A project submitted in partial Fulfillment of the requirements for the degree of master of Science/Master of Forestry/Master of landscape Architecture at the university of Michigan, Pp75. Retrieved may 13 2007 from: http://css.snre.umich.edu.on.


12. Benites, J., Vaneph, S., & Bot, A. (2002): Conservation Agriculture planting concepts and harvesting good results, LEISA, Magazine, Vor, 18, No3.Pp: 104.


13. Bolliger, A. Magid, J. Amado C.T.J., Neto F.S., Ribeiro, M., Calegari A,. Ralisch, R, de Neergaard A, (2006): Taking Stock of the Brazilian Zero-Till Revolution A Review of Landmark Research and Farmers' Practice. Advances in Agronomy, Volume 91.


14. Erenstein O. (2003): Smallholder conservation farming in the tropics and sub-tropics: a guide to the development and dissemination of mulching with crop residue and cover crops. Agriculture, Ecosystems and Environment 100 Pp: 7–37.


15. FAO (1997):Protect and Produce: Putting the Pieces Together. Rome: FAO.


16. FAO. (2008). Conservation Agriculture, Conserving resources above- and Available at: Below- the ground, Available at: ftp://ftp, fao.org/docrep/ fao/010/ ai552e/ ai552e00. pdf.

18. FAO (2001b): The Economics of Conservation Agriculture. Rome, Food and Agriculture Organization of the United Nations.


19. Fakoya, E., O., Agbonlahor, M., U., & Dipeolu, A. O. (2007): Attitude of women Farmers towards sustainable land management practices in South-westem Nigeria. World journal of Agricultural sciences, 3(4),Pp: 536-542.


20. Gangadharappa, H., V., Pramod, K., T., M., & Shiva, K. H. G. (2007):Gastric floating drug delivery systems: a review. Indian J. Pharm. Ed. Res. 41, Pp: 295–305.


21. Knowler, D., & Bradshaw, B. (2007): farming adoption of conservation agriculture: A review and synthesis of recent research, Food Policy, Volume 14, Issue 1, Pp: 25-48


22. Karami, E., & Mansoorabadi, A. (2007): Sustainable agricultural attitudes and behaviors: a gender analysis of Iranian farmers. Environment Development Sustainable, 10, Pp: 883–898.

24. Makoha, M., Odera, H., Maritim, II., K., Okalebo, J., R., & Iruria, D. M. (1999): Farmers' perceptions and adoption of soil management technologies in Western Kenya. African Crop Science Journal 7 (4): Pp: 549-58.


25. Muir, P. (1999). Erosion. [On line]. Available on the WWW: url: http://www.orst.edu/instruction/bi301/erosion.htm.


26. McIsaac, G. (1996): Sustainability: What can we learn from the past? journal  of sustainable Agriculture, 9(1), Pp: 3-7.


27. Owen, D.S. and Chiras, D.D. (1995): Natural Resources Conservation:    Management for a Sustainable Future,(6th ed.). New Jersey: Prentice Hall. Pp: 21.

Pretty, J. (1996): Regenerating agriculture, Policies and practices for sustainability and self-reliance National Academy press, Washington, DC. Book Policies and Practice for Sustainability and Self-Reliances, Pp: 142.

1. 28.  Pyrovetsi, M. & Daoutopoulus, G. (1999): Farmer need for nature conservation education  in Greece journal of Environmental management, 56, Pp: 17-157.

29. Rodrigues, G., S., Campanhola, C., & Kitamura, P. C. (2003): An environmental impact assessment system for agricultural R & D. Environmental Impact Assessment Review, 23, Pp: 219-244.


30. Shetto, R., Owenya, M., eds. (2007): Conservation agriculture as practised in Tanzania: three case studies. Nairobi. African Conservation Tillage Network, Centre de Coopération Internationale de Recherche Agronomique pour le Développement, Food and Agriculture Organization of the United Nations. Pp: 11.


31. Sheikh, A. D., Rehman, T., & Yates, C. M. (2003): Logit models for identifying thw factors that influence the uptake of new no-tillage technologies by farmers in the rice- wheat farming systems of Pakistan’s Punjab. Agricultural systems, 75, Pp: 79-95.


32. Tatlidil, F. F., Boz, I., & Tatlidil, H. (2009): Farmer's perception of sustainable agriculture and its determinants: A case study in Kahramanmaras Province of Turkey. Environmental Development Sustainable, 11, Pp: 1091-1106.


33. UP, R. L., & Baden, J. A. (1983): National resources bureaucratic myths and Environmental management. Pacific Institute for oublic policy Research. san san Francisco California, Pp: 65- 72.


34. UMass (university of Masschusetts). (2002): Community supported agriculture, umass extension Vegetable Program, Retrieved December 5, 2007,Pp: 101. from http://www. Umassvegetable.org/food-farming-systems/csa/.


35. Zhen, L., Routray, J. K., Zoebisch., M. A., Chen, G., & Cheng, S. (2005): Three Dimensions of sustainability farming practices in the North China plain A case study froming practices in the North China plain, A case study from Ningjin County of Shandong province, PR, China Agriculture, Ecosystems and environment, 105, Pp: 507-522.


36. Zulfikar Rahman, M., Mikuni, H., & Mostafizur Rahman, M. (2009): Towards sustainable farming development: The attitude of farmers in a selected area of Shimane prefecture, Japan. Journal of Sustainable Agriculture, 14(4), Pp: 19-33.

---

4. Research on Poverty Alleviation(REPOA)