واکاوی کیفی مشکلات گردشگری روستایی با استفاده از نظریه مبنایی (مورد مطالعه: روستای شگفت سرآقاسید- شهرستان کوهرنگ)

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مهدی کرمی دهکردی ¹ (دانشجوی دکتری ترویج و توسعه روستایی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران)
حسین کوهستانی عین الدین ² (استادیار ترویج و توسعه روستایی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران)
مصطفی کرباسیون ³ (استادیار ترویج و توسعه کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران)

تاريخ الإرسال : 07 الجمعة , ربيع الثاني, 1435 تاريخ التأكيد : 26 السبت , شعبان, 1436 تاريخ الإصدار : 04 الجمعة , شعبان, 1436

الکلمات المفتاحية: گردشگری, مشکلات و موانع, تحلیل کیفی, سرآقاسید, استان چهارمحال و بختیاری,

ملخص المقالة :

      در شرایطی که قرن بیستم به پایان رسیده است هنوز توسعه برخی استان ها با مسائل و چالش­های متعددی مواجه است. چرا که، راهبردهای گذشته در زمینه توسعه نواحی موفقیت­آمیز نبوده و نتوانسته­اند مسائلی همچون فقر، اشتغال، بهداشت، امنیت غذایی و  پایداری محیط زیست را تأمین کنند. این راهبردها در توزیع منافع حاصل از رشد و توسعه نیز موفق نبوده و سبب ایجاد مشکلات  متعددی برای نواحی، به خصوص نواحی روستایی شده­اند. یکی از راهبردهایی که اخیراً در اغلب کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته، توسعه و گسترش گردشگری در نواحی محروم و دارای پتانسیل­های لازم برای گسترش گردشگری می­باشد. هدف از انجام این پژوهش واکاوی ژرف اندیشانه متخصصان برای تدوین مدلی سامانه­ای از موانع و مشکلات گردشگری در روستای شگفت سرآقاسید می­باشد، لازم به ذکر است که مدل استخراجی، برگرفته از مدل پایه استخراج شده استان چهارمحال و بختیاری می­باشد. مطالعه حاضر از لحاظ پارادایم، جز تحقیقات کیفی بوده و به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها در این پژوهش، از روش تئوری بنیانی (یکی از تکنیک­های کیفی) استفاده شد. جامعه آماری مورد مطالعه تحقیق شامل سه دسته مطلعان روستایی[1]، گردشگران داخل و خارج استان و دسته­ی سوم متخصصان گردشگری (کارشناسان میراث فرهنگی) بودند. روش نمونه­گیری به صورت کاملاً هدفمند (19 نفر با روش گلوله برفی) بوده که پس از انجام مصاحبه­های عمیق، مصاحبه متمرکز، مصاحبه ساختار یافته و نیمه ساختار یافته (به عنوان ابزار جمع­آوری اطلاعات) و در نهایت رسیدن به اشباع تئوری، اطلاعات جمع­آوری شده و سپس به منظور تحلیل داده­ها، مراحل کدگذاری و تحلیل داده­ها از روش تحلیل محتوا صورت پذیرفت. نتایج حاصل از تحقیق حاضر استخراج مدل مفهومی مشکلات گردشگری روستای سرآقاسید بود که نشان داد این روستا دارای مشکلات زیرساختی، بازاریابی، بهداشت و سلامت و سایر موارد که در ادامه آورده شده است، می­باشد.



[1] - Key Informant

المصادر:

1. ازکیا، مصطفی؛ زارع، عابد و علی ایمانی (1387): رهیافت­ها و روش­های تحقیق کیفی در توسعه روستایی، نشر نی، چاپ اول، تهران.


2. بونی فیس، پریسیلا (1380): مدیریت گردشگری فرهنگی، ترجمه: محمود عبدالله زاده، نشر دفتر پژوهش های فرهنگی، چاپ اول، تهران.


3. تجلی، محمد حسین (1379): «نقش توان های گردشگری در توسعه اقتصادی شهر کرمان»، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران.


4. توکلی، مرتضی و صلاح هدایتی (1387): «چالش های گردشگری در مناطق مرزی، مطالعه موردی سیستان و بلوچستان»، مجله فضای جغرافیایی، شماره 23، اهر، صص


5. ثبوتی، حجت (1385): بررسی عوامل تأثیرگذار در توسعه گردشگری، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیای روستایی، دانشگاه تهران.


6. حفاری، فردین (1388): «بررسی اثرات زیست محیطی گردشگری روستایی مطالعه موردی: روستای ابیانه»، اولین همایش ملی دانشجویی ترویج و آموزش کشاورزی، تهران.


7. دانایی فرد، حسن ( 1384): «تئوری پردازی با استفاده از رویکرد استقرایی: استراتژی مفهوم سازی تئوری بنیادی» دوماهنامه دانشگاه شاهد، سال دوازدهم، شماره 11، صص 70 – 57.


8. دهقان، علیرضا ( 1387): «تجربه گردشگری  در فضای واقعی و مجازی»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره 4، تهران، صص 19-1.


9. دیبایی، پرویز (1371): شناخت جهانگردی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول، تهران.


10. رستمی، یسار (1388): «امکان سنجی توسعه گردشگری روستایی به منظور دستیابی به توسعه پایدار اقتصادی؛ مطالعه موردی: روستای اورامان تخت»، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه زنجان.


11. ریچارد شارپلی، جولیا (1380): گردشگری روستایی، ترجمه: نصیری و منشی زاده، انتشارات منشی، تهران.


12. سازمان میراث فرهنگی استان چهارمحال و بختیاری (1392): آمار گردشگری استان، شهرکرد.


13. سند چشم انداز ۲۰ ساله گردشگری (1390): برگرفته شده از سایت http://darvazeh.net/news


14. شهیدی، محمدشریف و مهدی اردستانی (1388): «بررسی تاثیرات گردشگری در برنامه ریزی نواحی روستایی»، مجله پژوهش های جغرافیایی، شماره، تهران، صص 113-99.


15. علیزاده، کتایون (1382): «اثرات حضور گردشگران بر منابع زیست محیطی بخش طرقبه شهرستان مشهد»، مجله پژوهش های جغرافیایی، شماره 44، تهران.  


16. کرمی دهکردی، مهدی و خلیل کلانتری (1390): «شناسایی مشکلات گردشگری روستایی استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از تکنیک تئوری بنیانی». مجله پژوهش های روستایی، سال 2، شماره هفتم، تهران، صص 30-1.


17. مافی، عزت الله و مهدی سقایی (1387): «تحلیلی بر گردشگری  روستایی پیرامون کلانشهرها، مطالعه موردی کلان شهر مشهد». مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای، شماره دهم، مشهد، صص 40-21.


18. مدهوشی، مهرداد و نادر ناصرپور (1382): «ارزیابی موانع توسعه صنعت گردشگری استان لرستان»، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 28، تهران، صص 88-25.


19. موحد، علی ( 1386): گردشگری شهری، انتشارات دانشگاه شهید چمران، چاپ اول، اهواز


20. موسایی، میثم (1383): «تخمین تابع تقاضای گردشگری در ایران»، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 23، تهران.


21. هزارجریبی، جعفر و محمد محسن نجفی (1389): «اعتماد اجتماعی و توسعه گردشگری»، مجله مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای، سال دوم، شماره هفتم، اصفهان، صص 70- 53.

22. Arntzen, J., Setlhogile, T., & Barnes, J, (2007):  Rural livelihoods, poverty reduction, and food security in Southern Africa: Is CBNRM the answer? Washington, DC: International Resources Group.

23. Augustin, M, (1998): National Strategies for Rural Toyrism Development and Sustainablity. The experience journal of Sustainable Tourism. P.3

24. Baumol, W.J., and W.E. Oates, (1977): Economics, environmental policy, and quality of life. Englewood Cliffs, New Jersey, USA: Prentice Hall.

25. Baum, T., & Szivas, E, (2008): HRD in tourism: a role for government?. Journal of  Tourism Management, 29 (4), 783 - 794.

26. Breidenhann, J., & Wickens, E, (2004): Tourism routes as a tool for the economic development of rural areasdvibrant hope or impossible dream?. Journal of  Tourism Management, 25 (1), 71- 79.

27. Cater, E, and G. Lowman. Ed, (1994):  Ecotourism in the Third World - Problems and Prospects for Sustainability in: Ecotourism, a sustainable option?, United Kingdom: John Wiley and Sons. 

28. Fleischer, A, and Anat, T, (2002): IS Agriculture an Important Component of Rural Tourism?Available: departments.agri.huji.ac.ileconomicskenes-fleischer.pdf.

29. Fossati, A., & Panella, G, (2000): Tourism and sustainable development: a theoretical framework. Tourism and sustainable economic development (pp. 3 - 36). Boston: Kluwer Academic Publishers.

30. Fu, J. (2009): Tourism in mountainous areas e an investigation into the farmhouse tourism in Muyang, Nanjiang County, Sichuan Province. Market Modernization, 567(6), 228e229, (in Chinese).

31. Giaoutzi, M., & Nijkamp, P,  (2006):  Emerging trends in tourism development in an open world.  Tourism and regional development: New pathways (pp. 1-12). Aldershot, UK: Ashgate Publishing Ltd.

32. Hall, C. M., & Jenkins, J. M, (1995): Tourism and public policy. London: Routledg

33. Holden, A, (2000):  Environment and tourism. Routlege publidhed. London.

34. Isaacs, J.C, 2000, The limited potential of ecotourism to contribute to wildlife conservation. The Ecologist. .12 

35. Jacobson, S.K., and R. Robles, (1998): Ecotourism, sustainable development, and conservation education: development of a tour guide training program in Tortuguero, Costa Rica. Environmental Management.

36. Kamauro, O, (1996): Ecotourism: Suicide or Development? Voices from Africa #6: Sustainable Development, UN Non-Governmental Liaison Service, United Nations News Service.

37. Kostas E. Sillignakis (2010): “Rural Tourism Development for the Prefecture of Lassithi in Crete.”

38. Lee, C. C., & Chang, C. P,( 2008): Tourism development and economic growth: a closer look at panels. Journal of Tourism Management. 29 (1), 180 - 192. 

39. Mac Donald, R. & Jolliffe, L. (2003): Cultural rural tourism: evidence from Canada. Annual of tourism research. 3(2):307-322.

40. Mellgren, D, (2007):Travel Experts See Worrisome Downside to Ecotourism, Associated Press. http://www.enn.com/today.html?id=12778. Retrieved 2007-05-21.

41. Milaren, D, (1998): Rethinking tourism and ecotravel: the paving of paradise and what you can do to stop it, West Hartford, Connecticut, USA: Kamarian Press.

42. Mitchell, M., & Hall, D,  (2005): Rural tourism as sustainable business: key themes and issues. In D. Hall, I. Kirkpatrick, & M. Mitchell (Eds.), Rural tourism and sustainable business (pp. 3-14). Clevedon, UK: Channel View Publications.

43. Organization for Economic Co-operation and Development (OECD), (2005):OECD working papers series.

44. Ryan, C., & Gu, H. (2009). Tourism in China: Destinations, cultures and communities.New York: Routledge.

45. Schweinsberg, Stephen,( 2002):Sustainable Tourism Development and Rural Community, University of Technology, (Sustainable Tourism Cooperative Research Centre), Sydny,

46. Sebele, L.S. (2010): Community-based tourism ventures, benefits and challenges: Khama Rhino Sanctuary Trust, Central District, Botswana. Journal of Tourism Management. (31). 136–146

47. Sharphly, R, (2006): Rural Tourism and the Chalenge of  Tourism Diversification: The Case of Cyprus. Journal of Tourism Managementy, 23. pp: 233-344

48. Su, X.-l. (2011): Study on the development of the Yamen culture tourism. Economic Geography, cnki:sun:jjdl.0.2011-01-030 (in Chinese).

49. Szabo, Bernadett, (2005): Rural Tourism As Altrnative Income Souecefor Rural Areas. along the hortobagy, ,80

50. Tourism (2020): vision. Find in: www.world – tourism.org.

51. United Nations World Tourism Organization (UNWTO). (2006): Australian Government, Department of energy and tourism, retrieved on: http://www.ret.gov.au/tourism/policy/international_engagement/united_nations_world_tourism_organisation/Pages/UnitedNationsWorldTourismOrganisation(UNWTO).aspx

52. World Tourism Organization, (2010): Organisation Mondiale du Tourisme OMT/ news and évents part.

53. World Tourism Organization, (2011): National and regional tourism planning: case studies (Asia and Iran). London.

54. Woods, Mike, (2000): Diversifying the rural economy: Tourism development, Available: srdc.msstate.edupublicationswoods, pdf 20.