ارزیابی میزان توسعهیافتگی شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان به لحاظ برخورداری از خدمات رفاه اجتماعی
الموضوعات :
فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
مجید کریم زاده
1
,
بهزاد کریم زاده
2
1 - مجتمع آموزش عالی سراوان
2 - ---
تاريخ الإرسال : 04 الأربعاء , شوال, 1438
تاريخ التأكيد : 30 الأربعاء , شوال, 1440
تاريخ الإصدار : 19 السبت , شوال, 1440
الکلمات المفتاحية:
توسعه یافتگی,
تاپسیس,
سیستان و بلوچستان,
رفاه اجتماعی,
شاخص موریس,
ملخص المقالة :
استان سیستان و بلوچستان با توجه به مرزی بودن و دوری از مرکز، در اکثر شاخصهای توسعه از محرومترین استانهای کشور است. در این استان با توجه به وسعت زیاد و پراکندگی شهرستانها، منابع و امکانات موردنیاز توسعه به صورت یکسان و متوازن توزیع نشده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی سطح توسعهیافتگی شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان به لحاظ داشتن خدمات رفاه اجتماعی انجام گرفته است. اطلاعات موردنیاز تحقیق از سالنامه آماری سال 1393 استان اخذ شده و به منظور تعیین سطوح توسعهیافتگی شهرستانهای استان از خدمات رفاه اجتماعی، از آمارهای سازمانهای بهزیستی، کمیته امداد امام (ره) و تامین اجتماعی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، مشتمل بر 19 شهرستان با توجه به تقسیمات سیاسی اداری در سال 1395 می باشد. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و مدلهای مورد استفاده جهت رتبهبندی شهرستانهای استان، تکنیکهای تاپسیس و موریس می‌باشند. نتایج نشان میدهد که با توجه به معیارهای در نظر گرفته شده برای سطحبندی شهرستانها، بر اساس شاخص موریس به ترتیب شهرستانهای زاهدان، زابل، نیکشهر و ایرانشهر برخوردارترین و شهرستانهای فنوج، قصرقند، مهرستان و میرجاوه کم برخوردارترین شهرستانهای استان می باشند. همچنین براساس تکنیک تاپسیس نیز مشخص شد که، شهرستانهای زاهدان، ایرانشهر، نیکشهر و زابل برخوردارترین شهرستانهای استان و شهرستانهای میرجاوه، قصرقند، فنوج و مهرستان کم برخوردارترین شهرستانهای استان از لحاظ برخورداری آنها از شاخصهای رفاه اجتماعی هستند.
المصادر:
اجلالی، پرویز (1373): تحلیل منطقهای و سطح بندی سکونتگاها، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، تهران.
اسلامی، سیف الله (1393): «اندازه گیری شاخص رفاه اجتماعی طی چهار دهه گذشته در مناطق شهری کشور»، مجله اقتصادی، سال 14، شماره 5 و 6، صص 28-5.
امینی، فتانه و مصدقراد، علی محمد (زمستان1394): «مدل برنامه ریزی استراتژیک در سازمان بهزیستی»، فصلنامه نواندیش سبز، سال نهم، شماره سی و شش، صص 12-5.
تقوایی، مسعود و بهاری، عیسی (زمستان1391): «سطح بندی و سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان مازندران با استفاده از مدل تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای»، فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی محیطی (مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان)، دوره 23 , شماره 4، صص 38-15.
تودارو، مایکل (1378): توسعه اقتصادی در جهان سوم، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، چاپ اول، تهران.
جدیدی میان دشتی، مهدی (1383): «توزیع متعادل منابع مالی به روش سطح بندی توسعه مناطق»، فصلنامه پژوهش های اقتصادی، شماره 11 و 12، صص132-107.
حسین زاده دلیر،کریم (1380): برنامه ریزی ناحیه ای، انتشارات سمت. تهران.
زیاری، کرامت‌اله. طاوسیان، علی. سلمانی، محمدعلی و رضایی، حجت (1393): «برآورد و سطحبندی توسعه محله‌ای با تأکید بر مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی (موردی: محلات شهر ابرکوه)»، فصلنامه برنامه‌ریزی شهری، دوره 5، شماره 18، صص 76-59.
زیاری، کرامت اله. سعیدی رضوانی، نوید و بقال صالح پور، لیلا (1389): «سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان آذربایجان شرقی به روش(HDI)»، فصلنامه مدیریت بهره وری (فراسوی مدیریت), دوره 3 , شماره 12 ، صص 95-85.
سرور، رحیم (1391): «سنجش میزان توسعه یافتگی ساختارهای اقتصادی و اجتماعی شهرهای استان آدربایجان شرقی»، فصلنامه جغرافیا، سال 10، شماره 35، صص 82-57.
عباس پور، اکبر (1392): تعیین درجه توسعه یافتگی و رتبه بندی شهرستان های استان کرمان با تاکید بر تسهیلات بانکی، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته اقتصاد، دانشگاه باهنر کرمان.
قرخلو، مهدی و حبیبی، کیومرث (تابستان 1385): «تحلیل مهاجرت در ارتباط با سطح توسعه یافتگی استان های کشور با استفاده از تکنیک های برنامه ریزی»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 21، شماره 81، صص83-59.
قره باغیان، مرتضی (1370): اقتصاد رشد و توسعه، نشر نی، تهران.
لطیفی، غلامرضا و سجاسی قیداری، مجید (تابستان1390): «رتبه بندی سطح رفاه اجتماعی شهرستانهای استان زنجان با استفاده از تکنیک TOPSIS»، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره 2، شماره 7، صص 190-165.
محققی کمال، سید حسین. رفیعی، حسن. سجادی، حمیرا. عباسیان، عزت اله و رهگذر مهدی( بهار 1393): «تخمین شاخص ترکیبی رفاه اجتماعی برای شرایط ایران». فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره ۱۴، صص ۳۲-7.
محمدپور، احمد. بوستانی، داریوش و علیزاده، مهدی (تابستان 1391): «ارزیابی کیفی عملکرد سازمان های بهزیستی و کمیته امداد در کاهش فقر زنان سرپرست خانوار شهر ساری»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال 12، شماره 46، صص 352-319.
مرصوصی، نفیسه (1383) : تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در شهر تهران (مطالعة موردی: شهرداری تهران)، پایا ن نامة دکتری، تهران،دانشگاه تربیت مدرس.
موسوی، میرنجف. ویسیان، محمد و حسینی، معصومه (زمستان 1395): «ارزیابی سطوح توسعهیافتگی خدمات بهداشتی-درمانی با مدل تصمیم‌گیری چند معیاره(مطالعه موردی: شهرستانهای استان خراسان رضوی)»، فصلنامه جغرافیاو برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس، دوره 8، شماره 28، صص 97-81.
مولایی، محمد (بهار 1386): «مقایسه درجه توسعهیافتگی بخش خدمات و رفاه اجتماعی استانهای ایران طی سال‌های ۱۳۷۳ و ۱۳۸۳». فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره ۶ ، صص 258-241.
میره ای، محمد. عارفی، مسلم و رشنوفر، آیت (بهار 1395): «پژوهشی بر توسعه یافتگی و نابرابریهای آن در استان لرستان»، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال 6، شمارۀ پیاپی 21، صص 16-1.
نسترن، مهین. ابوالحسنی، فرحناز. بختیاری، نرجس (بهار 1394): «پراکنش فضایی شاخص های توسعه در شهرستانهای ایران با استفاده از رتبه بندی ترکیبی»، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال پنجم، شماره 17 ، صص14-1.
هاروی، دیوید (1376): عدالت اجتماعی و شهر، چاپ اول، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، تهران.
هزارجریبی، جعفر و صفری شالی، رضا (1391): آناتومی رفاه اجتماعی،انتشارات جامعه و فرهنگ، تهران.
Riddell, R. (2004): Sustainable Urban Planning Tipping the Balance. Wiley-Blackwell Publishing, New Jersey.
Thompson, H. (1994): The Advantages And Disadvantages Of Different Social Welfare Strategies. Social Security Bulletin, 57(3), pp: 3-11.
_||_
