بررسی تأثیر قیمت گذاری برق بر بحران منابع آبی در استان فارس

الموضوعات : Regional Planning

اسماعیل ورزش ¹ , یاشار ذکی ² , رسول افضلی ³ , زهرا پیشگاهی فرد ⁴

1 - دانشجوی دوره دکتری جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا،دانشگاه تهران، ایران
2 - استادیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
4 - استاد گروه جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 21 الإثنين , شوال, 1440 تاريخ التأكيد : 01 الإثنين , ذو القعدة, 1441 تاريخ الإصدار : 19 الأحد , رجب, 1443

الکلمات المفتاحية: استان فارس, رشد اقتصادی, برنامه توسعه, بحران منابع آب, قیمت برق مصرفی,

ملخص المقالة :

برداشت بیش از حد از منابع طبیعی مانند برداشت از منابع آب­های سطحی و آب­های زیرزمینی به معنای از بین رفتن سرمایه طبیعی یک کشور است. استان فارس با پدیده­های ناشی از بحران آب نظیر خشک شدن دریاچه­ها (دریاچه پریشان، بختگان و طشک)، فرونشست زمین و کسری مخازن آب زیرزمینی روبه‌رو است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ­گویی به این پرسش است که چه نسبتی بین تعرفه برق مصرفی در بخش کشاورزی و شکل­گیری بحران آب وجود دارد؟. اهداف برنامه­های توسعه در بخش کشاورزی شامل دست‌یابی به خودکفایی در محصولات کشاورزی، تکیه بر صادرات محصولات کشاورزی و تأمین امنیت غذایی کشور بوده است. از سوی دیگر، یکی از متغیرهای مؤثر در میزان افزایش یا کاهش برداشت از آب­های زیرزمینی، تعرفه­های مربوط به برق مصرفی به عنوان یکی از نهاده­های تولید در بخش کشاورزی است با تکیه بر داده­های آماری مربوط به برق مصرفی در بخش کشاورزی ابتدا قیمت­های برق مصرفی در کشاورزی بر اساس شاخص مصرف کننده تعدیل شدند تا اثرات تورم بر قیمت­های برق حذف شود. سپس مشاهده شد که با کاهش سطح آب زیرزمینی در دشت‌‌های گوناگون استان فارس، قیمت‌‌های برق و یا به بیان دیگر، هزینه‌‌های استخراج آب‌‌های زیرزمینی به شدت کاهش یافته است. به بیان دیگر، می‌‌توان گفت یکی از مهم‌‌ترین عوامل استخراج بی‌‌رویه آب‌‌های زیرزمینی و کاهش سطح این آب‌‌ها، کاهش قیمت برق و سایر انرژی‌‌های مورد نیاز برای استخراج آب بوده است. از آنجا که میزان استخراج آب­های زیرزمینی دارای رابطه معکوس با هزینه­های استخراج است و به منظور دست‌یابی به اهداف توسعه پایدار، واقعی کردن تعرفه­های مربوط به نهاده­های تولید می­تواند در کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی مؤثر واقع شود.