تبیین استراتژی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در شبه قاره(هند و پاکستان)

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

سید مصطفی حسینی ¹ , یداله کریمی پور ² , افشین متقی ³ , جواد اطاعت ⁴

1 - دانشجوی دکتری، جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2 - استاد گروه جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
4 - دانشیار، جغرافیای سیاسی، دانشگاه بهشتی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 28 الخميس , شوال, 1444 تاريخ التأكيد : 15 السبت , ربيع الأول, 1445 تاريخ الإصدار : 10 الثلاثاء , شعبان, 1445

الکلمات المفتاحية: استراتژی, جمهوری اسلامی ایران, سیاست خارجی, بنیاد های ژئوپولیتیکی, شبه قاره,

ملخص المقالة :

جمهوری اسلامی ایران طی بیش از چهار دهه همواره درگیر عوامل مختلفی بوده، که به تبع بازتاب ‌های فضایی خاص خود را به همراه داشته است. فرض مسلم است که نظام بین الملل بر اساس رویکرد رئالیستی توانایی ارائه رویکرد عادلانه را ندارد و لذا در راستای تامین منافع دولت ها عمل نمی کند. جمهوری اسلامی ایران دارای مناطق ژئوپولیتیکی پیرامونی با قابلیت های متفاوت است. یکی از مهم ترین مناطق ژئوپلیتیکی پیرامونی ایران جنوب آسیا است. جمهوری اسلامی قبل از نقش آفرینی در این منطقه ژئوپلیتیکی باید فرصت ها، چالش ها و محدودیت ها را شناساسی کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تبین استراتژی سیاست خارجی و تاثیر آن بر کارکرد های ژئوپولیتیکی، شناسایی نقاط قوت و ضعف استراتژی سیاست خارجی و تاثیرات آن بر امنیت و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در شبه قاره انجام گرفته است. این پژوهش بر اساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات به دو روش کتابخانه ای و اسنادی انجام گرفته است. بر اساس یافته های تحقیق استراتژی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در شبه قاره(هند و پاکستان) منجر به سیاست تدافعی بازیگران رقیب به منظور کاهش وزن ژئوپولیتیک و اخلال در کارکردهای آن در امر تولید قدرت ملی در منطقه پیرامونی شده است. جمهوری اسلامی ایران در صورتی در پیشبرد اهداف و آرمان های خود در شبه قاره موفق خواهد بود که با وحدت رویه در سیاست خارجی، اصلاح ساختارها و توجه به بنیاد های ژئوپولیتیکی و ژئواکونومیکی انزوای سیاسی و تهدیدات امنیتی غرب را کاهش داده و بنیاد استراتژی خود را بر پایه نقش آفرینی ژئوپولیتیکی جهت دست یابی به الگوی بهینه در سیاست خارجی خود قرار دهد.

المصادر:

References

1. Abolhosni, M. A. (2014). Strategy. Bagheral Uloom Research Institute Qom. [In Persian].


2. Ahmadi-Nodani, S. , & Ghorbanejad, R. (2014). Research-oriented scientific theories in political geography and geopolitics. Papli Publishing House. [In Persian].


3. Ahmedpour, Z. , & Lashkari Tafarshi, E. (2010). Geopolitics of the Caspian Sea. Tehran: Geographical Organization of the Armed Forces. [In Persian].


4. Akhwan Kazemi, M. (2006). Shanghai Cooperation: Geostrategic Importance. Central Asia and Caucasus Studies Quarterly, 15(4), 55.[In Persian].


5. Bagheri, M. (2015). Political geography of Iran and its role in economic relations with the subcontinent (Pakistan case study) [Master’s thesis, Azad University, Tehran]. [In Persian].


6. Dabiri, A. A. (2010). Assessing the geopolitical opportunities and challenges of Iran's joining the Shanghai Regional Cooperation Organization [Master’s thesis, Ferdowsi University of Mashhad]. [In Persian].


7. Dehghani Firouzabadi, S. J. , & Nouri, V. (2011). Foreign Policy of the Islamic Republic of Iran in the Era of Fundamentalism. Tehran: Imam Sadegh University Press. [In Persian].


8. Ezzati, E. (2009). Geoeconomics of energy and its security consequences on the three countries of Iran, India and Pakistan. [In Persian].


9. Faludi, A. (2021, October 8). Coherence, Cooperation: European Spatial Planning Coming of Age? Netherlands. [In Persian].


10. Hadipour, M. (2019). Formulation of Foreign Policy Strategy in Peripheral Geopolitical Regions [Doctoral Dissertation, Tarbiat Modares University]. [In Persian].


11. Hadipour, M. , & Hafiz Nia, M. R. (2021). Formulating foreign policy strategy in peripheral geopolitical regions, case study: Islamic Republic of Iran in relation to South Asia. Human Geography Research Journal, University of Tehran, December, 79-92.[In Persian].


12. Hafez Nia, M. R. (2019). Principles and concepts of geopolitics. Astan Quds Razavi Publishing House, 3rd edition. [In Persian].


13. Hafez Nia, M. R. , Hadipour, M. , & Khorashadizadeh, M. K. (2021). Investigating the role of geopolitical factors in the crises of the Indian subcontinent (South Asia). Geographical Space Quarterly, 23(2). [In Persian].


14. Haji Yousefi, A. M. , & Sadat Alvand, M. (2008). Iran and Shanghai Cooperation Organization; Hegemony and anti-hegemony. Political Science Research Paper, 3(2), Spring. [In Persian].


15. Hale, C. (2008). The changing nature of foreign policy. Tehran: Research Center for Strategic Studies Publications.


16. InBarbé, E. , Costa, O. , & Kissack, R. (2019). EU Policy Responses to a Shifting Multilateral System. Basingstoke: Palgrave Macmillan.


17. Karimipour, Y. (2000). An introduction to Iran and its neighbors. Academic Jihad, Tarbiat Moalem University, Tehran. [In Persian].


18. Karimipour, Y. , & Khalidi, H. (2015). First Geography in the Service of Peace. [In Persian].


19. Kheradmandan, A. , et al. (2021). Iran's membership in BRICS; Limits and Opportunities. Scientific-Research Quarterly of Geography, 10(4), Autumn.


20. Kothari, R. , & Khan, I. (2019). India, a global power in the 21st century. Tehran: Nash Alam.


21. Malonv, I. R. (2016, April-June). Central Asia and South Asia: potential of India.


22. Manzoor, A. , Zahir Shah, J. K. (2014). Pakistan-Iran Relationship in the Context of Regional and International Challenges (2001-2013). International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 4(4).


23. Michalski, A. (2019). Diplomacy in a changing world order: The Role of Strategic Partnerships. The Swedish Institute of International Affairs.


24. Minar, J. (2016). Iran's membership in the Shanghai Cooperation Organization, opportunities and consequences [Master’s thesis, University of Tehran, Faculty of Law and Political Science].


25. Motaghi, A. , & Qarabeigi, M. (2023). Re-examining Iran and Pakistan activism based on geo-ideological codes. Regional Planning Quarterly, Azad University of Morvdasht, October.


26. Mutize, M. , & Gossel, S. (2017). BRICS bank is offering more of the same rather than breaking the mould. The Conversation Trust (UK).


27. Pant, H. V. (2020). INDIA AND IRAN: An "Axis" in the Making? Asian Survey, 44(3), May/June.


28. Ghavam, A. A. (2013). Application of theories of international relations. World of Economics Publications.


29. Rasouli Thaniabadi, E. , Attar, S. , & Mavandadi, Z. (2019). Examining the India-Pakistan conflict based on Waltz's nuclear deterrence theory. Bi-Quarterly Journal of Politics and International Relations, 3(15), Spring and Summer. [In Persian].


30. Saadati Jafar Abadi, H. (2016). Explanation of the geopolitical role of Chabahar Bay in the developments of the Indian Ocean (with an emphasis on the competition between India and China) [Doctoral dissertation, Kharazmi University].


31. Saghafi Ameri, N. (2012). Strategy and Geopolitical Developments after the Cold War. Ministry of Foreign Affairs Publications. [In Persian].


32. Scheineson, A. (2009, March). The Shanghai Cooperation Organization. Council on Foreign Relations.


33. Tanchum, M. (2022). The India-Middle East Food Corridor: How the UAE, Israel, and India are forging a new inter-Regional supply Chain. Middle East Institute, July.


34. Vahidpour, B. (2020). Evaluation of India's foreign policy in the global geopolitical environment and its role on the stability of relations with Iran [Master’s thesis, Payam Noor University, Ravansar Branch].

Yazdan Pham, M. (2008). An introduction to foreign policy analysis. Strategic Studies Quarterly, 2(Summer). [In Persian].