تحلیل ناپایداری سکونتگاههای انسانی در پهنه سرزمین با تأکید بر مدیریت ریسک خطر زلزله (مورد پژوهشی: شهرستان گچساران)
الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
حسن نوروزی
1
(دکترای علوم اقتصادی، دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران)
سلیمان محمدی دوست
2
(دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران،ایران)
حسین حسینی خواه
3
(دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
علی صادقی
4
(استادیار گروه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه فرهنگیان تهران، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: آسیب پذیری, زلزله, مدیریت بحران, مراکز جمعیتی, شهرستان گچساران,
ملخص المقالة :
سکونتگاههای شهری و روستایی شهرستان گچساران به علت قرارگیری بر روی کمربند گسل فعال و غیرفعال و همچنین برخورداری از نقاط لرزهخیز، باعث شده است که یکی از مناطق مهم خطر وقوع زمینلرزه استان به حساب آیند. از این رو هدف از پژوهش حاضر، پهنهبندی و ارزیابی میزان آسیبپذیری سکونتگاههای شهری و روستایی شهرستان گچساران در برابر خطر وقوع زمینلرزه میباشد. بر اساس مجموع مطالعات صورت گرفته، شهرستان گچساران دارای نقاط لرزهخیزی بسیاری است که بیشتر در بخش شمال غربی متمرکز و دارای 69 کیلومتر گسل فعال میباشد که از نوع گسل فعال تراستی و رورانده میباشد. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که از مساحت 3036 کیلومترمربع شهرستان گچساران، 07/812 کیلومترمربع، دارای خطر لرزهخیزی بسیار بالا، 15/815 کیلومترمربع از شهرستان گچساران دارای خطر لرزهخیزی بالا، 97/780 کیلومترمربع دارای خطر لرزهخیزی متوسط، 78/441 کیلومترمربع معادل 55/14 درصد از کل شهرستان دارای خطر لرزهخیزی کم و همچنین 11/186 کیلومتر از کل شهرستان بدون خطر زلزله است. همچنین شهر دوگنبدان ازنظر وقوع زلزله در پهنه خطر بسیار بالا قرار دارد که میتواند خطرآفرین و مشکلزا باشد. همچنین تحلیل فضایی خطر زلزله در سکونتگاههای روستایی نیز نشان میدهد که 29/42 درصد از روستاهای شهرستان، در نواحی با خطر بسیار بالای زلزله، 17/28 درصد در پهنه با خطر متوسط زیاد، 36/2 درصد در پهنه بدون خطر و 45/9 درصد در پهنه با خطر پایین زلزله قرار دارند. همچنین ارزیابی راهبردی عوامل داخلی و خارجی نشان میدهد که مجموع نقاط ضعف با وزن 491/0 دارای بیشترین امتیاز و استراتژی پیشنهادی حاصل از تکنیک S-HP، راهبرد تدافعی WT با وزن 912/0 میباشد. درنهایت برای کاهش خسارت جانی و مالی، استراتژیها و راهبردهای مدیریت بحران در شهرستان گچساران به چهار راهبرد تهاجمی، تنوع، بازنگری و تدافعی تقسیم شد.
_||_