تدوین سناریوهای مؤثر گسترش سکونتگاه های غیر رسمی شهر اهواز با تأکید بر کاربرد آینده‌پژوهی

الموضوعات : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

نادیا داری پور ¹ , محمد علی فیروزی ² , مجید گودرزی ³

1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2 - استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

تاريخ الإرسال : 18 الجمعة , جمادى الثانية, 1443 تاريخ التأكيد : 05 الثلاثاء , شعبان, 1443 تاريخ الإصدار : 13 الثلاثاء , ذو القعدة, 1445

الکلمات المفتاحية: شهر اهواز, سکونتگاه‌های غیر رسمی, آینده‌پژوهی, سناریو, ویزارد,

ملخص المقالة :

به دنبال روند شتابان شهری شدن و پیامدهای مختلف آن، مسکن و چند و چون آن به یکی از مسائل فراروی شهر و مدیریت شهری بدل شد. فقر و نابرابری و ناتوانی گروه‌هایی از اجتماع در تأمین مسکن مناسب و کاستی‌های نظام برنامه‌ریزی و مدیریت شهری در ایجاد زمینه‌های لازم جهت برخوردار شدن این گروه‌ها از مسکن مناسب باعث شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیر رسمی گردید. هدف از این پژوهش تدوین سناریوهای مؤثر گسترش سکونتگاه های غیر رسمی شهر اهواز با تأکید بر کاربرد آینده‌پژوهی می‌باشد. تحقیق حاضر از نظر نوع توصیفی- تحلیلی و به لحاظ هدف نظری- کاربردی است. برای شناسایی مهم‌ترین عوامل مؤثر بر روند وضعیت آینده سکونت‌گاه‌های غیر رسمی در شهر اهواز، از روش پویش محیطی از طریق 30 نفر از گروه‌ متخصصان، کارشناسان و مجریان استفاده شده است. جهت شناسایی مهم ترین عوامل تأثیر گذار از نرم افزار میک مک استفاده شده است. مهم‌ترین پیشران‌های تأثیر گذار آینده‌پژوهی بر چشم‌انداز سکونتگاه‌های غیر رسمی در شهر اهواز با توجه به وضع موجود با استفاده از سناریوپردازی در محیط نرم‌افزار Micmac مورد بررسی قرار گرفته است. از میان 44 عامل منتخب توسط خبرگان و متخصصان، تعداد 16 عامل کلیدی انتخاب شدند. پس از شناسایی مهم‌ترین عوامل کلیدی، به منظور تعیین مهم‌ترین پیشران‌های مؤثر بر وضعیت سکونتگاه‌های غیر رسمی، وضعیت‌های مختلفی قابل تصور است که این وضعیت‌های احتمالی بر چشم‌انداز و آینده سکونتگاه‌های غیر رسمی در شهر اهواز بسیار حایز اهمیت است. با توجه به وسعت ماتریس و ابعاد آن به اندازه 11× 11، پردازنده سناریوهای ترکیبی را بر اساس داده‌های وارد شده، تحلیل و تعداد سناریوهای زیر را گزارش داده است: 1-سناریوهای قوی (محتمل): 2 سناریو 2-سناریوهای باور کردنی (با سازگاری زیاد درونی).

المصادر:

1. Bogdan, S & Daniel Gabriel, V. (2013). Informal settlements and squatting in Romania: Socio-Spatial. Journal of Studies & Research in Human Geograghy, 7(2), 65-75


2. Bardi, R., Malekshahi, G.H., & Mohammadi, A. (2014). Assessing the role of informal settlements in the spatial rupture of urban structure, a case study: Gonbad Kavous. Quarterly Journal of Spatial Planning (Geography), Year Fourth, fourth issue, consecutive 15(5), 27 - 48 [In Persian].


3. Dadashpour, H., & Alizadeh, B. (2011). Informal settlement and security of land occupation. Azarakhsh Publications. 5 [In Persian].


4. Gilbert, A., & Joseph, G. (2005). Cities, Poverty and Development (Urbanization in the Third World). Translated by Parviz Karimi Naseri, Tehran, and Samat.


5. Garau, P. (2005). A Home in the city, Elliott D.Sclar-Gabriellay, Carolina Eearthscan.


6. Ghasemi Siani, M., & Haghi, M. (2016). Explaining the extent of urban poverty and identifying informal settlements from the perspective of spatial justice, a case study: Tehran city planning. Regional Planning Quarterly, 6(24), 245-256. [In Persian].


7. Haj Yousefi, A. (2003). The phenomenon of marginalization before the revolution. Collection of articles on marginalization and informal housing, No. 1, University of Medical Sciences and Rehabilitation, 206-177. [In Persian].


8. Irandoost, K., Azami, M., & Toulaei, R. (2014). Indicators for defining and determining informal settlements in Iran, urban and regional studies and researches of the sixth year, No. 21, 43-60. [In Persian].


9. Irandoost, K. (2010). Informal settlements and the myth of marginalization. Tehran Municipality Information and Communication Technology Organization Publications. [In Persian].


10. Kavousi, N., & Moradi, S. (2014). Empowerment as the Newest Strategy for Dealing with Informal Settlements, Case Study: Shatrabad Neighborhood, Kermanshah, and International Congress on Architectural Structure and Urban Development. [In Persian].


11. Khazaei, Z., & Ziviar, P. (2012). Study and evaluation of socio-economic and physical characteristics of informal settlements, a case study of Ahwaz metropolitan tourist dormitory. Sarzamin Geographical Quarterly, 9(33) [In Persian].


12. Khosh Dahan, A. (2009). Future Research with Scenario Making Technique. Tehran, Iran Industrial Training and Research Center. [In Persian].


13. Lloyd, P. (2014). The working class and the urban poor in the Third World. Translated by Hossein Ali Nozari, Tehran, Ashian Publishing.


14. Mohammadi, M. A., & Shams, M. (2017). An Analysis of Spatial-Physical Inequalities and Its Impact on Resident Satisfaction, Case Study: Informal Settlement in Hamadan (Valiasr Alley). Quarterly Journal of New Attitudes in Human Geography, Year Ten, First Issue, 109-124. [In Persian].


15. Movahed, A., Vali Nouri, S., Hatami Nejad, H., Zanganeh, A., & Kamanroudi Kojouri, M. (2016). Spatial analysis of urban poverty in the metropolis of Tabriz. Economics and Urban Management, fourth year, third issue, PP. 36-19. [In Persian].


16. Movahed, A., & Taghizadeh, A. (2009). Study of development orientations in the suburbs of Ahvaz using GIS and RS. Human Geography Research, No. 70, 15-28. [In Persian].


17. Mohammad Panahi, S. (2015). Study of the role of informal housing in the instability of urban development in Ilam. Master Thesis, West Higher Education Institute of Ilam.


18. Roumian, A., Rahimi, M., & Honari, F. (2011). Planning and foresight of sustainable tourism development in Khuzestan province. Regional Planning Quarterly. [In Persian].


19. Roustaei, Sh., Ahmadnejad, M., Asghari Zamani, A., Zanganeh, A.R., & Saeedi, Sh. (2015). Assessment of urban poverty in informal settlements in Kermanshah using a factor-analytical model Abad and Shater Abad. Journal of Geography and Planning, 19(35), 166-137. [In Persian].


20. Sheikhi, M., Ebrahimnia Samakoush, S., & Damadi, M. (2012). Study of housing indicators in informal settlements: a case study: East and West Katie neighborhood of Babol. Haftshahr Quarterly, 3(39), 1- 20. [In Persian].


21. Salehi Amiri, S.R., & Khodaei, Z. (2011). Marginalization and Informal Housing, Challenges and Consequences. Tehran, Qoms Publishing. [In Persian].


22. Sarrafi, M. (2003). Review of the characteristics of spontaneous housing in Iran, in search of empowerment strategies, in marginalization and informal housing,Proceedings of the University of Social Welfare Sciences, Volume II. 5 [In Persian].


23. Sadeghi, Y., Meshkini, A., & Amiri, M. (2011). Informal economy, poverty alleviation in informal settlements and sustainable development; passing on Requirements and Practices. the third conference on urban planning and management. [In Persian].


24. Tessa, G. (2016). Low-income Housing Provision in Mauritius: Improving Social Justice and Place Quality. Habitat International, No 53, 502-516.


25. Wokekoro, E., & Owei, O.B. (2014). An Assessment of Residential Quality of Life in Informal Settlrments in Port Harcourt Municipality, IOSR Journal Of Humanities And Social Scince (IOSR-JHSS), 19(3), 11-26: www.iosjournals.org


26. Zhang, L. (2011). The political economy of informal settlements in post-socialist China: The case of chengzhongcun(s), journal homepage: elsevier.com, 1-11.


27. Zangiabadi, A., & Mobaraki, O. (2012). Study of effective factors on the formation of suburbanization in Tabriz and its consequences, a case study: Ahmadabad, Beheshti and Khalilabad neighborhoods. Journal of Geography, Environmental Planning, Year 20 And Third, No. 5 [In Persian].45, pp. 80-67.