بررسی عوامل موثر بر تقاضای واردات خرمای ایران به کشورهای بریکس (رهیافت داده‌های تابلویی)

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

علیرضا کرباسی ¹ (دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد.)
پریسا علیزاده ² (دانشجوی دکتری گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد.)

تاريخ الإرسال : 20 الإثنين , شوال, 1437 تاريخ التأكيد : 20 الإثنين , شوال, 1437 تاريخ الإصدار : 17 الجمعة , شوال, 1437

الکلمات المفتاحية: داده‌های تابلویی, خرما, بریکس, تقاضای واردات, اثرات تصادفی,

ملخص المقالة :

این مطالعه با هدف بررسی عوامل موثر بر تقاضای واردات خرمای ایران از سوی کشور‌های بریکس صورت گرفته است. برای این منظور مدل داده‌های تابلویی برای دوره 1991 تا 2011 به­کار گرفته شد. ابتدا ایستایی داده‌ها با استفاده از آزمون‌های ایستایی مدل تابلویی بررسی گردید. سپس الگو‌های اثرات ثابت و اثرات تصادفی، همچنین الگوهای حداقل مربعات مشترک و حداقل مربعات محتمل تعمیم یافته برآورد شدند. نتیجه آزمون هاسمن برای انتخاب بین الگوی اثرات ثابت و اثرات تصادفی نشان دهنده عدم رد فرض صفر بود. بنابراین مدل اثرات تصادفی برای تحلیل تقاضای واردات خرما انتخاب گردید. نتایج حاصل از برآورد مدل اثرات تصادفی نشان داد که متغیر‌های قیمت جهانی و تولید ناخالص داخلی اثر مثبت و معنی‌داری بر تقاضای واردات خرمای ایران توسط کشور‌های بریکس دارند و اثر متغیر قیمت صادراتی ایران نیز منفی است. متغیر‌های نرخ ارز و جمعیت نیز تاثیر معنی­داری بر تقاضای واردات خرمای ایران نداشتند. با توجه به بالا بودن درآمد سرانه در کشورهای بریکس و اثر مثبت این متغیر در افزایش صادرات خرمای ایران، لازم است که اقداماتی جهت توسعه صادرات محصول خرما به این کشور‌ها انجام شود. از آنجا که یکی از مهم‌ترین موانع صادرات بخش کشاورزی کشور، نداشتن اطلاعات کافی در خصوص بازار‌های مصرف خارجی است، علاوه بر گروه بریکس بایستی سایر بازار‌های بالقوه نیز شناسایی شده و در خصوص توسعه صادرات محصولات کشاورزی متناسب با این بازار‌ها اقدام شود.

المصادر:

 

1. امجدی، ا. محمدزاده، ر. و باریکانی، ا. 1389. تعیین بازارهای هدف صادرات پسته و خرمای ایران با استفاده از الگوی تقاضای صادرات و روش غربال‌گیری. اقتصاد کشاورزی و توسعه. سال هجدهم. شماره 70.


2. پهلوانی، م. دهمرده، ن. و حسینی، س. م. 1386. فصلنامه بررسی‌های اقتصادی، دوره 4. شماره 3. صفحه‌های 120-101.


3. پیش‌بهار، ا. دشتی، ق. کهنموئی، ر. راحلی، ح. و حسین‌زاد، ج. 1392. بررسی عوامل موثر بر تقاضای صادرات پسته ایران. اقتصاد کشاورزی و توسعه. سال بیست و یکم. شماره 83.


4. کاظم‌زاده، ل. و ابونوری، ع. 1385. برآورد توابع عرضه و تقاضای صادرات خرمای ایران با استفاده از الگوی سیستم معادلات همزمان. اقتصاد کشاورزی و توسعه. سال چهاردهم. شماره 54.


5. کریم، م. ح. هاشمی تبار، م. و کرباسی، ع. 1384. تخمین توابع عرضه و تقاضای صادرات میگو با استفاده از سیستم معادلات همزمان. مطالعه موردی ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، شماره 15.


6. نوری، ک. و یزدانی، س. 1379. جهانی شدن اقتصاد و اثرات آن بر کشاورزی ایران: مطالعه موردی برنج و خرما. مجموعه مقالات سومین کنفرانس اقتصاد کشاورزی ایران. دانشگاه مشهد. جلد (2): 268-246.


7. وزارت بازرگانی جمهوری اسلامی ایران. 1393. قابل دسترس در وب‌سایت: http://afd.moc.gov.ir


8. ولی بیگی، ح. 1385. اولویت بندی بازار‌های هدف صادراتی و موانع حضور در آن‌ها، مطالعه موردی: منتخبی از محصولات صادراتی مواد غذایی. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی. شماره 41.

9. Babic V.2009. Income and price elasticities of Croatian trade a panel data approach. Young Economists Seminar to 15th Dubrovnik Economic Conference, Croatian National Bank.


10. Bivar W., Surinov A. and Das S.K. 2013. BRICS Joint Statistical Publication.


11. Brink L., Orden D. and Datz G. 2013. Bric agricultural policies through a WTO lens. Journal of Agricultural Economics. 64(1): 197-216.


12. Cheong T. 2008. Aggregate import demand function for Japan: A cointegration re-investigation. Asian Business and Economics Research Unit Discussion Paper 63.


13. Cosar E. 2002. Price and income elasticities of Turkish export demand: a panel data application. Central Bank of the Republic of Turkey Department of Statistics.


14. Green William H. 2002. Econometric analysis, Prentice Hall.


15. FAO (Food and Agricultural Organization of the United Nations). 2014. FAOSTAT Database. available on: http://apps.fao.org/.


16. Farinelli B., Carter C., Cynthia Lin C.Y. and Sumner D.A. 2010. Import demand for Brazilian ethanol: a cross-country analysis. Working Paper.


17. Houthakker H.S. and Magee S. P. 1969. Income and price elasticities in world trade. Review of Economics and Statistics. 51: 111-125.


18. IMF (International Monetary Fund).2014. available on: http://www.imf.org.


19. King A. 1997. From Demand Equations to Two Regimes: The Theoretical Development of Export Models. Bulletin of Economic Research. 49(2): 81-125.


20. Zada N. Malik M. and Khan B. 2011. Determinants of exports of Pakistan : a country-wise disaggregated analysis. The Pakistan development review.50: 715-732.


21. Reimer J. Zheng X. and Gehlhar M. 2012. Export demand elasticity estimation for Major U.S. crops. Journal of Agricultural and Applied Economics, 44(4):501–515


22. Sadoulet E., and de Janvry A.1995. Quantitative Development Policy Analysis. Baltimore. MD:The John Hopkins University Press.


23. Sarwar. G. and Anderson DG .1990. Estimating U.S. soybean exports: A simultaneous supply/ demand approach. Journal of Economics Sstudies. 17( 1): 41-56.


24. WDI (World Development Indicator). 2014. World Bank Data Bank. available on http://databank.worldbank.org.


25. Wilson D. and Purushothaman R. 2003. Dreaming with BRICs: The Path to 2050. Global Economics Paper 99. New York: Goldman Sachs.


26. Zahoor H. and Karl M. 2010. Do the BRICS and Emerging Markets Differ in their Agrifood Imports. Journal of Agricultural Economics. 61(1):1-14.


27. Zheng Z. Saghaian S. and Reed M. 2012.  Factors Affecting the Export Demand for U.S. Pistachios. International Food and Agribusiness Management Review. Volume 15. Issue 3.