تعیین مزیت نسبی ارقام گوناگون برنج در استان مازندران

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

مصطفی گودرزی ¹ (استادیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم شهر)

تاريخ الإرسال : 16 الأحد , ربيع الأول, 1437 تاريخ التأكيد : 16 الأحد , ربيع الأول, 1437 تاريخ الإصدار : 24 السبت , ربيع الأول, 1430

الکلمات المفتاحية: استان مازندران, مزیت نسبی, ارقام برنج, شاخص هزینه ی منابع داخلی, روند تغییرات,

ملخص المقالة :

با توجه به اینکه برنج یکی از مهمترین غلات تولیدی کشور بوده و استان مازندران بخشی از مناطق مهم در تولید این محصول است ، در این مقاله مزیت نسبی ارقام گوناگون این محصول در استان مازندران مورد بررسی قرار گرفته است . آمار و داده های مورد نیاز در این مطالعه که شامل قیمت محصول و هزینههای تولید در سال های موردنظر است از منابع وزارت جهاد کشاورزی ، مرکز آمار ایران و سایت سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد( فائو) بدست آمده و برای تعیین مزیت نسبی ارقام گوناگون برنج در مازندران(دانه بلند مرغوب ، دانه بلند پر محصول، دانه متوسط مرغوب و دانه کوتاه) از شاخص هزینه ی منابع داخلی در بین سال های 1360 تا 1386 استفاده شده است . با استفاده از تابع لگاریتمی و روش رگرسیونهای به ظاهر نا مرتبط عامل های کارآمد بر روند تغییرات این شاخص تعیین شده است . بر اساس نتایج بدست آمده ، با محاسبه ی شاخص هزینه ی منابع داخلی مشخص شد که در دوره ی موردنظر و در استان مازندران ، تولید برنج دانه بلند مرغوب بین سال های 76 تا 86، برنج دانه بلند پر محصول و دانه متوسط مرغوب بین سال های 79 تا 86 و برنج دانه کوتاه در سال 78 و بین سال های 80 تا 86 از مزیت نسبی برخوردار بوده است . همچنین ، متغیرهای عملکرد در هکتار و نرخ ارز خارجی بر روی مزیت نسبی ارقام دانه بلند مرغوب ، دانه بلند پر محصول و دانه متوسط مرغوب و متغیر هزینه ی سایهای نهادههای تجارت نا پذیر بر روی ارقام دانه کوتاه بیشترین تاثیر را داشتهاند . در ضمن روند زمانی تغییرات شاخص هزینه ی منابع داخلی نشان میدهد که سیاستهای اتخاذ شده از سوی دولت در دوره ی زمانی مورد مطالعه باعث بوجود آمدن روندی مثبت ، اما محدود در جهت ایجاد مزیت نسبی برای ارقام گوناگون برنج در استان مازندران شده است.

المصادر:

1. اداره آمار و اطلاعات. آمارنامههای کشاورزی مربوط به سال های. بانک اطلاعات

کشاورزی. تهران.

2. جولایی ر. 1376. بررسی مزیت نسبی تولید مرکبات استان فارس(شهرستان جهرم).

پایاننامه کارشناسیارشد. دانشگاه تربیتمدرس. دانشکده کشاورزی. تهران.

3. حاجیرحیمی م. 1376. مزیت نسبی و انگیزه اقتصادی در محصولات زراعی استان

فارس. پایان نامه کارشناسیارشد. شیراز.

4. حداد م و ربیعی م. 1376. مزیت نسبی محصولات کشاورزی. انتشارات موسسه

پژوهشهای برنامهریزی و اقتصاد کشاورزی تهران.

5. شیرینبخش ش و حسنخوانساری ز. 1384. کاربرد Eviews در اقتصادسنجی.

انتشارات پژوهشکده امور اقتصادی. تهران.

6. عزیزی ج ، زیبایی م، 1380. تعیین مزیت نسبی برنج در ایران. مطالعه موردی استانهای

گیلان، مازندران و فارس. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. شماره 34.

7. عزیزی ج و یزدانی س. 1383. تعیـین مزیـت نـسبی محـصولات عمـده باغبـانی ایـران.

فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. شماره 46.

8. گجراتی د. 1378. مبانی اقتصادسنجی. ترجمه: دکتر حمید ابریشمی. انتـشارات دانـشگاه

تهران.

9. گودرزی م. 1386. مطالعه عوامل موثر بر روند تغییرات شاخصهـای حاصـل از مـاتریس

تحلیل سیاستی برای محصولات منتخب زراعی ایران. رساله دوره دکتـری رشـته اقتـصاد

کشاورزی. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد علوم و تحقیقات.

10. موسینژاد م. 1375. اقتصاد برنج مازندران: بررسی مزیت نسبی و راهبردهای آن.

فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه. شماره 17.

11. نوربخش م. 1375. بررسی مزیت نسبی دو محصول برنج و مرکبات استان مازندران

جهت صدور به کشورهای آسیای میانه. مجموعه مقالات شناخت استعدادهای بازرگانی-

اقتصادی استان مازندران. انتشارات موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی. تهران. 

12. Fang C and Beghin J. 1999. Food self-sufficiency. comparative

advantage and agricultural trade: A policy analysis matrix for Chinese

agriculture. Trade Policy Research and Analysis Symposium of the

IATRC. At (http://www.fapri.org).

13. Goldin I. 1990. Comparative advantage: theory and application to

developing country agriculture. Paris: OECD.

14. Gonzales A, Hasyno F and Perez ND. 1993. Economic incentive

and comparative advantage in Indonesian food crop production. Research

Report International Food and Policy Research Institute. Washington

DC.

15. Huang J, Song J, Qiao F and Fuglie KO. 2003. Sweet potato in

China: Economic aspect and utilization in pig production. International

Potato Center (IPC). Bogor. Indonesia.

16. Kendrick D. 1990. Models for analyzing comparative advantage.

Dordrecht and Kluwer academic publishers.

17. Kubursi A. 2000. Lebanon's agricultural potential: A policy analysis

matrix approach. at (http://www.aaea.org).

18. Masters W.A and Winter-Nelson A. 1995. Measuring the

comparative advantage of agricultural activities: domestic resources cost

and social cost benefit ratio. American Journal of Agricultural

Economics. 77:243-250.

19. Mahmood A. 1996. Pakistan edible oil crisis and the comparative

advantage of edible oil production under alternative oilseed processing

technologies. Indian Journal of Economic. 43: 64-73.

20. Mcintire J and Delgado CL. 1985. Satistical Significance of

indicators of efficiency and incentives: examples from West African

agriculture. American Journal of Agricultural Economics. 67: 733- 738.

21. Najafi B. 2005. Effect of government policies on wheat production in

Iran: The application of policy analysis matrix. 12th ERF annual

conference. Grand Hyatt, 2005 Cairo. Egypt.

22. Shahabuddin Q and Dorosh P. 2002. Comparative advantage in

Bangladesh crop production. International Food Policy Research

Institute. Washington DC Press. USA. 

23. Sucharita G and Narender I. 1992. Resource returns, return scale and

resource use efficiency on turmeric farms. Indian Journal of agricultural

Economics, 1: 56-67.

24. Zhong F, Zhigang XU and Longbo F. 2002. Regional comparative

advantage in china’s main grain crops.

http://www.adelaide.edu.au/cies/cerc/gmpl.pdf.