بررسی وضعیت اقتصادی صنعت زنبورداری توام با تحلیل اثرات افزایش قیمت نهاده‌های تولیدی(مطالعه موردی: زنبورداران مراتع الموت)

الموضوعات : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

ابوذر پرهیزکاری ¹ (- دانشجوی دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه پیام نور تهران (کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین و عضو بنیاد ملی نخبگان).)
محمدمهدی مظفری ² (استادیار گروه مدیریت صنعتی دانشگاه بین الملل امام خمینی (ره) قزوین)

تاريخ الإرسال : 02 الإثنين , محرم, 1438 تاريخ التأكيد : 02 الإثنين , محرم, 1438 تاريخ الإصدار : 21 الخميس , ذو الحجة, 1437

الکلمات المفتاحية: اقتصاد زنبورداران, اثرات تغییر قیمت نهاده ها, توسعه زنبورداری, مدل PMP, مراتع الموت,

ملخص المقالة :

در مطالعه حاضر وضعیت اقتصادی صنعت زنبورداری در منطقه الموت و اثرات افزایش قیمت نهاده­های تولیدی شکر و موم تحت سناریوهای مختلف بر میزان تولید عسل قابی، عسل شهد، بچه کندو و بازده ناخالص زنبورداران بررسی و تحلیل شد. برای این منظور از مدل برنامه­ریزی ریاضی مثبت^[1] (PMP) و رهیافت حداکثر آنتروپی^[2] (ME) استفاده شد. داده­های موردنیاز مربوط به سال 91-1390 بود که با تکمیل پرسشنامه به­وسیله 108 زنبوردار منطقه که با روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای^[3] انتخاب شدند، جمع­آوری شد. تحلیل آماری داده­های استخراجی از پرسشنامه­ها در محیط نرم­افزاری SPSS و حل مدل ارائه شده در نرم­افزار GAMS صورت گرفت. نتایج تحلیل آماری نشان داد که 43 درصد از زنبورداران نمونه دارای کمتر از 40 کلنی زنبور عسل می­باشند و در سطح غیرحرفه­ای فعالیت می­کنند. بیشتر زنبورداران این منطقه نیز دارای سنی بالاتر از 50 سال، سابقه 10 تا 20 سال و سطح سواد پایین­تر از دیپلم هستند. نتایج حاصل از تغییرات قیمتی نهاده‌های مصرفی نیز نشان داد که با افزایش قیمت نهاده­های شکر و موم از 5 تا 30 درصد، میزان تولید عسل قابی و بچه کندو در سطوح مختلف بهره‌برداری(غیرحرفه­ای، نیمه حرفه­ای و حرفه­ای) کاهش، میزان تولید عسل شهد افزایش و بازده ناخالص زنبورداران مراتع الموت نسبت به سال پایه کاهش می‌یابد. در پایان نیز جهت توسعه صنعت زنبورداری، افزایش میزان تولید و بازده ناخالص زنبورداران، فروش محصولات و رفع مشکلات بازاریابی در منطقه الموت پیشنهاداتی ارائه شد.



3- Positive Mathematical Programming (PMP)


4- Maximum Entropy (ME)  


5- Stratified Random Sampling

المصادر:

 

1. بخشی ع. 1388. تاثیر سیاست­های حذف یارانه کود و سم و پرداخت مستقیم بر الگوی کشت و مصرف نهاده­ها با تاکید بر پیامد­های زیست محیطی. رساله دکتری، دانشکده اقتصاد کشاورزی و توسعه، دانشگاه تهران.


2. پرهیزکاری ا. 1392. تعیین ارزش اقتصادی آب آبیاری و پاسخ کشاورزان به سیاست­های قیمتی و غیرقیمتی در استان قزوین. پایان نامه اخذ کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل.


3. پرهیزکاری ا. صبوحی م. 1392. شبیه­سازی پاسخ کشاورزان به سیاست کاهش آب آبیاری دردسترس. مجله آب و آبیاری، 3(2): 59-74.


4. پرهیزکاری ا. صبوحی م. 1392. تحلیل اقتصادی اثرات توسعه تکنولوژی و مکانیزاسیون بر تولید بخش کشاورزی استان قزوین با استفاده از مدل برنامه­ریزی ریاضی مثبت. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 5(4): 24-1.  


5. پرهیزکاری ا. صبوحی م. ضیائی س. 1392. شبیه­سازی بازار آب و تحلیل اثرات سیاست اشتراک‌گذاری آب آبیاری بر الگوی کشت تحت شرایط کم­آبی. مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی، 27(3): 242-252.


6. پور محمدی ح. 1375. بررسی اقتصادی صنعت زنبور عسل در ایران. پایان­نامه کارشناسی ارشد پیوسته معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق (ع).


7. پیش­بهار ا. خدابخشی س. 1393. اثرات حذف یارانه نهاده­های کشاورزی بر الگوی کشت محصولات زراعی شهرستان ورامین. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 6(2): 68-53.


8. ثالثی م. نیلفروشان ع. کیانی م. عباسیان ع. 1382. برآورد اقتصادی شغل زنبورداری جهت تأمین مخارج یک خانواده. مجموعه خلاصه مقالات پنجمین سمینار پژوهشی زنبور عسل کشور. موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، وزارت جهاد کشاورزی.


9. جهاد کشاورزی استان قزوین. 1391. تولید عسل در قزوین، مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی، سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین.


10. سازمان آموزش فنی و حرفه­ای کشور. 1390. معاونت آموزش، دفتر امور آموزش روستایی.


11. صبوحی م. 1385. ب‍‍ه‍ی‍ن‍ه‌ س‍‍از‌ی‌ ‌ال‍گ‍و‌ه‍‍ا‌ی‌ ک‍ش‍ت‌ ب‍‍ا ت‍وج‍ه‌ ب‍ه‌ م‍زی‍ت‌ ن‍س‍ب‍‍ی‌ ح‍وض‍ه‌ ‌آب‍ری‍ز در ت‍ول‍ی‍د م‍ح‍ص‍ولات‌ زر‌ا‌ع‍‍ی‌: م‍ط‍ال‍‍ع‍ه‌ م‍ورد‌ی‌ ‌اس‍ت‍‍ان‌ خ‍ر‌اس‍‍ان. پایان نامه دکتری. دانشگاه شیراز.


12. شیرماهی س. پیکانی غ. مرتضوی ا. زمانی ا. 1392. بررسی اثر حذف یارانه کودهای شیمیایی بر الگوی کشت زراعتی شهرستان ری. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 6(1): 176-155.


13. قرقانی ف. بوستانی ف. سلطانی غ. 1388. بررسی تأثیر کاهش آب آبیاری و افزایش قیمت آب بر الگوی کشت با استفاده از روش برنامه­ریزی ریاضی مثبت: مطالعه موردی شهرستان اقلید استان فارس. مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 1(1): 74-57.


14. کیانی ابری م. خوش اخلاق ر. نیلفروشان ع. 1379. بررسی و تحلیل کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی زنبورداران استان اصفهان. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 8(32): 261-272.


15. محسنی ا. زیبایی م. 1388. تحلیل پیامد­های افزایش سطح زیر کشت کلزا در دشت نمدان استان فارس: کاربرد برنامه­ریزی ریاضی مثبت. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 47(ب): 784-773.


16. میرمحمد صادقی ج. ادریس م. مستأجران م. 1386. عوامل موثر بر درآمد زنبورداران شهرستان­های اصفهان، خمینی­شهر و نجف آباد. نشریه توسعه و بهره­وری، 2(6): 1-12.


17. وثوقی، ف. 1375. زنبور عسل. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 40 (1): 35-48.

18. Akbarzadeh M. and Razaghi SH. 2002. Conservation and eternity of the most important plants by using pollination of honey bee in summer rangelands of Mazandaran province, Collection of the First National Conference in the Field of Range and Animal Management Resources, No: 56-59.


19. Arfini F. and Paris Q. 1995. A positive mathematical programming model for regional analysis of agricultural policies, EAAE Seminar, Ancona, Italy, No: 40.


20. Blackiston H. 2009. Beekeeping for Dummies, 2nd Edition, Published by Wiley Publishing, Inc111 River St. Hoboken No: 577-703.


21. Caplo S. and Paris Q. 2008. Assessing the effectiveness of voluntary solid waste reduction policies: Methodology and a Flemish, Waste Management, 28(8): 1449-1460.


22. Fischer F.U. 1993. NTFPs - Three Views from Africa -Beekeeping in the Subsistence Economy of the Miombo Savanna Woodlands of South – Central Africa. Odi, DPEP Home Publications, p (1): 33-68.


23. Fragoso R. Marques C. Lucas M.R. and Jorge R. 2011. The economic effects of common agricultural policy on Mediterranean montado/dehesa ecosystem, Journal of Policy Modeling, 33(2): 311-327.


24. Heckelei T. and Britz W. 2000. Positive Mathematical Programming with Multiple Data Points: A Cross-Sectional Estimation Procedure. Cahiers' Economies ET Sociologies Regales, 57: 28-50.


25. Howitt R.E. 1995. Positive Mathematical Programming, American Journal of Agricultural Economics, 77: 329-342.


26. Howitt R.E. 2005. PMP based production models- development and integration.The Future of Rural Europe in the Global Agri-Food System, Denmark August, 2: 23-21.


27. Howitt R. E. and Msangi S. 2002. Consistency of GME Estimates through Moment Constraints, Forthcoming Working Paper, Department of Agricultural and Resource Economics, University of California at Davis, USA, 35-68.


28. Howitt R. E. Medellin-Azuara J. MacEwan D. and Lund R. 2012. Calibrating disaggregate economic models of agricultural production and water management. Science of the Environmental Modelling and Software, 38: 244-258.


29. Judez L. Miguel J.M. Mas J. and Bru R. 2002. Modeling Crop Regional Production Using Positive Mathematical Programming, Mathematical and Computer Modeling, 35: 77-86.


30. Paris Q. 2001. Symmetric Positive Equilibrium Problem: A Framework for Rationalizing Economic Behavior with Limited Information. American Journal of Agricultural Economics, 83(4): 1049-1061.


31. Paris Q. and Howitt R.E. 1998. An Analysis of III Posed Problems Using Maximum Entropy. American Journal of Agricultural Economics, 80(1): 124-138.


32. Saha J.Ch. 2003. Beekeeping for rural development, its potentiality and Beekeeping against poverty-Bongaladesh perspective, Apimondia Journal Apiacta, 3: 142-158.