بررسی عددی اثر دبی بر الگوی جریان حول آبشکن ساده مستغرق در کانال رو باز

الموضوعات :

محمد واقفی ¹ (استادیار سازه‌های هیدرولیکی، گروه مهندسی عمران، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر)
افشین اقبال زاده ² (استادیار سازه‌های هیدرولیکی، گروه مهندسی عمران، پژوهشکده تحقیقات پیشرفته آب و فاضلاب، دانشگاه رازی کرمانشاه)
مختار رستم نژاد ³ (دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر)

تاريخ الإرسال : 20 السبت , رمضان, 1437 تاريخ التأكيد : 20 السبت , رمضان, 1437 تاريخ الإصدار : 16 الثلاثاء , رمضان, 1437

الکلمات المفتاحية: شبیه‌سازی عددی, آبشکن مستغرق, سطح آزاد, .FLOW-3D,

ملخص المقالة :

یکی از اهداف مهم علم مهندسی رودخانه، محافظت از سواحل رودخانه­ها از پدیده فرسایش ساحل خارجی آن­ها و جلوگیری از جابجا شدن مجرای اصلی آن­هاست. آبشکن از جمله سازه­های هیدرولیکی است که به منظور حفظ سواحل از فرسایش و تثبیت کناره­ها و افزایش عمق آب رودخانه کاربرد فراوانی دارد. با توجه به کاربرد گسترده این سازه، شناخت الگوی جریان اطراف آن از اهمیت فراوانی برخوردار است. از آنجا که الگوی جریان در این ناحیه پیچیده و دارای ماهیت سه­بعدی است، شبیه­سازی آن در این تحقیق به صورت سه بعدی انجام پذیرفت. شبیه­سازی جریان عبوری از آبشکن مستغرق توسط نرم­افزار FLOW-3D صورت گرفت. برای مدل­سازی سطح آزاد از روش VOF و برای شبیه­سازی آشفتگی­ از مدل RNG k-ε استفاده شد. بر اساس مقایسه نتایج حاصل از شبیه­سازی عددی در خصوص پارامترهای سرعت طولی و عمق جریان مشخص شد مدل عددی می‌تواند بخوبی عبور جریان از آبشکن مستغرق را شبیه‌سازی نماید. در ادامه اثر افزایش دبی بر پروفیل­های سرعت و سطح آزاد جریان بررسی شد. براساس نتایج بدست آمده با افزایش دبی سرعت ماکزیمم طولی در جلو دماغه و عمق جریان بالادست آبشکن افزایش ‌یافت. در دبی‌های کمتر آهنگ تغییرات بیشتر و در دبی‌های بالاتر آهنگ تغییرات ملایمتر ‌شد. همچنین نسبت عمق آب در بالادست به عمق آب در پایین دست نیز با افزایش دبی، افزایش ‌یافت.

المصادر:

1-   حسنی، م. " مطالعه الگوی جریان کم‌عمق چرخشی در اطراف آبشکن‌ها با استفاده از مدل فیزیکی و ریاضی"، پایانامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران 1380.

2-     ﻧﯿﺸﺎﺑﻮری، ﺻﺎلحی. "ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻣﯿﺪان ﺟﺮﯾﺎن در اﻃﺮاف آﺑﺸﮑﻦﻫﺎ"،ﭼﻬﺎرﻣﯿﻦ ﮐﻨﻔﺮاﻧﺲ ﻫﯿﺪروﻟﯿک ایران  1382. 

3-   نوربخش س م، قدسیان م، واقفی م. "بررسی اثر نسبت طول بال به جان آبشکن سرسپری مستغرق در تغییرات توپوگرافی بستر." دهمین کنفرانس هیدرولیک ایران، دانشگاه گیلان 1390.

4-   واقفی م، قدسیان م و صالحی نیشابوری س ع ا.  بررسی تغییرات زمانی آبشستگی اطراف آبشکن Tشکل در قوس 90 درجه. مجله پژوهش های حفاظت آب و خاک، جلد شانزدهم، شماره اول، 53-62. 1388.

5-   واقفی، م.، ک. بیروتی و م. اکبری. 1392. "مطالعه عددی اثر طول جان آبشکن سرسپری مستقر در مسیر مستقیم با بستر صلب بر الگوی جریان". دوازدهمین کنفرانس هیدرولیک ایران. دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران 1392.

6-   واقفی، م. و پ. رادان. "مطالعه عددی آبشستگی و الگوی جریان در نهر قوسی 90 درجه با وجود آبشکن T شکل با تغییر در شعاع انحنای قوس". مجله علمی پژوهشی مهندسی منابع آب. 7(23): 37-51. 1393.

7-   واقفی، م.، ه. زره پوش شیرازی و م. اکبری. "مطالعه عددی تأثیر شعاع انحنا بر الگوی جریان پیرامون آبشکن سرسپری مستغرق". مجله علمی پژوهشی آبیاری و آب. 5(18): 145-156. 1393.

8-      Azinfar, H. (2006): Flow resistance due to a single spur dike in an open channel,

9-      Theses Department of Civil and Geological Engineering ,University of Saskatchewan.

10-  Azinfar, H. and Kells, J.A. 2007. Backwater effect due to a single spur dike. Canadian Journal of Civil Engineering, NRC Press, 34(1): 107-115.

11-  Azinfar, H. and Kells, J.A (2009): Flow resistance due to a single spur dike in an open channel, Journal of Hydraulic Research, 47:6, 755-763.

12-  Belz, J.U., Busch, N., Engel, H. and Gasber, G. 2001. Comparison of river training measures in the Rhine catchment and their effects on food behavior. Water and Maritime Engineering, Proceedings of the Institution of Civil Engineers, London, UK, 148(3): 123- 132.

13-  Giri, S., Shimizu ,Y., and Surajate,B., “Laboratory Measurement and Numerical Simulation of Flow and Turbulence in a Meandering-like Flume with Spurs”, Flow Measurement and Instrumentation, 15(2004) 301-309.

14-  Jia, Y. and Wang, S.S.Y. 2000. Numerical study of turbulent flow around submerged spur dikes 4th International Conference on Hydro-Science and Engineering, Korea Water Resources Association, Seoul, South Korea, CD-ROM, 7 p.

15-  McCoy, A., Constantinescu, S.G., and Weber, L. 2006a. Exchange processes in a channel with two vertical emerged obstructions. J. of Flow. Turbulence. Combustion.pp: 97-126.

16-  Molinas, A. and Kheireldin, K., Wu, B., 1998., Shear Stress Around Vertical Wall Abutments. Journal of Hydraulic Engineering, Vol. 124, No. 8.

17-  Nagata, N., Hosoda, T., Nakato, T., and Muramoto, Y. (2005). ”Three-Dimensional Numerical Model for Flow and Bed Deformation around River Hydraulic Structures.” J. Hydraul. Eng., 131(12), 1074–1087.

18-  Peng, J., Kawahara, Y. and Tamai, N. 1997.Numerical analysis of three-dimensional turbulent flows around submerged groins. Proc. of 27th IAHR Congress, Theme A, Managing Water, San Francisco, CA, USA, pp. 829-834.

19-  Sharma, K. and Mohapatra, P. (2012). ”Separation Zone in Flow past a Spur Dyke on Rigid Bed Meandering Channel.”J. Hydraul. Eng., 138(10), 897–901.

20-  V. Weitbrecht and G.H. Jirka, “Flow Patterns and Exchange Processes in Dead Zones of Rivers”, IAHR Congress, 2001, Beijing.

21-  Wim S. J. - Uijttewaal “Effect of Groyne Layout on the Flow in Groyne Fields: Laboratory Experiments”, Journal of Hydraulics Engineering. Vol.131 , No 9, 2005, 782- 791.

22-  Yeo, H. K., Kang, J. G., Kim, S. J. (2005). "An Experimental Study on Downstream Recirculation Zone of Single Groyne Cndition" XXXI IAHR Congress, Korea, PP. 5101-5110.