بررسی نقش ساختاری حکمروایی خوب شهری در ایجاد شهرهای هوشمند (نمونه مورد مطالعه: شهرداری تبریز)
الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهریشهریور روستایی 1 , محمدرضا پورمحمدی 2 , حکیمه قنبری 3
1 - دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تبریز
2 - استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تبریز
3 - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تبریز
الکلمات المفتاحية: شهر هوشمند, حکمروایی خوب شهری, مدل ANP, مدل ساختاری, شهرداری تبریز,
ملخص المقالة :
ترکیب ICT با برنامه‌ریزی شهری، تئوری شهر هوشمند را مطرح می‌کند. اما آنچه که در توسعه زیرساخت و ایجاد چنین شهری نقش سازنده دارد حکمروایی خوب شهری است. شهرداری تبریز علی‌رغم صرف هزینه بسیار در اجرای فناوری‌های جدید به دلیل اینکه ساختار مدیریت و برنامه‌ریزی مناسبی برای انتخاب فناوری و نحوه اجرای آن ندارد موفقیت چندانی به دست نیاورده و نتوانسته است گامهای اولیه بسوی ایجاد یک شهر هوشمند را بردارد. هدف از این پژوهش شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار حکمروایی خوب شهری در ایجاد شهر هوشمند تبریز به عنوان یک تئوری جدید و سنجش اولویت و تأثیر این مؤلفه‌ها می‌باشد. این پژوهش در 3 مرحله انجام یافته است. در مرحله اول برای شناسایی مؤلفه‌های اصلی، روش تحلیل سلسله مراتبی مبتنی بر نظر 10 خبره از کارشناسان شهرداری تبریز بکار گرفته شده که منجر به شناسایی 8 مؤلفه اصلی شده است. در مرحله دوم جهت سنجش اهمیت مؤلفه‌ها در ایجاد حکمروایی خوب شهری، گویه‌هایی تعریف و با استفاده از مدل ANP مبتنی بر نظر 20 خبره اهمیت هر یک از مؤلفه‌ها شناسایی شده است. نتایج نشان می‌دهد در بین مؤلفه‌های حکمروایی خوب شهری، مؤلفه پاسخگویی با مقدار 0.269، قانونمندی با مقدار 0.206، مسئولیت‌پذیری با مقدار 0.118، اثربخشی با مقدار 0.114، شفافیت با مقدار 0.093، مشارکت با مقدار 0.073، اجماع‌گرایی با مقدار 0.064، عدالت با مقدار 0.059 به ترتیب بیشترین نقش را در حکمروایی خوب شهری دارا هستند. در مرحله سوم جهت تحلیل تأثیر مؤلفه‌های حکمروایی خوب در ایجاد شهر هوشمند، 376 نفر از کارمندان شهرداری تبریز پرسشنامه مربوطه را تکمیل نموده‌اند و مدلسازی ساختاری (LISREL) انجام یافته است. برحسب آزمون T-Value در بین متغیرهای مکنون درونی، مؤلفه پاسخگویی با اثر مستقیم 0.78، شفاف‌سازی با اثر مستقیم 0.76، اثربخشی 0.69، مشارکت با اثر مستقیم0.63، مسئولیت‌پذیری با اثر مستقیم0.60، عدالت با اثر مستقیم0.56، اجماع‌گرایی با اثر مستقیم0.52، قانونمندی با اثر مستقیم 0.50 به ترتیب بیشترین تأثیرات را در متغیر مکنون بیرونی شهر هوشمند دارند. نتایج نشانگر تأثیر بسیار بالای حکمروایی خوب شهری در ایجاد شهر هوشمند است زیرا معنی‌داری اعداد (t-value) از 96/1 بزرگ‌تر است.
افروغ، عماد (1377)، فضا و نابرابری‌های اجتماعی – ارائه الگویی برای جدایی‌گزینی فضایی و پیامدهای آن، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، ص 138- 139.
شکوئی، حسین (1378) فلسفه‌های محیطی و مکتب‌های جغرافیایی، انتشارات گیتاشناسی، ص 163-153.
زبردست، اسفندیار (1388)، کاربرد فرآیند تحلیل شبکهای (ANP) در برنامه‌ریزی شهری و منطقهای، دوره 2، شماره 41، ص 79-90.
صرافـی، مظفـر (1387)، تحلیـل مفهومـی شـهروندی و ارزیابـی جایـگاه آن در قوانین، مقررات و مدیریت شـهری کشـور، پژوهش‌های جغرافیایی، شـماره 63 ، ص 134 – 115.
کاستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات اقتصاد، جامعه و فرهنگ، ترجمه احمد عیلقیان و افشین خاکباز، جلد سوم، انتشارات طرح نو.
موسوی، میرنجف؛ ملکی نظام‌آباد، رسول؛ باقری کشکولی، علی (1393)، مدلسازی معادلات ساختاری نقش مساجد در توسعه گردشگری مذهبی (مطالعه موردی: مسجد جامع عتیق شیراز)؛ نشریه مطالعات نواحی شهری، شماره 1، ص 172-151.
Andersen K.V, Henriksen H.ZE (2006), Government Maturity Models: Extension of the Layne and Lee Model. Government Information Quarterly; 23: 236-248.
Baker, W.E (1991), The network organization, Chicago: unive of Chicago press
Caragliu, A, Del Bo & Nijkamp,(2011), P. Smart cities in Europe, Journal of Urban Technology, Vol. 18, No. 2, April, pp.65–82.
Carreras, I., Puiggròs, A. and A. Rodríguez-Pose (2012), “Las tendencias mundiales y sus impactos en las grandes metrópolis”, Plan Estratégico Metropolitano de Barcelona, January
Castells, manuel (2009), communication power, new York: oxford university press.
Cheng, Eddie W.L., Li, Heng (2007), Application of ANP in process models: An example of strategic partnering, Building and Environment, ELSEVIR, 42, p 278–287.
Dijk. Van (2012), The Network Society (3 rd Edition). Sage. April.
Graham, Stephen, Simon Marvin,(2001) Splintering Urbanism: Networked infrastructures, technological mobilities and the urban condition, London, Routledge,.
Giffinger R. & Gudrum P. (2010), Smart Cities: Ranking of European Medium-Sized Cities. Centre of Regional Science (SRF),Vienna University of Technology.
Hall, j (2005), Governance Published in Encyclopedia of city, Edited by.Roger W. Caves, Routledge London and New York
Holohan, A. (2000), The challenge of becoming a network organization. Los Angles: University of California Press.
Jones, P. and J. Evans (2006), “Urban regeneration, governance and the state: exploring notions of distance and proximity”, Urban Studies, 43 (9)
Joreskog, K., & Sorbom, D. (1993), Lisrel 8: Structural equation modeling with the simplis command language. Scientific Software International, Inc
Karsak, E. E., et al. (2002), Product planning in quality function development using combined, Computers and Industrial Engineering, 44, P 171-190.
Karsak, E. E., et al. (2002), Product planning in quality function development using combined, Computers and Industrial Engineering, 44, P 171-190.
Parsons .Talcott (1960), Structure and Process in Modern Societies
Parsons .Talcott (1983), The Structure and Change of the Social System Edited by Washio Kurata (lectures from Parsons' second visit to Japan)
Pierre, J. (1999), “Models of urban governance: the institutional dimension of urban politics”, Urban Affairs Review 34
Saaty, Thomas L. (1999), Fundamentals of the Analytic Network Process, ISAHP, Kobe Japan, pp. 12–14.
Tim Unwin (1992), the place of geography
Tuzkaya, Gulfem ,Semih O nut, Umut R (2007). Tuzkaya and Bahadır Gulsun, An analytic network process approach for undesirable locating facilities: an example from Istanbul Turkey Journal of Environmental Management ,ELSEVIR May, P 14
United Nations Development Programme (UNDP), 2001
www. unescap. Org
Yüksel. İhsan, Dagdeviren .Metin, (2007) Using the analytic network process (ANP) in a SWOT analysis - A case study for a textile firm, Information Sciences: an International Journal, Volume 177 Issue 16, August, 2007 , pp 3364-3382
_||_