دوگانگیِ ارزش ـ ادب در مسأله‌ی پوشش زن؛ سنجشی واقع‌گرایانه
الموضوعات : فصلنامه زن و جامعه
رحیم دهقان سیمکانی
1
(استادیار دانشکده الهیات و ادیان، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.)
الکلمات المفتاحية: حجاب, ارزش, آداب, اخلاق, واقع‌گرایی,
ملخص المقالة :
آیا حجاب، از جمله ارزشهای اخلاقی بوده و ریشه در تکوین دارد یا در زمرهی آداب محسوب شده و به اعتبار و عرف وابسته است؟ پاسخ به این مسأله نیازمند تبیین معیار تمایز آداب از ارزشها است. بر اساس تفاوتهای بین ارزشها و آداب، معیار تمایز ارزش از ادب را میتوان اینگونه دانست؛ هر مقولهی ارزشی که 1- مربوط به ساحت درونیِ انسان باشد؛ 2- منشأ تکوینی داشته باشد؛ 3- استدلالپذیر باشد؛ 4- ارتباط مستقیم با سعادت انسان داشته باشد؛ و 5- مشترک بین همگان باشد؛ ارزش اخلاقی محسوب خواهد شد. در غیر این صورت، به شرط اینکه از خصایص آداب برخوردار باشد، باید آن را در زمرهی آداب قرار داد. این خصایص پنجگانه در مقولهی «حجاب» و پوشش زن وجود دارد. بر این اساس، حجاب، برخلاف آداب، امری وضعی و اعتباری نیست، و حقیقتِ ارزش بودنِ آن به شرایط جوامع بستگی ندارد. این مقاله، ضمن تبیین معیار تمایز آداب از ارزشها، تلاش نموده تا با روش تحلیلی و کیفی، با تأکید بر آراء تفسیریِ آیتالله جوادی آملی، نشان دهد که حجاب ریشه در واقع دارد. از این رو، تلقّی برخی نواندیشان مبنی بر قرار دادن حجاب در زمرهی آداب و اتّخاذ رهیافت ناواقعگرایانه در مورد آن، موجّه نیست.
- The Holy Quran. (Persian)
- Alazmah, Aziz (2002), Donya al-Din Fi Hazer Al-Arab, Al-Thaliah Le-Nashir, Beirut.
- Al-Farahidi, El Khalil ibn Ahmad (1994), Al-Ain, researched by Mohammad Hassan Boka'i, Al-Nashr al-Islami Institute, Qom. (Persian)
- Al-Zubaidi, Mohammad Morteza (2011), Taj al-Oroos Men Javaher Al-Qamus, Researched by Nawaf al-Jarrah, Dar Sader, Beirut. (Persian)
- Al-Toraihi, Sheikh Fakhreddin (1408), Majma of Al-Bahrain, V 1, Islamic Culture Publishing, Tehran. (Persian)
- Amin, Qasim (1990), Tahrir al-Ma'ra'e, Dar-ol-maaref Le-Nashar, Tunis. Persian.
- Barrow, Robin (2014), An Introduction to Moral Philosophy and Ethical Education, Translated by Farhad Abizadeh, Mehraban Publishing Institute, Tehran. (Persian)
- Dehkhoda, Ali Akbar (1993), Dehkhoda Dictionary, V 1, Tehran University Press, Tehran. (Persian)
- Faumiy, Ahmad ibn Mohammad (1984), Mesbah Al-Monir Fi Gharib al-Sharh al-kabir lerrafei, V 2, Dar-ol-hojrah, Qom. (Persian)
- Holmes, Robert L (2006), the Basics of Ethical Philosophy, Translated by Massoud Oliya, Qoqnoos, Tehran. (Persian)
- Hussein, Taha (1995), Reason and Religion, Alanmā al-Islami center, Beirut. (Persian)
- Ibn Manzur, Muhammad (1990), Lisan al-Arab. vol. 1, Darol-fekr, Beirut. Persian.
- Isfahani, Ragheb (1992), Mofradat alfaz al-Quran, research by Safwan Adnan Davoodi, Dar al-Ghalam, Damascus. (Persian)
- Javadi Amoli (2011), Abdullah, Judge in Islam, Researched by Hojatoleslam Mustafa Khalili, Asra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdollah (1999), Soroush Hedayat (Ayatollah Javadi Amali's Messages Collection), Researched by Seyed Mahmoud Sadeghi, Volume 4, Asra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdollah (2007), Sarcheshmeh Andisheh, Volume 3, Researched by Abbas Rahimian Mohaghegh, Isra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdullah (1999 b), Religion, Researched by Mohammad Reza Mostafapour, Isra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdullah (2000), Principles of Ethics in the Qur'an, Researched by Hossein Shafiei, Asra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdullah (2005), Fitrat in the Quran, Researched by Mohammad Reza Mostafapour, Isra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdullah (2008 a), Tahrir Tamhid Al-Qawaed, Volume 1, researched by Hamid Parsaniya, Isara, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdullah (2009 a), Islam and International Relations, Researched by Saeed Bandali, Isra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdullah (2009 c), Truth and Taste in Islam, Researched by Mustafa Khalili, Isra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdullah (2009 d), woman in a mirror the glory and beauty, researched by Mahmoud Latifi, Isra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdullah (2009 e), Shamim Velayat, Researched by Seyyed Mahmoud Sadeghi, Isra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdullah (2009 f), Wisdom of Worship, Researched by Hossein Shafiee, Isra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdullah (2009 b), Islam and the Environment, Researched by Abbas Rahimian, Isra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdullah (2010 a), Tsunim, V 3, V 5, V 6, V 10, V 11, V 13, Researched by Hassan Vaezi, Ahmad Ghasemi, Saeid Bandali Abdolkarim Abedini, Isra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdullah (2010 b), Human Interpretation to Humanity, Researched by Mohammad Hussein Elahizadeh, Isara, Qom. Persian.
- Javadi Amoli, Abdullah (2010 c), Society in the Quran, Researched by Mustafa Khalili, Isra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdullah (2010 d), the Secrets of Prayer, Researched by Hossein Shafiee, Isra, Qom. (Persian)
- Javadi Amoli, Abdullah (2010 e), Human Rights Philosophy, Isra, Qom. Persian.
- Mehrizi, Mehdi (2006), Hijab, Young Ideas Center, Tehran. (Persian)
- Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi (1998), Morality in the Quran, by the efforts of Mohammad Hussein Eskandari, Imam Khomeini Institute, Qom. (Persian)
- Mesbah, Mojtaba (2011), Ethics Foundation, Imam Khomeini Institute, Qom. (Persian)
- Moore, George Edward (2006), Moral Principles, translated by Gholamhossein Tavakoli and Ali Asgari Yazdi, Islamic Center of Science and Culture, Qom.
- Motahari, Morteza (2008), Hijab Issue, Sadra Publications, Tehran. (Persian)
- Motahari, Morteza (1998), Education in Islam, Sadra Publications, Tehran. (Persian)
- Plato (1988), Republic, Translated by Mohammad Hassan Lotfi, Kharazmi, Tehran, Second Edition. Persian. (Persian)
- Razi, Najmoddin (1986), Mersad al-ibad men Al-mbda va al-mā'ad, Correction by Mohammad Amin Riahi, Scientific publication of Farhangi, Tehran. (Persian)
- Ross, W. D (2003), The Right and the Good, edited by Philip Stratton Lake, New York, Oxford university press.
- Shahrur, Muhammad (1998), al-Dawlah and al-Mojtma, al-'Ahali lettba'ya and al-nashr, al-Qa'rah.
- Sobhani, Hasan (1990), an Attitude to Value Theory, Amir Kabir, Tehran. Persian.
- Tabarsi, Fazl ibn Hassan (2002), Al-Adab al-Diniyah Lilkhazaen al-Moen'iah, Al-Sharif al-Razi, Qom. (Persian)
- Tabatabaei, Mohammad Hussein (1992), Almizan fi Tafsir al-Quran, V 6, Ismailian, Qom, Second Edition. (Persian)
- Toufighi, Hossein (2010), Introduction to Great Religions, Taha Cultural Institute, Qom. (Persian)
_||_