سقط جنین به مثابه حقی بشری در قوانین کیفری ایران و عراق
الموضوعات : آموزه های فقه و حقوق جزاءحیدر مطلب 1 , احمدرضا سلیمان زاده 2 , حسین رستم زاد 3
1 - دانشجوی دکتری حقوق بین الملل، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران
2 - استادیار، گروه حقوق بین الملل، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران
3 - استادیار، گروه حقوق بین الملل، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: سقط جنین, حق بشری بودن سقط جنین, سقط جنین در قوانین کیفری ایران, سقط جنین در قوانین کیفری عراق,
ملخص المقالة :
گاه، زنان باردار، به هر دلیلی خواهان تولد فرزند خود نیستند و خواستار سقط آن هستند. اقدام بر سقط جنین، جزئی از اقدام علیه حق حیات، محسوب است. پژوهش گزارش شده در مقاله ی پیشرو، سقط اختیاری جنین را در دو نظام حقوق کیفری ایران و عراق، بررسی می کند. نتیجه ی پژوهش، نشان می دهد: در حقوق کیفری ایران، مجازات سقط غیر ضروری جنین، تنها، به دیه، محدود است. حقوق کیفری عراق، مجازات سنگین‌تری برای سقط جنین قرار داده است تا جنبه ی بازدارندگی آن را افزایش دهد؛ با این حال، اقدامات پیشگیرانه از سقط جنین، در قوانین کیفری عراق، ضعیف ارزیابی می شود؛ چه اینکه شناسایی سقط جنین، به خوبی انجام نمی‌یابد. با این وصف، در کشور عراق، اقدام پیشگیرانه ی بهتری نسبت به منع از فروش ادوات سقط جنین، مشهود است. در هر دو کشور ایران و عراق، فرهنگ‌سازی مناسبی در خصوص پیشگیری و پرهیز از سقط جنین، انجام نشده است و نیاز است که قانونگذار ایرانی، سقط جنین حاصل از تجاوز به عنف را از مصادیق مجاز سقط جنین اعلام دارد و در عین حال، برای عمل غیر مجاز سقط جنین، تعزیر نیز قرار دهد و قانونگذار عراقی نیز ضمن بررسی زمینه‌های سقط جنین، جنبه‌های پیشگیرانه ی آن را تقویت کند و تنها، به وضع مجازات سنگین، اکتفاء نکند.
1. آصف محسنی، محمد، (1384)، «سقط جنین در فقه اسلامی»، فصلنامه باروری و ناباروری، شماره: 4، ص7ـ390.
2. پور جمشید، سید مجید، (1396)، «بررسی جلوه‌های سیاست جنایی مشارکتی در قوانین کیفری ایران»، رساله دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، کاشان، دانشگاه کاشان.
3. جان جان، فاطمه، (1390)، «نقض مقتضیات زمان و مکان در سیاست جنایی اسلام»، پایان نامه کارشناسی ارشد، زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
4. خاقانی اصفهانی، مهدی، (1392)، «مبانی تدوین الگوی اسلامی ایرانی سیاست جنایی»، رساله دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، قم، دانشگاه قم.
5. زارع، الهام؛ شکر فروش، شهناز، (1397)، «بارداری و زایمان»، تهران، انتشارات بشری.
6. سبزواری، سید عبد الاعلی، (1430ق)، «مهذب الاحکام»، قم، نشر دار التفسیر.
7. شهبازی، شیرین؛ فتحی زاده، ناهید؛ طالقانی، فریبا؛ دولتیان، ماهرخ؛ نوری دولویی، روشنک؛ زجاجی، همایون؛ علوی مجد، حمید، (1386)، «فرآیند تصمیم‌گیری برای سقط غیر قانونی»، مجله باروری و ناباروری، شماره: 33، ص1ـ25.
8. شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، (1401ق)، «المقنعه»، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
9. عارف، محدثه، (1389)، «بررسی تطبیقی سقط جنین در نظام بین المللی حقوق بشر و حقوق ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق بشر، تهران، دانشگاه علامه طباطبائی.
10. کانینتگم، لونو؛ بلوم، هوث؛ روس، اسپانگ، (1389)، «بارداری و زایمان»، ترجمه: بهرام قاضی جهانی، تهران، نشر گلبان.
11. موسوی، ایمان، (1392)، «سیاست جنایی جمهوری اسلامی ایران در قبال جرائم حاد بزه دیده»، پایان نامه کارشناسی ارشد، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
12. Cohen, M. (Ed.). (2021). 'Rights and Wrongs of Abortion, A Philosophy and Public Affairs Reader.' Princeton University Press.
13. Earner-Byrne, L., & Urquhart, D. (2019). 'The Irish abortion journey', 1920-2018 (p. 84). London، Palgrave Macmillan.
14. Stobie, C. E. (2019). 'Abortion and Agency in Recent Southern African Fiction (Doctoral dissertation,' University of Leeds).
15. Tariku, M. (2020). 'Magnitude of severe acute maternal morbidity and associated factors related to abortion، a cross-sectional study in Hawassa University Comprehensive Specialized Hospital,' Ethiopia, 2019. BioMed Research International, 2020.
16. World Health Organization. (2019). 'Preventing unsafe abortion، evidence brief (No. WHO/RHR/19.21)'. World Health Organization.
