طراحی الگوی تربیت شهروندی بر اساس اسناد بالادستی
الموضوعات :سحر بختیاری 1 , نجمه وکیلی 2 , مهشید ایزدی 3 , مهدی دوایی 4
1 - گروه علوم تربیتی،دانشگاه آزاد اسلامی،واحد تهران مرکزی،ایران
2 - گروه علوم تربیتی،دانشگاه آزاد اسلامی،واحد تهران مرکزی،ایران
3 - گروه علوم تربیتی،دانشگاه آزاد اسلامی،واحد تهران مرکزی،ایران
4 - گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی،ایران
الکلمات المفتاحية: الگو, تربیت شهروندی, اسناد بالادستی, روش کیفی,
ملخص المقالة :
هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی تربیت شهروندی بر اساس اسناد بالادستی است و این پژوهش از نظر هدف بنیادی - کاربردی و از نظر نوع کیفی است. داده‌های موردنیاز به روش اسنادی و با رعایت اصل اشباع‌شدگی از میان پنج سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، برنامه ششم توسعه، منشور حقوق شهروندی، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و برنامه درسی ملی گردآوری‌شده‌اند. تربیت شهروندی در جامعه بشری بخصوص کشور عزیزمان ایران به آن شکلی که نیاز است توجهی به آن نشده ویکی از موارد لازم و ضروری در جهت رشد و پیشرفت جامعه تربیت شهروندی است. پس برای تدوین الگوی تربیت شهروندی، اسناد مورد تأیید کشور بالاخص 5 سند مورداستفاده در این پژوهش بسیار مناسب است. روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، کدگذاری از روش تحلیل مضمون و طی شش گام به روش براون کلارک انجام شد. در بخش یافته‌ها مؤلفه‌ها و زیرمؤلفه‌های تربیت شهروندی بر اساس اسناد بالادستی، بامطالعه و تحلیل اسناد و مدارک علمی موجود استخراج شدند. الگوی تربیت شهروندی شامل چهار مؤلفه اصلی (بعد اجتماعی - بعد فرهنگی - بعد سیاسی و بعد اقتصادی) و 19 زیر مؤلفه (احترام به قانون و لزوم رعایت آن، بالابردن امکان انجام کارهای گروهی و مشارکتی، ارزش‌های اجتماعی مرتبط بااخلاق و...) که در پژوهش فوق به طور کامل لیست شد الگوی تدوین شده مناسب به جهت ارائه آن به مراکز آموزشی، مدارس و به‌ویژه معلمان است.
آشتیانی، ملیحه؛ فتحی و اجارگاه، کورش. (1385). لحاظ‌کردن ارزش‌های شهروندی در برنامه درسی برای تدریس در دوره دبستان، فصلنامه نوآوریهای آموزشی، شماره 17، 92-67
آقازاده، احمد. (1385). اصول و قواعد حاکم بر تربیت شهروندی و بررسی سیر تحولات ویژگی های این گونه آموزش ها در کشور ژاپن، فصلنامه های نوآوریهای آموزشی، شماره 17. سال پنجم، صص 66-45
بیات، خلیل‌الله. (1396). سیر پیدایش، تحول و تدوین حقوق شهروندی در دوره مشروطیت.پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی
پرنده،رضوان.(1402).مهارتهای تربیت شهروندی،تهران:مهد دانش
علی‌خانی فرا دنبه، معصومه. (1401). کتاب "تعلیم و تربیت شهروندی"،مشهد : جالیز،ص101
قائدی، یحیی. (1395). تربیت شهروند آینده. فصلنامه نوآوریهای آموزشی، شماره 17، سال پنجم، 183- 211
قیاسی، لاله (1397).کتاب مدیریت تربیت شهروندی براساس آموزه های دینی،تهران :آریا دانش
کریمی، امیر، رحمتی، رباب . (1401).فراتحلیل مطالعات تربیت شهروندی در آموزش و پرورش ایران.فصلنامه پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی ،دوره 4،شماره 2،صص159-29
کشاورز، يوسف، امين بيدختي، علی‌اکبر، محمدی‌فر، محمدعلي. (1397). بررسي ميزان توجه به مؤلفه‌هاي شهروندي جهاني در آموزش‌وپرورش ايران (مطالعة موردي اسناد بالادستي نظام آموزش‌وپرورش)، نوآوري‌هاي آموزشي، 17(68)، 91-106
موچشی، لطف اله ساعد، سلیمی، جمال، عزیزی، نعمت اله. (1398). مطالعه مفهوم و ابعاد شهروندی دانشگاهی در نظام آموزش عالی ایران دلالت‌هایی در برنامه‌ریزی آموزشی، دوفصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی، 8(16)، 1-20
Banks, j .A . (2018). Diversity, group identity. And citizenship education in a global age. Educational researcher, vol.37, no.3, pp.129-139. available at: www.er.aera.net
Blyth.W.A.L(2017).Development,Expreince and curriculum in primary Education.London Journal of Routledge,190. Collado, M.C and Atxurra, R.L. (2016). Democratic citizenship in textbooks in Spanish primary curriculum. Curriculum studies, vol.38, no.2, pp 205-228
Keating, A., Ortloff, D. H., & Philippou, S. (2009). Citizenship education curricula: the changes and challenges presented by global and European integration. Journal of Curriculum Studies, 41(2), 145-158
Keser, F., Akar, H., & Yildirim, A. (2011). The role of extracurricular activities in active citizenship education. Journal of curriculum studies, 43(6), 809-837
Unesco (2018). Educational innovation and information, International bureau of education. CH-1211.Geneva, pp 1-7 Nanggala, A. (2020). Citizenship Education as a Democracy Learning for Students in Higher Education. IJECA International J. Educ. Curric. Appl., vol. 3, no. 1, pp. 69–80
