معنای زندگی از نظر غزالی و دیویی
الموضوعات : پژوهش اجتماعی
1 - گروه معارف اسلامی/دانشگاه ازاد اسلامی ، رودهن، ایران
الکلمات المفتاحية: معنای زندگی, سنت دینی, مدرن, غزالی, دیویی,
ملخص المقالة :
آنچه دربحث پرسش از معنای زندگی اهمیت دارد، تحلیل خود معناست. در تفسیر معنا سه دیدگاه قابل ذکر است: هدف زندگی؛ کارکرد زندگی و ارزش زندگی. مفهوم زندگی نیز باید مورد مداقه قرار گیرد. آیا زندگی به معنای بیولوژیکی آن مورد نظر است یا مراد از زندگی، زندگی معنوی انسان نیز هست؟
در این مقاله به بررسی معنای زندگی از دیدگاه غزالی و دیویی می پردازیم. این دو از مربیان تربیتی محسوب می شوند اما هر کدام متعلق دو دیدگاه متفاوت سنت دینی و مدرن می باشند.
جهان بینی و شناخت حقیقت انسان در درک معنای زندگی بسیار موثر است. معنای زندگی از دیدگاه غزالی که متعلق سنت اسلامی است تقرب الاهی و سعادت اخروی است. از نظر او اساس خلقت، فضل و رحمتی است که به نوع انسان افاضه شده تا او به کمال دست یابد. اما دیویی که از اندیشمندان مدرنیته محسوب می شود ارزش اساسی زندگی را در تاثیر عملی انسان در تطبیق با محیط می داند. او پراگماتیست است و معتقد است ملاک و ارزش هرچیزی در نفع و رضایت بخشی در عمل است؛ پیشرفت از نگاه او همان معنای زندگی است.
در حقیقت معنای زندگی برای هر دواندیشمند پیشرفت است اما غزالی به پیشرفت معنوی نظر دارد و از نظر دیویی پیشرفت مادی است که به زندگی معنا می دهد. نزاع های فعلی بین جهان بینی های علمی و معنوی نیازمند حل شدن هستند، نومیدانه به هر دو صدا بر سر میز نیاز داریم تا با نرمش همدیگر را درک کنند، نه بر سر همدیگر فریاد بکشند.
اعوانی، غلامرضا. اقتراح. مجله نقد و نظرمعنای زندگی. سال هشتم. شماره1و2. 1382
علیزمانی، امیر عباس. معنای زندگی. آکادمی مطالعات ایرانی لندن. مصاحبه کننده علی ورامینی. 1394
یالوم، اروین د. مامان و معنای زندگی. ترجمه سپیده حبیب. تهران: نشر قطره. 1392
بابایی، رضا. زندگی به روایت مرگ. نقد ونظر معنای زندگی. سال هشتم. شماره1و2. 1382
رفیعی، بهروز.آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن.جلد سوم. تهران: سمت1381
کاردان، علیمحمد.علیرضا اعرافی، محمد جعفر پاک سرشت، علی اکبر حسینی، حسین ایرانی. فلسفه تعلیم و تربیت. جلد اول.تهران: سمت. 1393
غزالی، محمد. احیاء علوم الدین. ج1و2و3. ترجمه مویدالدین محمد خوارزمی. تهران: انتشارات علمی وفرهنگی. 1386
اژه ای، جواد. روانشناسی از دیدگاه دانشمندان اسلامی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. 1391
پاپکین، ریچارد و آوروم استرول. کلیات فلسفه. ترجمه سید جلال الدین مجتبوی. نشر حکمت.1373
دورانت، ویلیام جیمز.تاریخ فلسفه. تهران: چاپ و انتشارات علمی و فرهنگی. ترجمه عباس زریاب.1380
لاندین، رابرت دبلیو. نظریه ها و نظامهای روان شناسی. ترجمه یحیی سید محمدی. تهران: نشر ویرایش. 1393
دیویی، جان. هنر به منزله تجربه. تهران: ققنوس.1391
محمدی،کاظم. امام غزالی. تهران: چاپ و انتشارات.1382
غزالی، ابوحامد امام محمد. کیمیای سعادت. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. 1375
پاپکین، ریچارد و آوروم استرول. کلیات فلسفه. ترجمه سید جلال الدین مجتبوی. تهران: نشر حکمت.1373
اسپیلکا، برنارد. دبلیو هود، رالف. هونسبرگر، بروس. گرساچ، ریچارد، روانشناسی دین بر اساس رویکرد تجربی، ترجمه محمد دهقانی، تهران: رشد، 1390
دیویی، جان.اسلتری، پتریک. پاینار، ویلیام. تابمن، پتر. تایک، دیوید.راگ، هارولد.رینولدز، ویلیام. فلیپس، دی سی. کلیبارد، هربرت. کونتز، جورج. واکر، دکر. هملتن، دیوید. برنامه درسی. جلد اول. اصفهان: نشر جهاد دانشگاهی واحد اصفهان. 1389
