سيماي پيامبر(ص) در خمسه نظامي

ندا حدادی ¹ ( دانشگاه آزاد اسلامی )

تاريخ الإرسال : 01 الخميس , ذو القعدة, 1445 تاريخ التأكيد : 03 الأحد , ذو الحجة, 1445

الکلمات المفتاحية: پیامبر(ص), تلمیح, معراج, نظامی, اسماء و القاب, هجرت.,

ملخص المقالة :

بدون شک یکی از شیوه‌های ارزش‌سنجی شعر شاعران بررسی و تحمل در اندیشه آنهاست. خاستگاه و منابع الهام شاعران بسیار متنوع است که این منابع گاه اسطوره و تاریخ و گاه فرهنگ، قصص، حماسه و... می‌تواند باشد. یکی از غنی‌ترین منابع الهام شاعران، زندگی و سرگذشت پیامبران است: به‌گونه‌ای که گاه در مضمون‌سازی از آن بهره می‌برند و گاه لباس هنری بر آن می‌پوشانند. در این میان ارادت و علاقه شاعران به مباحث زندگی پیامبر(ص) جهت بهره‌برداری در زمینه‌های مختلف زندگی بشریت از دیدگاه هنری و شعری بهره‌ها برده‌اند. در اين مقاله به‌روش توصيفي‌ ـ تحليلي براساس منابع كتابخانه‌اي مباحث تأثيرگذار از زندگي پيامبر(ص) درخمسه نظامي بررسي شدند و بیشترین عناوینی که شاعر در موقعیت‌های مختلف برای اهداف گوناگون از آن بهره برده در کانون توجه قرارگرفت و بر اساس شواهد شعری و منابع تحقیقی دست اول مسائل از دیدگاه نظامی تحلیل شده‌اند مباحثی چون تولد پیامبر(ص)، ماجرای زهر بزغاله، امی بودن، نور وجود محمد(ص)، اسماء و القاب، هجرت، جنگ‌ها،معراج و.... برآیند متن نشان می‌دهد که نظامی تقریباً درتمامی آثارخود در موقعیت‌های مختلف به مسائل زندگی پیامبر(ص) از جمله مسأله معراج پرداخته است و سعی کرده با مباحث بلاغی از جمله تشبیه و استعاره با پیش کشیدن برخی اعتقادات که ریشه در فرهنگ ‌اسلامی دارد جلوه‌خاصی به اشعار خود ببخشد.

المصادر:

1. قرآن كريم
2. ابواسحاق ابراهيم‌بن‌منصور،نيشابوري.(1340).قصص‌الانبياء.ترجمه حبيب يغمايي،تهران: نگاه.
3. ابوبكر عتيق، نيشابوري. (1365). قصص قرآن مجيد. ترجمه يحيي مهدوي. تهران: خوارزمي.
4. حقوقي، عسگر. (1374). تفسير ابوالفتوح رازي. تهران: دانشگاه تهران.
5. طالشي، يدالله.(1384). داستان پيامبران در خمسه نظامي. تهران: دانشگاه آزاد اسلامي.
6. شميسا، سيروس. (1371). فرهنگ تلميحات، اشارات. تهران: فردوس.
7. ياحقي، محمدجعفر. (1375). فرهنگ اساطير. تهران: صدا و سيما.
8. يغمايي، حبيب. (1347). ترجمه تفسير طبري. تهران: توس.
9. دستگردي، وحيد. (1374). مخزن‌الاسرار. تهران: راد.
10. ــــــــــــــ . (1374). خسرو و شيرين. تهران: راد.
11. ــــــــــــــ . (1374). ليلي و مجنون. تهران: راد.
12. ـــــــــــــــ . (1374). هفت ‌پيكر. تهران: راد.
13. ــــــــــــــــ . (1374). اقبال‌نامه. تهران: راد.
14. ــــــــــــــــ . (1374). شرف‌نامه. تهران: راد.
15. بابايي، پرويز. (1375). كليات حكيم نظامي. تهران: راد.