نقد تطبیقی سیمای قهرمان در رمانهای «همسایهها» اثر احمد محمود و «چهرۀ مرد هنرمند در جوانی» اثر جیمز جویس بر اساس نظریّۀ لارنس کلبرگ
الموضوعات : شعر
1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق، نراق، ایران.
الکلمات المفتاحية: لارنس کلبرگ , نظریّۀ رشد اخلاقی , احمد محمود , رمان همسایهها , جیمز جویس , رمان چهرۀ مرد هنرمند در جوانی,
ملخص المقالة :
قهرمانان از عناصر کلیدی داستان ها هستند که با رفتار خود حوادث داستان را شکل میدهند. بررسی تطبیقی سیمای قهرمانان در داستانهای ملل مختلف میتواند نشانگر تفاوتهای جامعۀ خاستگاه آنان باشد. یکی از ابزارهای مقایسۀ قهرمانان نظریّههای روانشناختی است. نظریّۀ روانشناختی معیار در این مقاله نظریّۀ اخلاقی کلبرگ است. در این نظریّه رشد اخلاقی افراد در سه سطح پیش قراردادی، قراردادی و فرا قراردادی مطالعه میشود. در پژوهش میانرشتهای حاضر قهرمانان در رمان «همسایهها» و «چهرۀ مرد هنرمند در جوانی» بر اساس نظریّۀ روانشناسانه ـ اخلاقی کلبرگ بررسی و مقایسه میشوند. رمان «همسایهها» اثر احمد محمود نویسندۀ ایرانی، اثری واقعگرا با لحنی برونگرایانه است؛ امّا رمان «چهرۀ مرد هنرمند در جوانی» اثر جیمز جویس نویسندۀ ایرلندی تبار سبکی درونگرایانه دارد.لیکن تقارن زمانی تألیف دو کتاب و نیز سنخیّت جنسی و سنّی قهرمان دو کتاب، نقد تطبیقی را امکانپذیر میسازد. در این پژوهش تطبیقی-میانرشتهای به شیوۀ توصیفی ـ تحلیلی کاربرد نظریّۀ روانشناسی ـ اخلاقی کلبرگ در رفتار قهرمانان این دو رمان مطالعه و مقایسه میشود. این بررسی تأثیر دو فضای اجتماعی متفاوت را در رشد اخلاقی آنها نشان میدهد و نیز در پی اثبات این مدّعاست که رشد اخلاقی افراد الزاماً در سطح سه متوقّف نمیشود؛ بلکه همانگونه که گاه موانع و مشکلات فردی و اجتماعی فرد را از تکامل اخلاقی باز میدارد، در شرایطی خاص فرد میتواند با تولدی دوباره، رشد اخلاقی خود را در مسیری دیگر آغاز کند.
