بررسی ساختار کالبدی فضایی شهر اصفهان با اتکا بر رویکرد شهر چابک
الموضوعات :امین کرباسی سلماسی 1 , پروانه زیویار 2
1 - دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار (ره)، تهران، ایران.
2 - استادیار گروه جغرافیای برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره)
الکلمات المفتاحية: انعطاف‌پذیری فضایی, شهر چابک, تنوع کاربری, تاب‌آوری شهری, توسعه پایدار.,
ملخص المقالة :
بیان مسئله: این پژوهش به تحلیل ساختار کالبدی و میزان انعطاف‌پذیری فضایی مناطق مختلف شهر اصفهان می‌پردازد. مسئله اصلی، نیاز به ارتقاء چابکی شهری اصفهان در مواجهه با تغییرات سریع محیطی و اجتماعی است، به‌ویژه با توجه به ساختار تاریخی و پیچیدگی فضایی شهر. هدف، ارائه راهکارهایی برای توسعه متوازن‌تر زیرساخت‌ها و افزایش تنوع کاربری‌ها در مناطق مختلف شهر، به‌ویژه مناطق حاشیه‌ای، جهت بهبود چابکی شهری و کیفیت زندگی است. هدف: هدف این پژوهش، شناسایی و تحلیل میزان انعطاف‌پذیری فضایی در مناطق مختلف اصفهان با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و کاربردی است. روش: این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و از نوع کاربردی انجام‌شده است. داده‌ها از طریق روش‌های کمی و کیفی جمع‌آوری و با استفاده از نرم‌افزارهای GIS و SPSS تحلیل‌شده‌اند. جامعه آماری شامل ۵ منطقه جغرافیایی شهر اصفهان است که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای و نمونه‌گیری هدفمند انتخاب‌شده‌اند. برای تحلیل‌های آماری از آزمون‌هایی نظیر ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده‌شده و اعتبار داده‌ها با روش مثلث‌بندی و پایایی پرسشنامه‌ها با آلفای کرون باخ بررسی شده است. یافته‌ها و بحث: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که مناطق مرکزی اصفهان به دلیل تنوع کاربری‌ها، دسترسی بهتر به زیرساخت‌ها و وضعیت محیط‌زیستی مطلوب‌تر، از انعطاف‌پذیری بالاتری نسبت به مناطق حاشیه‌ای برخوردارند. در مقابل، مناطق حاشیه‌ای با چالش‌هایی مانند کمبود تنوع کاربری، نارسایی زیرساخت‌ها و وضعیت محیط‌زیستی ضعیف‌تر مواجه هستند. نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد که انعطاف‌پذیری فضایی در اصفهان به موقعیت جغرافیایی وابسته است؛ مناطق مرکزی با تنوع کاربری و زیرساخت‌های بهتر و وضعیت محیط‌زیستی مطلوب‌تر، از انعطاف‌پذیری بالاتری برخوردارند. مناطق حاشیه‌ای، به‌ویژه در شرق و غرب، نیازمند بهبود زیرساخت‌ها و تنوع کاربری‌ها هستند. این یافته‌ها بر اهمیت برنامه‌ریزی متوازن و ارتقای زیرساخت‌ها در مناطق حاشیه‌ای برای افزایش چابکی شهری تأکید دارد.
