تحلیل عوامل مؤثر بر معیشت پایدار خانوارهای روستایی در پروژه‌های کشت گلخانه‌ای (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان جیرفت)

الموضوعات : Regional Planning

ابراهیم رستگار ¹ , رعنا شیخ بیگلو ² , طاهره محمدی پای اندر ³

1 - استادیار بخش جغرافیا دانشگاه شیراز
2 - دانشیار، گروه جغرافیا، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

تاريخ الإرسال : 01 الجمعة , شعبان, 1446 تاريخ التأكيد : 03 الجمعة , ذو الحجة, 1446 تاريخ الإصدار : 20 الأحد , ربيع الثاني, 1447

الکلمات المفتاحية: معیشت پایدار, کشت گلخانه‌ای, سرمایه‌های معیشتی, توسعه روستایی, شهرستان جیرفت,

ملخص المقالة :

معیشت پایدار به‌عنوان رویکردی نوین در توسعه پایدار روستایی، با هدف کاهش فقر و بهبود رفاه جوامع دنبال می‌شود. این پژوهش به تحلیل عوامل مؤثر بر معیشت پایدار خانوارهای روستایی فعال در پروژه‌های کشت گلخانه‌ای در بخش مرکزی شهرستان جیرفت می‌پردازد. روش تحقیق کمی و از نظر هدف، توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری شامل 358 خانوار روستایی فعال در کشت گلخانه‌ای بوده که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. روایی پرسشنامه توسط متخصصان دانشگاهی و کارشناسان کشاورزی تأیید شد و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (0.773) در بعد معیشت پایدار محاسبه گردید. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌های تی تک‌نمونه‌ای و رگرسیون خطی تحلیل شدند. نتایج نشان داد که سرمایه‌های معیشتی (مالی، انسانی، اجتماعی و نهادی، فیزیکی، طبیعی)، عوامل ساختاری-کارکردی، و فشارهای محیطی و تکانه‌های اقتصادی-اجتماعی تأثیر معناداری بر معیشت پایدار خانوارهای روستایی دارند و در مجموع، 41.5٪ از واریانس آن را پیش‌بینی می‌کنند. همچنین، عوامل ساختاری-کارکردی بیشترین تأثیر را بر معیشت خانوارها داشته، درحالی‌که فشارهای محیطی و تکانه‌های اقتصادی-اجتماعی تأثیری منفی و معکوس بر سرمایه‌های معیشتی دارند. یافته‌ها نشان می‌دهد که وضعیت معیشت پایدار خانوارهای روستایی فعال در کشت گلخانه‌ای پایین‌تر از سطح متوسط قرار دارد. بنابراین، علاوه بر بهبود شرایط داخلی تولید در نظام‌های کشت گلخانه‌ای، توجه به عوامل بیرونی برای ارتقای پایداری معیشت ضروری است.