سوانحِ زندگی و تحلیل مولّفه¬های اصلی عرفان بهاءولد
الموضوعات :
1 - دانشیار گروه ادیان و عرفان، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: بهاءولد, تأویل, خوشی, عشق, ذکر, معارف.,
ملخص المقالة :
بهاءالدین ولد، پدر مولوی از عارفان سدۀ ششم و هفتم هجری است. تنها اثر مهم برجای¬مانده از او کتاب معارف است که مجموعۀ مواعظی در تفسیر و تأویل برخی از آیات قرآن و احادیث با ذوق و مشرب صوفیانه است. در معارفِ بهاءولد موضوعاتی همچون علم باطن و علم ظاهر، عشق و تجربۀ دینی، سماع و شادی و خوشی عرفانی، ذکر، محبّت الهی، قرب و... به شیوه¬ای سلوکی، تعلیمی و تربیتی که حاکی از ذوق و تجربۀ عرفانی اوست به¬چشم¬می¬خورد. سنّت تربیت عرفانی او بیشتر مبتنی¬بر انجام عبادت همراه با مریدان و موعظۀ آن¬ها با بیان تعابیر و تأویلات عرفانی آیات قرآن است. او در توصیف احوالات روحانی خود با شبیه¬سازی آن¬ها با تصاویر زندگیِ روزمرۀ آدمیان، آن-ها را برای مخاطب خود ملموس و آشنا می¬سازد. در عرفان بهاءولد، حقیقتِ وجود و راز و بقا و دوام موجودات به خوشی و مزه (لذّت) وابسته است. در این مقاله تلاش¬شده¬است تا گوشه¬ای از مهم¬ترین آرا و اندیشه¬ها و احوال این عارفِ واعظ به شیوۀ توصیفی-تحلیلی مورد واکاوی قرارگیرد.
منابع و مآخذ
1) افلاکی، احمدبن اخی ناطور. (1362). مناقب العارفین، تهران، چاپ تحسین یازيجی.
2) ارول قليچ، محمود. (1375). «تصوف در آسیای صغیر و بالکان»، دانشنامه جهان اسلام، جلد هفتم، تهران، بنیاد دایره المعارف اسلامی.
3) اسفندیار، محمودرضا. (1394). شهر خوشی نگاهی به زندگی و عرفان بهاءولد، تهران، بصیرت.
4) اقبال، افضل. (1375). زندگی و آثار مولاناجلال الدین رومی، ترجمه حسن افشار، تهران.
5) بهاءالدین ولد، محمد بن حسین. (1382). معارف، به¬اهتمام بدیع الزمان فروزانفر، تهران، زبان و فرهنگ.
6) جامی، عبدالرحمن. (1375). نفحات الانس من حضرات القدس، تصحیح و مقدمه محمود عابدی، تهران، اطلاعات.
7) دشتی، سیدمحمد و فرشته ساکی. (1385). «مقایسه مفهوم ولایت در معارف بهاءولد و مثنوی مولوی»، معارف(مرکز نشر دانشگاهی)، دوره22، شماره1و2.
8) ________________ . (1386). «وحدت وجود در معارف بهاء ولد و مثنوي مولوي»، فصلنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ارومیه، سال اول، شماره 4.
9) رازی، نجم¬الدین. (1373). مرصاد العباد من المبدأ الی المعاد، باهتمام حسین حسینی نعمه¬اللهی، تهران، سنایی.
10) 10.زرین¬کوب، عبدالحسین. (1360). جستجو در تصوف ایران، تهران، امیرکبیر.
11) 11._____________. (1364). سرّنی: نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی، تهران، علمی.
12) سپهسالار فریدون بن احمد، (1325)، احوال مولانا جلال الدین مولوی، با تصحیح و مقدمه سعید نفیسی، تهران، اقبال.
13) سلطان¬ولد، محمدبن محمد. (1376). ولدنامه، تصحیح جلال¬الدین همایی، به¬اهتمام ماهدخت همایی، تهران هما.
14) شیمل، آن¬ماری، شکوه شمس. (1375). ترجمۀ حسن لاهوتی، مقدمه سیدجلال¬الدین آشتیانی، تهران، علمی و فرهنگی.
15) صفا، ذبیح¬الله. (1372). تاریخ ادبیات ایران، جلد دوم، تهران، نشر فردوس.
16) فروزانفر، بدیع الزمان. (1376). زندگانی مولانا جلال¬الدین محمد، تهران، زوّار.
17) ____________. (1374). شرح احوال و نقد آثار شیخ فریدالدین عطار نیشابوری، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
18) گولپینارلی، عبدالباقی. (1375). مولاناجلال الدین زندگانی فلسفه آثار وگزیده¬ای از آن-ها ،ترجمه توفیق ه. سبحانی، تهران پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
19) لویزن، لئونارد. (1377). میراث تصوف، ترجمۀ مجدالدین کیوانی، تهران، نشر مرکز.
20) . لوئیس، فرانکلین. (1363). مولوی: دیروز و امروز، شرق و غرب، ترجمه فرهاد فرهمندفر، تهران، ثالث.
21) . مایر، فریتس.(1382). بهاءولد زندگی و عرفان او، ترجمۀ مریم مشرّف، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
22) . محقق ترمذی. (1377). سیدبرهان¬الدین، معارف، تصحیحات و حواشی بدیع¬الزمان فروزانفر، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
23) . مستوفی، حمدالله. (1362). تاریخ گزیده، باهتمام عبد الحسین نوایی، تهران، امیرکبیر.
24) . مولوی، جلال¬الدین. (1362). فیه ما فیه، تهران، چاپ بدیع¬الزمان فروزانفر.
25) . Algar, Hamid.( 1988)."Baha-al-din Mohammad walad", Encyclopedia of Iranica, Vol. III, Fasc. 4, pp. 431-433.
