پراکنش سه گونه از زنبورهای خانواده Crabronidae (Hymenoptera: Apoidea: Spheciformes) در برخی مناطق استان فارس
الموضوعات : Entomology
1 - دانشجوی دکتری و مربی، گروه حشره شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرودشت، مرودشت، ایران
الکلمات المفتاحية: زنبور, Crabronidae, استان فارس, پارامترهای محیطی, تنوع زیستی, پراکنش ,
ملخص المقالة :
زنبورهای Crabronidae (Hymenoptera: Apoidea) یکی از بزرگترین خانواده های راسته بال غشائیان هستند که به دلیل رفتار پیچیده، سبک زندگی شکارگری و ارتباطات ژنتیکی با سایر اعضای بالا خانواده Apoidea، جایگاه مهمی در میان حشرات این راسته دارند. بررسیهای زیست محیطی و اکولوژیکی گونههای مختلف این گروه، درک جامعی از حضور یا عدم حضور آنها در مناطق مختلف و همچنین الگوهای توزیع کمی و کیفی آنها ارائه میدهد. استان فارس به دلیل داشتن اکوسیستم متنوع و غنی از حشرات، زیستگاه مناسبی برای این زنبورها محسوب میشود. در این پژوهش، طی یک دوره ۱۲ ماهه (سال های 1400-1401)، پراکنش سه گونه از زنبورهای خانواده Crabronidae در چهار منطقه جغرافیایی مختلف استان (سپیدان، کازرون، خنج و خرامه) بررسی شد. نمونهبرداری با استفاده از تلههای مالیز انجام گرفت و تأثیر شرایط اقلیمی (دما) بر پراکنش این زنبورها تحلیل گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که این زنبورها در مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری استان فارس بیشترین فراوانی را دارند. در نواحی جنوبی، این گونهها از اواخر اردیبهشت تا پایان آذرماه مشاهده شدند، در حالی که در نواحی سردتر، تعداد گونههای جمعآوریشده کمتر بوده و حضور آنها از خرداد تا اواخر مهرماه ثبت شد. همچنین، علیرغم تفاوت در تعداد نمونههای ماهیانه، روند کلی پراکنش سالانه گونههای مورد بررسی مشابه بود. این مطالعه تأثیر دما بر پراکنش زنبورهای Crabronidae را تأیید کرده و نشان داد که مناطق گرمتر از شرایط مطلوبتری برای رشد و تکثیر این حشرات برخوردارند. علاوه بر دما، سایر پارامترهای محیطی نیز میتوانند در تکثیر و پراکنش این زنبورها نقش داشته باشند. یافتههای این پژوهش اطلاعات مهمی در زمینه تأثیر عوامل محیطی بر پراکنش بالغشاییان ارائه کرده و میتواند در مدیریت زیستگاههای طبیعی و برنامههای حفاظتی حشرات مفید و مؤثر باشد.
