واکاوی روابط علی بین مولفههای الگوی بومی تجلی صفات تاریکشخصیت حسابداران و اولویتبندی پیامدهای آن با رویکردهای SEM و OPA
الموضوعات : Islamic Businessسمیه احمدی اسلاملو 1 , مصطفی قاسمی 2 , عبدالرضا محسنی 3
1 - دانشجوی دکتری حسابداری، گروه حسابداری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.
2 - گروه حسابداری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
3 - گروه حسابداری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
الکلمات المفتاحية: پیشایندها و پیامدهای صفات تاریکشخصیت, حسابداران, مدلسازی معادلات ساختاری, اولویتبندی, OPA,
ملخص المقالة :
رفتارهای متقلبانه ضمن تأثیر منفی روی اعتماد، خوشنامی و شاخص پاکدامنی افراد، سازمانها و جامعه، موجب وارد شدن آسیبها و زیانهای مالی و غیر مالی به افراد و سازمان میشود. نظر به کمبود مطالعات در زمینه روابط بین پیشایندها و پیامدهای تجلی صفات تاریک شخصیت حسابداران، مطالعه حاضر به واکاوی روابط علی بین مولفههای الگوی بومی تجلی صفات تاریکشخصیت حسابداران (احمدی و همکاران، 1403) و اولویتبندی پیامدهای آن با رویکردهای SEM وOPA پرداخته است. نمونه آماری بخش کمی پژوهش را 222 نفر از اعضای جامعه حسابداران رسمی با تحصیلات حداقل کارشناسی ارشد و سابقه کار حداقل 10 سال، که با استفاده از روش نمونهگیری دردسترس انتخاب شدند، تشکیل میدهند. به منظور گردآوری دادهها دو پرسشنامه محققساخته و پرسشنامه استاندارد صفات تاریکشخصیت جنیسون و وبستر (2010) استفاده گردید. یافتههای تکنیک مدلسازی معادلات ساختاری که با استفاده از نرمافزار Smart PLS صورت پذیرفت نشان داد که ضعف دینداری و مرضی شخصیت تأثیر معناداری بر تجلی صفات تاریک شخصیت حسابداران دارند؛ تأثیر تجلی صفات تاریک شخصیت، ضعف دینداری و مرضی شخصیت بر لوزی تقلب معنادار بود؛ لوزی تقلب تأثیر معناداری بر انحراف از استانداردهای حسابداری و حسابرسی، انحراف از الزامات اخلاقی و پیامدهای منفی حرفهای داشت؛ و سرانجام انحراف از استانداردهای حسابداری و حسابرسی و انحراف از الزامات اخلاقی تأثیر معناداری بر روی پیامدهای منفی حرفهای داشتند. همچنین بر اساس نتیجه تکنیک OPA که با استفاده از نرمافزار لینگو انجام شد متغیرهای " لوزی تقلب، انحراف از استانداردهای حسابداری و حسابرسی، انحراف از الزامات اخلاقی و پیامدهای منفی حرفهای" به ترتیب رتبههای اول
آذر، عادل، خسروانی، فرزانه و جلالی، رضا. (1400). تحقیق در عملیات نرم (رویکردهای ساختاردهی مساله). تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
آزره، فاطمه، پورعلی، محمدرضا، صمدی لرگانی، محمود، و دیانتی دیلمی، زهرا. (1400). تأثیرویژگی تاریکشخصیت بر رفتارشهروندی سازمانی حسابرسان: آزمونی از نظریه خودتعیین کنندگی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 10(38)، 381-396.
استاندارد حسابرسی ۲۰۰، بند ۱۵
استاندارد حسابرسی ۳۱۵، ”تشخیص و ارزیابی خطرهای تحریف بااهمیت از طریق شناخت واحد تجاری و محیط آن (تجدیدنظر شده ۱۳۹۳)“
استاندارد حسابرسی ۳۱۵، بند ۲۵
استاندارد حسابرسی ۳۳۰، ”برخوردهای حسابرس با خطرهای ارزیابی شده (تجدیدنظر شده ۱۳۹۳)“
آقازاده، حامد. (1396). بررسی تأثیر اخلاق حرفهای و مسئولیتپذیری اجتماعی بر عملکرد حسابداران مستقل. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماکو
ایمر، فرشید، و گرکز، منصور. (1397). بررسی رابطه بین سهگانه تاریکشخصیت و تصمیمگیری فرصت طلبانه مدیران مالی در حسابداری. پیشرفتهای حسابداری(علوم اجتماعی و انسانی شیراز)، 10(1(پیاپی 74/3) )، 303-273.
باقریازغندی، ابوطالب، حصارزاده، رضا و عباسزاده، محمدرضا. (1397). خوانایی صورتهای مالی و حساسیت سرمایهگذاران به استفاده از اطلاعات حسابداری. چشمانداز مدیریت مالی، 23، 103-87.
بشیری منش، نازنین و صمیمی، امین. (1400). خوانایی متن صورتهای مالی و استراتژی حسابرسان در مواجه با ریسک حسابرسی. پژوهشهای تجربی حسابداری، 11(1)، 169-137.
بصیر، سجاد و نظری، روح اله. (1391). اخلاق حرفهای در حسابداری. بندرگز: مجموعه مقالات اولین همایش منطقهای رویکردهای نوین حسابداری و حسابرسی.
پورعلی، محمدرضاو آزره، فاطمه. (1402). مدل ساختاری تأثیر ویژگی تاریکشخصیت بر هشداردهی حسابرسی با نقش میانجی رفتارشهروندی سازمانی. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 15(60)، 64-43
تاجیک، فهیمه، ابراهیمی شقاقی، مرضیه، و اسلامی مفیدآبادی، حسین. (1402). بررسی تطبیقی صفات سهگانه تاریکشخصیت مدیران بر پایداری شرکتی(شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران). پژوهشهای مالی و رفتاری در حسابداری، 1(8)، 114-93.
جوادی، هادی، حسینی، سید حسین، همتی، بهرام و شکری، اعظم. (1402). تأثیر ویژگیهای تاریکشخصیت و تمایل به اشتراکگذاری دانش حسابرسان بر تردیدگرایی و قضاوت حرفهای آنها: با توجه به نقش تعدیلکنندگی محل اشتغال حسابرس. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 12(46)، 374-359.
حسین زاده، حبیب. (1396). تأثیر جو روانی سازمان بر گزارش خطاکاری در حرفه حسابداری. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه البرز.
حیدری، قنبر، نیکومرام، هاشم و وکیلی فرد، حمیدرضا. (1402). رابطه میان ویژگیهای صفات تاریکشخصیت در گرایش به رفتارهای متقلبانه: آزمون نظریه اعتماد اجتماعی. دانش حسابداری مالی، 10(1)، 221-183.
خان محمدی، مروارید، فغانی ماکرانی، خسرو و گرگانلی دوجی، جمادوردی. (1402). طراحی الگو برای تبیین رابطه ویژگیهای تاریکشخصیت و قضاوت حرفهای حسابرسان. مطالعات فقه اقتصادی، 5، 152-131.
خوشبخت، اسماعیل، تائبی نقندری، امیرحسین و زینلی، حدیث. (1401). دینداری، اخلاق حرفهای حسابداران و تقلبهای گزارشگری مالی، 14(1)، 253-223.
خوشبخت، اسماعیل، تائبی نقندری، امیرحسین، و زینلی، حدیث. (1401). دینداری، اخلاق حرفهای حسابداران و تقلبهای گزارشگری مالی. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی (پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی)، 14(53 )، 253-223
دیباکیا، پریا، بنی مهد، بهمن، شکری چشمه سبزی، اعظم و مرادزاده فرد، مهدی. (1400). نقش تعدیلگر جنسیت بر رابطه رشد اخلاقی حسابداران و تمایل به گزارش تخلفات مالی. پیشرفتهای حسابداری، 13(1)، 159-131.
رضازاده فرزانه، رضایی فرزین، حمیدی ناصر. تأثیر خودکارآمدی. (1399). منبعکنترل و ویژگیهای تاریکشخصیت بر گزارشگری مالی متقلبانه. حسابداری ارزشی و رفتاری، ۵(۱۰)، 167-۱۳۱.
رفاهی بخش سمانه و محمدی، مهدی. (1401). تأثیر ماکیاولیسم بر خشم اخلاقی حسابداران رسمی: مقایسه تطبیقی بخش دولتی و خصوصی. حسابداری ارزشی و رفتاری، ۷(۱۴)، 250-223.
زلفی، سوسن و یزدانیان، نرگس. (1402). ویژگیهای تاریکشخصیت حسابرسان و تأثیر آنها بر ارزیابی ریسک تقلب. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 15(57), 179-206.
سعادتی احسان، یزدانی، شهره، خانمحمدی، محمد حامد وگرجی زاده داود. (1402). آیندهپژوهی نقش عوامل تعیینکننده تقلب مدیران از طریق بهکارگیری مدل لوزی تقلب. پيشرفت هاي مالي و سرمايه گذاري، 4(2)، 114-85.
شعری آناقیز، صابر، و خراسانی، ابوطالب. (1396). واکاوی مفهوم تقلب و بررسی آثار بکارگیری استانداردهای حسابرسی در افشای اطلاعات گزارشگری مالی متقلبانه. همایش ملی پژوهشهای مدیریت و علوم انسانی در ایران. تهران: مجموعه مقالات اولین همایش بین المللی و سومین همایش ملی.
شفیعیرچی، سیروس. (1392). بررسی تأثیر میزان پایبندی به اخلاق و شرایط اخلاقی بر تصمیمگیری حسابرسان. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
عبادی، مریم و ماشینچی عباسی، نعیمه. (۱۳۹۷). نقش مؤلفه کنترل استرس، صفات تاریکشخصیت ماکیاولیسم و جامعهستیزی در پیشبینی گرایش به رفتارهای پرخطر جوانان شهر تبریز. تهران: مجموعه مقالات ششمین کنگره بینالمللی توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین در جامعه.
کابلی، موناسادات، رحمانی، علی، نیکومرام، هاشم و رهنمای رودپشتی، فریدون. (1399). اثربخشی ارزشهای انگیزشی شوآرتز و اخلاق حرفهای حسابداری بر گزارشگری مالی متقلبانه. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 66، 50-27
کرمی، محمد، قلاوندی، حسن و قلعهای، علیرضا. (1396). رابطه بین اخلاق حرفهای، رهبری اخلاقی با مسئولیتپذیری اجتماعی در مدارس استان کردستان. مدیریت مدرسه، 5 (1)، 112-93.
محسنین، شهریار و اسفیدانی، محمدرحیم. (1393). معادلات ساختاري مبتني بر رويكرد حداقل مربعات جزئي به كمك نرمافزار Smart-PLS . تهران: مهربان.
محمدزاده، محسن، جهانداری، پیمان، زرگر، ساناز و رفیعزاده، فرزانه. (۱۳۹۷). بررسی رابطه بین تیپهای شخصیتی و نوع منبعکنترل با میزان خودکارآمدی کارکنان یکی از یگانهای نظامی شهر تهران. علوم مراقبتی نظامی، ۳، 219-211.
محمدی مقدم، احسان، معین الدین، محمود و حیرانی, فروغ. (1397). شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر احتمال بروز تقلب یا اعمال مجرمانه توسط حسابداران با استفاده از نظریه مثلث تقلب. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 7(25)، 138-123.
مهدوی، غلامحسین و زمانی، رضا. (1397). تأثیر ویژگیهای فردی حسابرسان بر رضایت شغلی آنان. دانش حسابرسی، 18(71)، 56-37.
میرحسینی ملیحه، معینالدین محمود، حیرانی فروغ، حاتمینسب سیدحسن. (1401). ارزیابی رفتار ایمن حسابداران از طریق طراحی الگوی اخلاق حرفهای حسابدار. بهداشت کار و ارتقاء سلامت، 6(2)، 207-194
میرزایی، خلیل. (1398). پژوهش، پژوهشگری و پژوهشنامهنویسی. تهران: فوژان.
نظری، رضا و صیادی، محمد. (1392). مثلث تقلب. حسابدار رسمی، 21، 36-27.
نیکو مرام، هاشم، رهنمایرودپشتی، فریدون، طلوعیاشلقی، ع و تقیپوریان، یوسف. (1391). ارزیابی تأثیر اخلاق حرفهای حسابداران مدیریت بر ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری مدیریت (با استفاده از تکنیک آنتروپی- فازی). حسابداری مدیریت، 20، 66-49.
یوسفی، رحیم و چلبیانلو حسرتانلو، غلامرضا. (1394). پیش بینی علائم اختلالهای شخصیت بر پایه طرحوارههای ناسازگار اولیه و صفات شخصیت. علوم رفتاری - دانشگاه علوم پزشکی بقیه اله (عج)، 9، 10-1.
Ağralı Ermiş, S., Şahin, M., & Demirus, B. (2018). The adaptation of Short Dark Triad (SD3) Inventory to the Turkish sample: The study of validity and reliability. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 5(2), 138-156.
Aprillia, W., & Maharani, S. N. (2021, April). The Dark Triad and Ethical Behavior. In 7th Regional Accounting Conference (KRA 2020) (pp. 308-320). Atlantis Press.
Bergner, R. M. (2020). What is personality? Two myths and a definition. New Ideas in Psychology, 57, 100759.
Blair, C. A., Helland, K., & Walton, B. (2017). Leaders behaving badly: The relationship between narcissism and unethical leadership. Leadership & Organization Development Journal, 38(2), 333-346.
Bologna, J., Lindquist, R. J., & Wells, J. T. (2013). The accountant's handbook of fraud and commercial crime (pp. 20-31). New York, NY: Wiley.
Church, B. K., Dai, N. T., Kuang, X., & Liu, X. (2020). The role of auditor narcissism in auditor‐client negotiations: Evidence from China. Contemporary Accounting Research, 37(3), 1756-1787.
D’Souza, M. F., Lima, G. A. S. F. D., Jones, D. N., & Carré, J. R. (2019). Eu ganho, an empresa ganha ou ganhamos juntos? Traços moderados do Dark Triad e a maximização de lucros. Revista Contabilidade & Finanças, 30, 123-138.
Eisenbarth, H., Hart, C. M., Zubielevitch, E., Keilor, T., Wilson, M., Bulbulia, J., & Sedikides, C. (2022). Aspects of psychopathic personality relate to lower subjective and objective professional success. Personality and Individual Differences, 186, 111340.
Funder, D. (2016). The personality puzzle. New York: Norton.
Furnham, A., & Crump, J. (2005). Personality traits, types, and disorders: an examination of the relationship between three self‐report measures. European Journal of Personality, 19(3), 167-184.
Furnham, A., Richards, S. C., & Paulhus, D. L. (2013). The Dark Triad of personality: A 10 year review. Social and personality psychology compass, 7(3), 199-216.
Gerymski, R., & Krok, D. (2019). Psychometric properties and validation of the Polish adaptation of the Light Triad Scale. Current Issues in Personality Psychology, 7(4), 341-354.
Góis, A. D. (2017). The dark tetrad of personality and the accounting information quality: The moderating effect of corporate reputation (Doctoral dissertation, Universidade de São Paulo).
Goklas, A., & Manurung, A. H. (2022). The Importance of the Code of Ethics in Preventing Fraud for the Professional Accountant. Jurnal Economic Resource, 5(1), 51-56.
Gordon. W. A. (2010). "Basic Considerations for a Psychology of Personality". (Yale University pres, U.S.A, Michigan.
Grigoras, M., & Wille, B. (2017). Shedding light on the dark side: Associations between the dark triad and the DSM-5 maladaptive trait model. Personality and Individual Differences, 104, 516-521.
Harrison, A., Summers, J., & Mennecke, B. (2018). The effects of the dark triad on unethical behavior. Journal of Business Ethics, 153, 53-77.
Hilbig, B. E., Thielmann, I., Klein, S. A., Moshagen, M., & Zettler, I. (2021). The dark core of personality and socially aversive psychopathology. Journal of Personality, 89(2), 216-227.
Hobson, J. L., Stern, M. T., & Zimbelman, A. F. (2020). The benefit of mean auditors: The influence of social interaction and the Dark Triad on unjustified auditor trust. Contemporary Accounting Research, 37(2), 1217-1247.
Hopwood, C. J., Wright, A. G., Krueger, R. F., Schade, N., Markon, K. E., & Morey, L. C. (2013). DSM-5 pathological personality traits and the Personality Assessment Inventory. Assessment, 20(3), 269-285.
Jayson, V. H. (2020). An Examination of the Effects of Experience and Task Complexity on Audit Judgment. Accounting and Business Research 27(1), 41-50.
Jones, D. N., & Paulhus, D. L. (2014). Introducing the short dark triad (SD3) a brief measure of dark personality traits. Assessment, 21(1), 28-41.
Khan, I. U., Safdar, U. K., & Durrani, M. Z. (2021). The light triad traits, psychological empowerment, creative self-efficacy, self-resilience and innovative performance in ict of Pakistan. Gomal University Journal of Research, 37(3), 297-310.
Krok, D., Zarzycka, B., & Telka, E. (2023). The perception of COVID-19, the Light Triad, harmony and ethical sensitivity in late adolescents: The role of meaning-making and stress. Scientific Reports, 13(1), 8122.
Krueger, R. F., Derringer, J., Markon, K. E., Watson, D., & Skodol, A. E. (2012). Initial construction of a maladaptive personality trait model and inventory for DSM-5. Psychological medicine, 42(9), 1879-1890.
Larsen, R., Buss, D. (2017). Personality: Domains of knowledge about human nature, (6th Ed.) New York: McGraw-Hill.
Mahmood, Z., Alonazi, W. B., Awais Baloch, M., & Nawaz Lodhi, R. (2021). The dark triad and counterproductive work behaviours: a multiple mediation analysis. Economic research-Ekonomska istraživanja, 34(1), 3321-3342.
Majors, T. M. (2015). The interaction of communicating measurement uncertainty and the dark triad on managers' reporting decisions. The Accounting Review, 91(3), 973-992.
Miller, J. D., Gentile, B., Wilson, L., & Campbell, W. K. (2013). Grandiose and vulnerable narcissism and the DSM–5 pathological personality trait model. Journal of personality assessment, 95(3), 284-290.
Moshagen, M., Hilbig, B. E., & Zettler, I. (2018). The dark core of personality. Psychological review, 125(5), 656.
Moshagen, M., Zettler, I., & Hilbig, B. E. (2020). Measuring the dark core of personality. Psychological Assessment, 32(2), 182.
Mutschmann, M., Hasso, T., & Pelster, M. (2021). Dark triad managerial personality and financial reporting manipulation. Journal of Business Ethics, 1-26.
Parks, L., & Guay, R. P. (2009). Personality, values, and motivation. Personality and individual differences, 47(7), 675-684.
Paulhus, D. L. (2014). Toward a taxonomy of dark personalities. Current Directions in Psychological Science, 23(6), 421-426.
Paulhus, D. L., & Williams, K. M. (2002). The dark triad of personality: Narcissism, Machiavellianism, and psychopathy. Journal of research in personality, 36(6), 556-563.
Pelster, M., & Schaltegger, S. (2022). The dark triad and corporate sustainability: An empirical analysis of personality traits of sustainability managers. Business Ethics, the Environment & Responsibility, 31(1), 80-99.
Petrides, K. V., Vernon, P. A., Schermer, J. A., & Veselka, L. (2011). Trait emotional intelligence and the dark triad traits of personality. Twin Research and Human Genetics, 14(1), 35-41.
Rijsenbilt, A., & Commandeur, H. (2013). Narcissus enters the courtroom: CEO narcissism and fraud. Journal of business ethics, 117, 413-429.
Rogoza, R., & Cieciuch, J. (2020). Dark Triad traits and their structure: An empirical approach. Current Psychology, 39, 1287-1302.
Sahin, M. Y., & Ermis, S. A. (2020). The Relationship between Academics' Dark Triad Traits and Their Organizational Commitment in Physical Education and Sport. International Education Studies, 13(9), 75-81.
Strickland, C. M., Drislane, L. E., Lucy, M., Krueger, R. F., & Patrick, C. J. (2013). Characterizing psychopathy using DSM-5 personality traits. Assessment, 20(3), 327-338.
Szabó, Z. P., Diller, S. J., Czibor, A., Restás, P., Jonas, E., & Frey, D. (2023). “One of these things is not like the others”: The associations between dark triad personality traits, work attitudes, and work-related motivation. Personality and Individual Differences, 205, 112098.
Tamborski, M., & Brown, R. P. (2011). The measurement of trait narcissism in social‐personality research. The handbook of narcissism and narcissistic personality disorder: Theoretical approaches, empirical findings, and treatments, 133-140.
Tekeş, B. & Bıçaksız P. (2021). Psychometric Properties of the Turkish Light Triad Scale. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 8(3), 535–556
Triantoro, H. D., Utami, I., & Joseph, C. (2020). Whistleblowing system, Machiavellian personality, fraud intention: An experimental study. Journal of Financial Crime, 27(1), 202-216.
Utami, I., Wijono, S., Noviyanti, S., & Mohamed, N. (2019). Fraud diamond, Machiavellianism and fraud intention. International Journal of Ethics and Systems, 35(4), 531-544.
Vernon, P. A., Villani, V. C., Vickers, L. C., & Harris, J. A. (2008). A behavioral genetic investigation of the Dark Triad and the Big 5. Personality and individual Differences, 44(2), 445-452.
Veselka, L., Schermer, J. A., & Vernon, P. A. (2011). Beyond the big five: The dark triad and the supernumerary personality inventory. Twin Research and Human Genetics, 14(2), 158-168.
Wolfe, T.D., & Hermanson, R.D. (2004). The Fraud Diamond: Considering the Four Elements of Fraud. CPA Journal, 74(12), 38-42.
Zettler, I., Moshagen, M., & Hilbig, B. E. (2021). Stability and change: The dark factor of personality shapes dark traits. Social Psychological and Personality Science, 12(6), 974-983.
