ارزیابی اثرات زیست محیطی بند های لاستیکی پی در پی در بستر رودخانه كارزين - استان فارس
الموضوعات :
1 - گروه مهندسی عمران، مرکز میمند، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزآباد، ایران
الکلمات المفتاحية: ارزیابی اثرات زیست محیطی, انجام پروژه, ماتریس لئوپلد, بندهاي متوالي,
ملخص المقالة :
مقدمه: بحران آب در کشور و همچنین استفاده بهینه از منابع آب، توزیع و انتقال آب به وسیله بند‌های کوچک در کشور مورد توجه قرار گرفته است که این امر به دلیل اثرات منفی کمتر باعث شده است که کنترل رژیم جریان در هنگام وقوع سیل و تأمین آب شرب و کشاورزی بهتر اثر کند. هدف از تحقیق ارزیابی زیست محیطی بند‌های متوالی در بستر رودخانه و همچنین تأثیرات آن بر فاکتور‌های زیست محیطی بر منطقه می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش سعی شده است که ارزیابی زیست محیطی بند‌های پی در پی کوچک در مسیر رودخانه منطقه کارزین استان فارس بررسی گردد و با استفاده از ماتریس لئوپولد نقاط مثبت و منفی احداثت بند‌های متوالی تعیین گردد. سه حالت فیزیکی، بیولوژیکی، اقتصادی اجتماعی و فرهنگی مورد مطالعه قرار گرفت و در دو فاز ساختمانی و بهره‌برداری با گزینه 1 (عدم انجام پروژه) و گزینه 2 ( انجام پروژه) ارزیابی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج و بحث: ارزیابی اثرات زیست محیطی در بخش بیولوژیکی گزینه 1 نشان می‌دهد که جمع امتیاز فاز ساختمانی و بهره‌برداری نمره 212- کسب کرده است که بیشترین تأثیر منفی در فاکتور‌های مرگ و میر گونه‌های جانوری، کاهش غذای زیستی و رشد و پرورش آبزیان و تخریب پوشش گیاهی مشاهده می‌شود در گزینه 2 (انجام پروژه) بر فعالیت‌های بیولوژیکی نشان می‌دهد که جمع امتیاز فاز ساختمانی و بهره‌برداری نمره 295+ را کسب کرده است که بیشترین فاکتور‌های مؤثر مهاجرت گونه‌های جانوری،تأثیر بر زنجیره غذایی و رشد و توسعه پوشش گیاهی و آبزیان می‌باشد نتیجه‌گیری: بررسی کلی همه فاکتور‌های زیست محیطی، اگر چه گزینه عدم اجرای طرح نمره منفی 138 به خود اختصاص داده است اما عدم انجام پروژه و ر‌ها نمودن منطقه به حال خود در واقع عدم استفاده از مواهب طبیعی و عدم تحرک بسوی توسعه پایدار است. در مجموع امتیازات کل محیط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این نتیجه حاصل شد که با امتیاز اثر 2107+ این اقدام در آینده می‌تواند بر رونق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی منطقه اثر‌گذار باشد همچنین احداث سد‌های متوالی علاوه بر تغییر در اکوسیستم منطقه، باعث رونق اقتصادی و کیفیت و کمیت آب می‌گردد.
1. Bahadori F. Soleimani M. Evaluation of the Environmental Risks of Jiroft Dam During the Utilization Phase. Journal of Geography and Environmental Planning. 2021; 32(3): 46-64. [In Persian]. doi: 10.22108/gep.2021.129846.1446
2. Barghi H. Dehghani A. Sadeghi H. Saeidi M. Assessment of environmental effects on rural areas (case study: Karun Dam 3). Journal of environment and development. 2019; 10(19): 129-145. [In Persian]. doi: 20.1001.1.20089597.1398.10.19.11.9
3. Erfanmanesh M. Environmental pollution, water, soil, air. 1 st ed. Tehran. Tehran University Publications. 1992. [In Persian].
4. Eslami V. Sadat P. Golfam P. Loaiciga H. Multi-criteria Decision-making Approach for Environmental Impact Assessment to Reduce the Adverse Effects Of Dams. Water Resources Management. 2021; 35(1): 4085-4110. doi: 10.1007/s11269-021-02932-1
5. Ghaderi A. Azizi Z. Abdollahi K. Evaluation of the environmental effects of the construction of the Karun 4 dam on the climatic parameters of the region using remote sensing. Journal of Iran Hydropower Dam and Power Plant. 2023; 9(32): 1-10. [In Persian].
6. Haddad A. Naeimi M and Mohammadi Gh. Environmental impact assessment of dams at construction and operation phases, Behaviour and Environmentally, 2017;1(1): 167-173.
7. Heydari M., Nori M. A review of the Environmental Impact of Large Dams in Iran, International Journal of Advancements Civil Structural and Environmental Engineering, 2013;1(1): 1-5. doi: 10.5281/zenodo.18263
8. Jangjoo M. Developing a method based on matrixes and multi-criteria decision making approaches for environmental assessment of dams, Anthropogenic Pollution Journal,2020; 4(2): 28-34. doi: 10.22034/AP.2021.1928100.1102
9. Komasi M. Beayranvand B. Evaluating the environmental effects of Ivshan dam using Leopold's matrix method and rapid assessment matrix. Quarterly journal of research in environmental health. 2019; 5(2): 135-143. [In Persian]. doi:10.22038/jreh.2019.40232.1302
10. Manmeet K ,Shakti A. Environment Impact Assessment and Environment Management Studies for an Upcoming Multiplex - A Case Study, Journal of Mechanical and Civil Engineering, 2012; 1(4): 22-30. doi: 10.9790/1684-0142230
11. Mollazadeh M. Yousefi Z. Environmental impact assessment of the Farrokhi dam using the Leopold modified matrix, Rapid impact assessment matrix (RIAM) and stability level with Philips model. Environment and water engineering, 2023; 9(3): 45-61. [In Persian]. doi: 10.22034/ewe.2023.375025.1830
12. Monavari M. Guide for evaluating the environmental effects of irrigation and drainage projects. 1 st ed. Tehran. Farzaneh Book Publications; 2002. [In Persian].
13. Najmaei M. Criteria for measuring environmental factors in large dams. Water and Development Quarterly. 2016; 4(2): 15-23. [In Persian]. doi: 10.22034/ap. .2020.1903672.1070
14. Noforsati A. 2004. Investigating the environmental impact assessment process in Iran and the existing problems. National and transnational environmental challenges in the fourth development program. 17 March. Tehran, Iran. 785-802. [In Persian].
15. Piri H. Evaluating the environmental effects of Nimeh Chahar Dam in Zabul. Land use planning. 2011; 3(5): 143-158. [In Persian].
16. Rezvani A., Shakib S. Shojarastegari H. Environmental Impact Assessment of Reservoir Dams (Case Study: The Syahoo Reservoir Dam and its Irrigation and Drainage Systems in Sarbishe County), Indian Journal of Science and Technology, 2017; 10(24): 1-29. doi: 10.17485/ijst/2017/v10i24/111242
17. Sabetraftar E. Examining the challenges and problems of evaluating the environmental effects of dams. 1 st ed. Tehran. Iran Water Resources Management Company; 2003. [In Persian].
18. Sarbazi M. Akbari M. 2018. Evaluation of the environmental effects of the dam using the ICOLD method (case study: Golbo Dam). 4th international conference on agricultural development, natural resources and environment. 16 June,Tabriz, Iran. 453-469. [In Persian].
19. Shahab A. Bohnett E. Ahmad B. Rashid A. Hayat M. Ecological impact assessment of dam construction: A case study of Diamer Basha Dam Gilgit-Baltistan, Pakistan, River Research and Applications, 2023; 39(6): 1160-1172. doi: 10.1002/rra.4131
20. Song J. Sciubba M. Kam J. Risk and Impact Assessment of Dams in the Contiguous United States Using the 2018 National Inventory of Dams Database, Journal of water,2021; 13(8): 1066-1075. doi: 10.3390/w13081066
21. Verma R. Pandey A. Mishra S. Singh V. A Procedure for Assessment of Environmental Flows Incorporating Inter- and Intra-Annual Variability in Dam-Regulated Watersheds. Water Resources Management. 2023; 37(1): 3259-3297. doi: 10.1007/s11269-023-03502-3
22. Waltina S. Colleagues A. Environmental Impact Assessment in Turkish Dam Planning, Journal of water, 2011; 9(2):139-159. doi:10.1007/978-3-642-19636-2_8
23. Zangi M. Abasnejad A. Assessment of the environmental effects of Safarord Dam on the downstream areas. Environmental Geology Scientific Research Quarterly. 2016; 10(37): 57-67. [In Persian].
