تحلیل گردشگری مذهبی با رویکرد اتساع محوری راهها{منطقه موردی: بارگاه امام رضا(ع)}

الموضوعات :

سید عیسی موسوی ¹ , دکتر هرمز اسدی کوه باد ²

1 - دانشجوی دکتری الهیات فقه و مبانی حقوق اسلامی،واحد رامهرمز،دانشگاه آزاد اسلامی،رامهرمز،ایران
2 - دانشیارگروه حقوق، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران

تاريخ الإرسال : 26 الإثنين , جمادى الثانية, 1445 تاريخ التأكيد : 29 الإثنين , رمضان, 1445 تاريخ الإصدار : 30 الثلاثاء , رمضان, 1445

الکلمات المفتاحية: گردشگری مذهبی, اتساع محوری, شبکه راهها, شهر مقدس مشهد, بارگاه امام رضا(ع),

ملخص المقالة :

مکان‌های مقدس، صرف نظر از ویژگی های قدوسی و معنویتی که دارند، نمایشگاهی از هنر و نمادی از تمدن و فرهنگ اند که گردشگران مذهبی را به خود جذب می‌کنند. هجرت امام رضا(ع) به ایران یکی، به عنوان بزرگترین رویداد مذهبی، مسیری معنوی و مذهبی را بوجود آورده است که قابلیت بازشناسی به عنوان محور گردشگری مذهبی شناخته می شود. کارکردها و ساختارهای شئون زندگی معنوی (اجتماعی و فرهنگی) و مادی (اقتصادی و فضایی) شهر برخواسته از همین سرشت مذهبی – فرهنگی است. بازدید از این مکان ها با انگیزه های مختلف انجام می شود. هدف اصلی در این پژوهش بررسی مسیر حرکت امام رضا(ع) و توسعه صنعت گردشگری بوده است. این تحقیق با روش توصیفی و تحلیلی با ابزار مطالعه ی اسنادی انجام گردید. یافته های تحقیق نشان داد که طبق آمار، در شهر مشهد نزدیک بیش از ۳۰۰ واحد اقامتی مجاز فعالیت دارند که حدود 70 درصد از کل مراکز اقامتی ایران را دربر می گیرد.در ایران با نگاهی به برنامه های پنج ساله توسعه و برنامه ریزی های انجام شده از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنای دستی و گردشگری، نشان می‌دهد که توسـعه گردشگری در مقصـدهای مـذهبی همیشـه در اولویـت برنامـه های توسـعه گردشگری قرار داشته اند که نشان از اهمیت خاص این مقاصد است. با توجه به مسیر حرکت امام رضا(ع) می‌توان گفت که صنعت گردشگري مذهبي يكي از راهكارهاي معرفي هرچه بهتر تـاريخ، فرهنـگ و ارزش‌هاي اعتقادي و هم زيستي مسالمت آميز اديان در بين كشورها است. به علاوه بقاع متبركه و اماكن مذهبي علاوه بر قداست و معنويت منحصر به فرد خود، بيـانگر آداب و رسوم، باورها و اعتقادات و انديشه هاي مردم است.

المصادر:


1) اصفهانی، راغب (1372). مفردات الفاظ القرآن، تحقیق داوودی، صفوان عدنان، بیروت الدار الشامیة.
2) آقاجانی، معصومه و فراهانی فرد، سعید. (1394). گردشگری مذهبی و عوامل موثر بر آن (مطالعه موردی ایران)، نشریه سیاست‌های راهبردی و کالن، دوره 3، شماره 9.
3) جوادی آملی، عبدالله. (1378). صهبای حج، قم: انتشارات اسراء.
4) حاتمی‌نواد، حسین؛ حبیبیان، بهار؛ امیرشکاری، مریم. (1395).اولویت بندی راهبردهای توسعه گردشگری مذهبی شهر دزفول، نشریه گردشگری شهری، دوره 3، شماره 1.
5) دهشیری، محمدرضا.(1394). ارزیابی عوامل مؤثر بر توسعه ی گردشگری مذهبی در ایران، نشریه برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری.
6) دیناری احمد .(1385). مذهب و گردشگری، مجله زائر، شماره 120.
7) ديناري، احمد. (1384). گردشگري شهري در ايران و جهان، مشهد: انتشارات نشر واژگان خرد.
8) سازمان جهاني جهانگردي. (1381). برنامه‌ريزي ملي جهانگردي، ترجمه محمود عبدالله زاده، تهران: پژوهش‌هاي فرهنگي.
9) سازمان ميراث فرهنگي، صنايع گردشگري خراسان رضوي. (1391). خبرنامه مشهد: واحد آمار و اطلاعات.
10) صطخري، ابواسحاق ابراهيم .(1340). مسالك و الممالك: به كوشش ايرج افشار، تهران: بنگاه ترجمه و نشر كتاب.
11) ضرغام بروجنی، حمید و ترکمان، نسرین. (1392). تحلیلی بر توسعه گردشگری مذهبی در استان همدان، فصل‌نامه علوم مدیریت ایران، دوره 8، شماره 30.
12) طریحی، فخر الدین. (1365). مجمع البحرین، قم: مکتبة المرتضویه.
13) عالی پور، یونس؛ ملکی، محمدحسن، فتحی، محمدرضا. (1396). تعیین و اولویت بندی استراتوی‌های گردشگری مذهبی استان قم، نشریه فضای گردشگری، دوره 6، شماره 22.
14) قمی، ابن قولویه. (1356). کامل الزیارات، نجف: انتشارات مرتضویه.
15) قمی، عباس. (1380). مفاتیح الجنان، زیارت امام حسین در نیمه ماه رجب، قم: انتشارات آرمان.
16) قمی، عباس. (1372). سفینة البحار، قم: انتشارات اسوه.
17) مطهري، مرتضي. (1387). امامت و رهبري، قم: انتشارات صدرا.
18) مولایی، اصغر.(1395). گردشگری مذهبی در مسیر هجرت امام رضا(ع) در ایران، پژوهشنامه خراسان بزرگ، شماره 23 .
19) مؤمني، مصطفي؛ مظفر صرافي ومحمد قاسمي خوزاني. (1387). ساختار وكاركرد گردشگري مذهبي فرهنگي و ضرورت مديريت يكپارچه در كلانشهر مشهد، مجله جغرافيا و توسعه ناحيه‌اي، شماره 11.
20) يعقوبي، احمد ابن ابي يعقوب. (1345). المنجم البلدان، ترجمه محمد ابراهيم آيتي، تهران: ترجمه و نشر كتاب.
21) Button .(2013). Pennies from heaven, Retrieved.
22) Makrides, Vasilios (2009). Hellenic Temples and Christian Churches: A Concise History of the Religious Cultures of Greece from Antiquity to the Present. NYU Press. p. 2Shinde. K,
23) Syamala, G. & Kakoti, S. (2016) A Study on Religious Tourism – Potential and Possibilities with reference to Shirdi A place of Religious Tourism, international Interdisciplinary Research Journal,5(6), pp.115-123
24) Zamani-Farahani, H. & Henderson, J. (2010). Islamic tourism and managing tourism development in Islamic societies: the cases of Iran and Saudi Arabia”, International Journal of Tourism Research, 12(1), pp.79-89.