بررسی تأثیر اثربخشی مدیریت ریسک بر ریسک سقوط قیمت سهام با تأکید بر نقش مدیریت عمومی شرکت

الموضوعات : خطمشی‌گذاری عمومی در مدیریت

سید حسام وقفی ¹ (عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور ،تهران،ایران)
کبری زرگر ² (کارشناسی ارشد،دانشگاه پیام نور، مشهد ،ایران)

تاريخ الإرسال : 27 الثلاثاء , شوال, 1442 تاريخ التأكيد : 28 الخميس , ذو القعدة, 1442 تاريخ الإصدار : 15 الإثنين , محرم, 1443

الکلمات المفتاحية: ریسک سقوط قیمت سهام, اثربخشی مدیریت ریسک, مدیریت عمومی شرکت,

ملخص المقالة :

زمینه: ریسک سقوط سهام همواره یکی از نگرانی‌های سرمایه‌گذاران و سهامداران می‌باشد و به همین دلیل پژوهش حاضر به بررسی تأثیر اثربخشی مدیریت ریسک بر ریسک سقوط قیمت سهام با تأکید بر نقش مدیریت عمومی شرکت پرداخته است. این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی بوده و از بعد روش‌شناسی همبستگی از نوع علّی (پس رویدادی) بوده است.هدف پژوهش: هدف پژوهش بررسی اثربخشی مدیریت ریسک با نقش تعدیل‌کننده مدیریت عمومی بر ریسک سقوط قیمت سهام در شرکت های پدیرفته شده ی بورس اوراق بهادار تهران است.روش پژوهش: جامعه آماری پژوهش کلیه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده که به اعمال محدودیت‌ها و روش نمونه‌گیری حذف سیستماتیک و با توجه به اینکه یکی از معیارهای اثربخشی مدیریتی ریسک حق‌الزحمه حسابرسی می‌باشد و برخی از شرکت‌ها میزان حق‌الزحمه را افشا نکرده‌اند بنابراین تعداد 86 شرکت به‌عنوان نمونه پژوهش در نظر گرفته شدند و در دوره زمانی 1390 تا 1398 موردتحقیق قرار گرفتند. روش مورداستفاده جهت جمع‌آوری اطلاعات، کتابخانه‌ای بوده و داده‌های مربوط برای اندازه‌گیری متغیرها از سایت کدال و صورت‌های مالی شرکت‌ها جمع‌آوری‌شده و در نرم افزار اکسل محاسبات اولیه صورت گرفت سپس فرضیه‌های پژوهش با استفاده از روش رگرسیون چندگانه و آماره تی و با نرم‌افزار ایویوز مورد آزمون قرار گرفتند.یافته‌ها: با توجه به نتایج حاصل از تخمین نهایی فرضیه اول پژوهش بیان شد که با افزایش اثربخشی مدیریت ریسک، ریسک سقوط قیمت سهام شرکت کاهش یافته و احتمال سقوط ناگهانی قیمت سهام کنترل می‌گردد و با توجه به نتایج حاصل از فرضیه دوم پژوهش بیان شد که مدیریت عمومی بررابطه اثربخشی مدیریت ریسک و کاهش سقوط قیمت سهام تاثیر معناداری دارد.نتیجه‌گیری: با توجه به تایید نقش مدیریت ریسک و مدیریت عمومی بر ریسک سقوط قیمت سهام می توان بیان کرد که سرمایه گذاران جهت کاهش ضررهای احتمالی در انتخاب سبد سرمایه گذاری خود کمیته مدیریت ریسک شرکت ها و مالکیت عمومی آن ها را مد نظر قرار دهند.

المصادر:

Aflatooni. (2016). "Low shareholder power in information processing and its role in incorrect stock pricing of companies". Financial Knowledge of Securities Analysis 9.30 55-66. (in persian)

Atataleb Fatemeh, Khodam Shima (2015) Firm risk management World Insurance News January 2015 - No. 190-200. (80 -85). (in persian)

An, Z., Chen, C., Naiker, V., & Wang, J. (2020). Does media coverage deter firms from withholding bad news? Evidence from stock price crash risk. Journal of Corporate Finance, 64, 101664.

Babaei, Mohammad Ali and Hamidreza Wazir Zanjani, (2006). Risk management, a new approach toImproving the effectiveness of organizations, Tadbir Magazine, No. 121, pp. 71-1(in persian)

Badavar Nahandi, Younes. Taghizadeh Khaneghah, Vahid (2017). The effect of dividend payment and non-publication of bad news on, the risk of falling stock prices with emphasis on information asymmetry, accounting and auditing reviews, Volume 24,No. 1, p. 40-19 (in persian)

 Badriyah, N., Sari, R. N., & Basri, Y. M. (2015). The effect of corporate governance and firm characteristics on firm performance and risk management as an intervening variable. Procedia Economics and Finance, 31, 868-875.

Bani Mahd, Moradzadeh Fard Miranshahi, Kianoosh,. Changes in operating costs and artificial profit management. Stock Exchange Quarterly, 9 (36), 29-46. (in persian)

Chen, J., Chan, K.C., Dong, W., Zhang, F., 2017a. Internal control and stock price crash risk: evidence from China. Eur. Account. Rev. 26, 125–152.

Crisóstomo, Vicente Lima, Isac de Freitas Brandão, and Félix Javier López-Iturriaga. "Large shareholders’ power and the quality of corporate governance: An analysis of Brazilian firms." Research in International Business and Finance 51 (2020): 101076.

Dianti Deilami, Zahra, Mehdi Moradzadeh and Saeed Mahmoudi, (2012), "Study of the effect of institutional investors on reducing the risk of stock fall", Investment Knowledge, First Year, No. 2, pp. 18-1. (in persian)

Dori, Behrooz and Ehsan Hamzaei, (1933). Determining the strategy of risk response in risk management By ANP technique (Case study: North Azadegan oil field development project)Industrial, Volume 7, Number 4, pp. 21-3(in persian)

Duffie, D. (1999). "Credit swap valuation". Financial Analysts Journal 55(1): 73-87.

Ebrahimifar, Hossein Amirkhani, Najjari, Rafiei. (2020). Designing and explaining the human resource risk management model of Iranian government organizations. General Management in Management, 11 (1371399), 51-72.

Essinger, J. & Rosen, J. (1991). Using technology for risk management in Jafari, M., Chadegani, A., A. & Biglari, V. (2011). Effective risk management and company’s performance: Investment in innovations and intellectual capital using behavioural and practical approach, Journal of Economics and International Finance, 3(15), 780–786.

Fan, J., & Zhang, W. (2008). Statistical methods with varying coefficient models. Statistics and its Interface, 1(1), 179.

Foroughi, Sakiani, Amin. (2019). The effect of managerial ability on the risk of falling stock prices. Financial Accounting and Auditing Research, 10 (40), 47-68. (in persian)

Foroughi, Dariush and Manouchehr Mirzaei(2012) "Study of the relationship between conditional conservatism in financial reporting and the risk of future stock price falls", Accounting Advancement, Volume 4, p. 77-117 (in persian)

French, K. R., & Roll, R. (1998). Stock return variances: The arrival of information and the reaction of traders. Journal of financial economics, 17(1), 5-26.

Francis, J., A. H. Huang, S. Rajgopal, and A. Y. Zang, (2008), “CEO Reptation and Earnings Quality”, Contemporary Accounting Research, Vol. 25, No. 1, PP. 109-147.

Gordon, L. A., Loeb, M. P. & Tseng, C. Y, (2009), "Enterprise Risk Management and Firm Performance: A Contingency Perspective", J. Account. Public Policy, 28, PP. 301–327.

Hasas Yeganeh, Yahya (2005) Theoretical Foundations of Corporate Governance in the 20th Year, No. 168, p. 57-10. (in persian)

Habib, Ahsan, and Mostafa Monzur Hasan. "Managerial ability, investment efficiency and stock price crash risk." Research in International Business and Finance 42 (2017): 262-274.

Haghighi, Mohammad Ali, (2001), "Organizational Behavior Management", Termeh Publishing, Tehran.

Hong, H., & Stein, J. C, (2003), "Differences of Opinion, Short-sales Constraints, and Market Crashes", The Review of Financial and Studies, 16(2), PP. 487-525.

Healy, P.M., Wahlen, J.M., (1999). A Review of the Earnings Management Literature and Its Implication for Standard Setting. Journal of Accounting Horizons, 13(4), 365-373

Hoyt, R. E., & Liebenberg, A. P. (2011). The value of enterprise risk management. Journal of risk and insurance, 78(4), 795-822.

Hutton, A.P., Marcus, A.J., Tehranian, H, (2009), “Opaque Financial Reports, R2, and Crash Risk”, Journal of Financial Economics, Vol. 94, PP. 67-86.

Ismailzadeh Muqri Ali(2008). "Study of the Impact of Inflation on Total Investment in the Iranian Economy". 97-123. (in Persian).

Jones, I, (1991), "Earning Management during Import Relief Investigation", Journal of Accounting Research, 29 (2), PP. 193-228.

Kamali Khaneghah Rasool(2019). "The effect of integrating risk management on corporate strategies and governance (a case study in Pasargad insurance companies)". 167-176. (in Persian).

Karami, G. R., & Omrani, H. (2010). Life cycle effect on the value relevance of risk measures and performance measures. Financial Accounting Researches, 3 (2), 49-64. (in Persian).

Kiymaz, H, (2006), "The Impact of Announced Motives, Financial Distress, and Industry Affiliation on Shareholders’ Wealth: Evidence from Large Sell-Offs", Quarterly Journal of Business and Economics, 45, PP. 69–89

Khalifa Soltani Seyyed Ahmad, Rahnama Maryam, and Kimasi Farzaneh. "The effect of political communication on the risk of falling stock prices under conditions of information asymmetry". 37-69. (in persian)

Lin, Y., Wen, M., and Yu, J. (2012). Enterprise Risk Management: Strategic Antecedents,Risk Integration and Performance.North American Actuarial Journal, 16(1):1–28.

Lee, W., Wang, L., 2017. Do political connections affect stock price crash risk? Firm-level evidence from China. Rev. Quant. Financ. Account. 48, 643–676.

Ma, X., Wang, W., Wu, J., & Zhang, W. (2020). Corporate customer concentration and stock price crash risk. Journal of Banking & Finance, 119, 105903.

Mehrabanpour Mohammad Reza, and Nourizadeh Zohreh. "Investigating the relationship between corporate governance structure and the possibility of fraudulent financial reporting of companies". 43-58. (in persian)

Nikomram, Hashem, Mohammadzadeh Saleteh, & Haidar. (2010). The relationship between corporate governance and profit management. Productivity Management, 4 (415), 187-210. (in persian)

Omidvar, Alireza (2008). Improving corporate governance. Center for the Promotion of Corporate Governance and Responsibility. Report ID 3357. (in persian)

Pagach, D. & Warr, R, (2011), "The Characteristics of Firms that Hire Chief Risk Officers", The Journal of Risk and Insurance, 78(1), PP. 185- 211.

Porter, M. E. (2008). The five competitive forces that shape strategy. Harvard business review, 86(1), 78.

Pourzamani, Zahra and Mena Ghamari, (2013), "The relationship between the quality of financial reporting and the speed of stock price adjustment", Financial Accounting and Auditing Research, No. 21, pp. 91-116. (in persian).

Pourzamani Zahra, and Karimi Ali(2010). "The effect of effective management of risk and intellectual capital on the level of performance of companies". 1-18. (in persian)

Rahimi Dastjerdi Mohsen, Basira Naderi Bani. (2020). The effect of political communication on the risk of falling stock prices, taking into account the moderating effect of institutional ownership. Journal of New Research Approaches in Management and Accounting, 4 (34), 177-200. (in persian)

Raei, R., & Saeedi, A. (2010). Fundamentals of financial engineering and risk management. Volume I, Second Edition, Organization for the Study and Compilation of Human Sciences Books. (in persian)

Rahnama Rudposhti, F., and Hosseini, S., and Jafari, M. (1390). The role of government support for companies in value creation (evaluation of privatization function). General Policy Making in Management (Mission of Public Management), 2 (3), 1-16. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=199567

Sarraf Fatemeh, Rokh Chakar Hussein, and Partavi Parsa. "The effect of risk management and corporate governance on the volatility of listed companies' profits". 53-70. (in persian)

Sehat, Saeed; Alavi, Saeed (2010.) The need to apply risk management knowledge in third party insurance and the effect of the new insurance law Third party on the risk associated with this insurance. New World Journal of Insurance, 144 and 145, (17-30) (in Persian).

Waqfi, Seyed Hesam, Murid Ahmadi, Fakuri, Nezami. Relationship between risk management and bankruptcy status of companies listed on the Tehran Stock Exchange. Journal of Modern Management Engineering, 7 (2), 31-46. (in persian)

Zand Hesami, Hesam. Savoji(2012), Ava. Risk management in Supply Chain Management, Development Management Quarterly and.44- Transformation, (2012), Volume 9, Pages 37(in persian)

Zubaidah, Z.A., Nurmala, M. K. and Kamaruzaman, J. (2009) Board structure and corporate performance in Malaysia, International Journal of Economic and Finance, 1, 150-164

 

نص كامل:



با سلام و احترام

ضمن تشکر از زحمات و راهنمایی های سردبیر محترم و داوران گرامی

پاسخ موارد مطرح شده توسط سروران گرامی به شرح زیر اصلاح شد.

1-       چکیده از نظر نوع نگارش و بکاری گیری افعال گذشته طبق نظر داوران بزرگوار اصلاح شد.

2-       مبانی نظری و پشینه از نظر محتوایی و رفرنس دهی طبق نظر داوران بزرگوار اصلاح شد.

3-       قسمت متغیر های تحقیق طبق نظر داوران بزرگوار خلاصه و اصلاح شد.

4-       نتیجه گیری و بحث طبق نظر داوران بزرگوار تکمیل و بسط داده شد.

5-       از مقالات مرتبط مجله استفاده و ارجاع داده شد.

        

بررسي تأثیر اثربخشي مديريت ريسك بر ريسك سقوط قيمت سهام با تأکید بر نقش مديريت عمومی شركت

 

چکیده

زمینه: ریسک سقوط سهام همواره یکی از نگرانی‌های سرمایه‌گذاران و سهامداران می‌باشد و به همین دلیل پژوهش حاضر به بررسی تأثیر اثربخشي مديريت ريسك بر ريسك سقوط قيمت سهام با تأکید بر نقش مديريت عمومي شركت پرداخته است. این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی بوده و از بعد روش‌شناسی همبستگی از نوع علّی (پس رویدادی) بوده است.

هدف پژوهش: هدف پژوهش بررسی اثربخشی مدیریت ریسک با نقش تعدیل‌کننده مدیریت عمومی بر ریسک سقوط قیمت سهام در شرکت های پدیرفته شده ی بورس اوراق بهادار تهران است.

روش پژوهش: جامعه آماری پژوهش کلیه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده که به اعمال محدودیت‌ها و روش نمونه‌گیری حذف سیستماتیک و با توجه به اینکه یکی از معیارهای اثربخشی مدیریتی ریسک حق‌الزحمه حسابرسی می‌باشد و برخی از شرکت‌ها میزان حق‌الزحمه را افشا نکرده‌اند بنابراین تعداد 86 شرکت به‌عنوان نمونه پژوهش در نظر گرفته شدند و در دوره زمانی 1390 تا 1398 موردتحقیق قرار گرفتند. روش مورداستفاده جهت جمع‌آوری اطلاعات، کتابخانه‌ای بوده و داده‌های مربوط برای اندازه‌گیری متغیرها از سایت کدال و صورت‌های مالی شرکت‌ها جمع‌آوری‌شده و در نرم افزار اکسل محاسبات اولیه صورت گرفت سپس فرضیه‌های پژوهش با استفاده از روش رگرسیون چندگانه و آماره تی و با نرم‌افزار ایویوز مورد آزمون قرار گرفتند.

یافته‌ها: با توجه به نتایج حاصل از تخمین نهایی فرضیه اول پژوهش بیان شد که با افزایش اثربخشی مدیریت ریسك، ریسك سقوط قیمت سهام شرکت کاهش یافته و احتمال سقوط ناگهانی قیمت سهام کنترل می‌گردد و با توجه به نتایج حاصل از فرضیه دوم پژوهش بیان شد که مدیریت عمومی بررابطه اثربخشی مدیریت ریسك و کاهش سقوط قیمت سهام تاثیر معناداری دارد.

نتیجه‌گیری: با توجه به تایید نقش مدیریت ریسک و مدیریت عمومی بر ریسک سقوط قیمت سهام می توان بیان کرد که سرمایه گذاران جهت کاهش ضررهای احتمالی در انتخاب سبد سرمایه گذاری خود کمیته مدیریت ریسک شرکت ها و مالکیت عمومی آن ها را مد نظر قرار دهند.

کلیدواژه: اثربخشي مديريت ريسك، ريسك سقوط قيمت سهام، مديريت عمومی شرکت.

 

 

 

 

 

 

مقدمه

حاکمیت شرکتی در سال‌های گذشته نظر افراد زيادي را به خود جلب كرده است. امروزه به علت تقلب بسيار زيادي كه در شرکت‌ها صورت می‌گیرد و رسوایی‌های ناشی از کشف آن‌ها در دهه‌های اخیر استفاده از نظام راهبري و توجه به حاکمیت شرکتی بيش از گذشته موردتوجه قرارگرفته است. از اين منظر توجه به ابزارهای نوین مدیریت ریسک استراتژیک توسط هیئت‌مدیره در برنامه‌ریزی‌ها و اداره امور شرکت‌ها از اهميت ویژه‌ای برخوردار است. ازاین‌جهت که برقراري روش‌هایی براي بهینه‌سازی مدیریت ریسک و بهره‌برداری از ابزارهای مدیریت ریسک و نظام راهبری سازمانی نقش بسيار حياتي در کنترل راهبردهای شركت و موفقیت‌های کوتاه و بلندمدت بنگاه‌ها دارند؛ فرآیند مدیریت استراتژیک دربرگيرنده تركيبي از برتري استراتژیک با محیط کسب‌وکارسازمان است (کمالی‌خانقاه 1398، 173). همچنين نظام حاکمیت شرکتی با تخصیص درست منابع و بهبود شفافیت اطلاعات مالی منتشرشده در بازار، درنهایت موجب رشد و توسعه اقتصادی شود. حاکمیت شرکتی (نظام راهبري) یک مفهوم نظارتی است در این نظام توجه عمدتاً به روش‌ها و شيوه‌هاي تسهیل‌کننده حیاتی سازمان‌ها از طریق نظارت است به عبارتي حاكميت شركتي به دنبال ايجاد توازن بين اهداف شخصي و اهداف اجتماعي – اقتصادي است بنيان حاکمیت شرکتی با تخصيص بهينه منابع منجر به پاسخگويي منطقي در قبال اين منابع می‌شود (امیدوار 1391، 92).

حاکمیت شرکتی که مدیریت عمومی شرکت بخشی از آن می باشد را به‌عنوان ابزاری است که از طریق آن، تأمین‌کنندگان مالی شرکت‌ها از بازگشت سرمایه‌گذاری خود مطمئن می‌شوند. از آنجایی سهامداران، مدیران را برای به کار بردن سرمایه‌شان در فعالیت‌های شرکت استخدام می‌کنند، یک عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سهامداران رخ می‌دهد؛ زیرا مدیران در داخل شرکت از یک مزیت رقابتی اطلاعاتی نسبت به صاحبان سهام برخوردار هستند (زبیدا و نورمالا¹ 2009، 155).

نظام راهبري شرکتی سازوكاري ايجاد می‌کند تا با كمك آن اهداف شركت‌ها تنظیم و راه‌های رسيدن به اين اهداف و نظارت بر عملکرد شركت تبيين می‌شود حاكميت شركتي در مديريت انگيزه لازم براي تحقق اهداف بنگاه را ايجاد می‌نماید و زمینه‌ای فراهم می‌کند تا نظارت مؤثر صورت گيرد با اين شيوه شرکت‌ها اثربخشی بیشتری منابع را به کار می‌گیرند (کرمی و عمرانی 1389، 52). یکی از عوامل اصلی بهبود عملكرد اقتصادی، نظام راهبری شركت (حاکمیت شرکتی) است که شامل مجموعه‌ای متشكل از روابط بين مدیریت شرکت، هیئت‌مدیره، سهامداران و ديگر گروه‌های ذی‌نفع است (نیکومرام و محمدزاده‌سالطه 1389، 202). در حالت كلي هدف نظام راهبري، پايداري بنگاه‌هاي اقتصادي در بلندمدت است (حساس‌يگانه و کاظمی 1386، 48). همچنين محافظت از منافع سرمایه‌گذاران در مقابل مديريت (اسماعیل‌زاده‌مقري 1388، 120). به‌منظور افزایش توانایی رقابت و به دست آوردن سود بیشتر در بازار رقابتي دنیای امروز، بقای بنگاه‌های اقتصادی درگرو بهبود مستمر فعالیت‌های شرکت است. بنگاه‌های اقتصادی همواره راه‌هایی را برای کاهش عدم اطمینان در محیط کار بررسی می‌کنند و در این جهت مدیریت ریسک به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای شرکت‌ها معرفی‌شده است (عطاطلب و خدام 1393، 83). مدیریت ریسک مجموعه‌ای از ارزیابی‌های ریسک و گردآوری شیوه‌هایی برای شناخت بهتر ریسک می‌باشد. شناخت و مدیریت ریسک، ابزار جدیدی برای بهبود بخشیدن به عملکرد و اثربخشی بهتر شرکت‌ها ارائه می‌دهد. هدف اصلی مدیریت ریسک حداکثر سازی ارزش سهامداران و به حداقل رساندن واکنش‌های نامناسبی است که به دلیل تحمل ریسک شرکت‌ها متحمل می‌شوند (عطاطلب و همکاران 1393، 83).

می‌توان مدیریت ریسک را یک وظیفه‌ای شامل فرایندها، روش‌ها و ابزاری برای اداره ریسک در فعالیت‌های سازمانی است؛ که یک محیط منضبط برای تصمیم‌گیری‌های پیشتازانه و غیر منفعل در موارد زیر فراهم می‌آورد:

·       ارزیابی پیوسته در مورد آنچه ایجاد اشکال می‌کند. (ریسک)

·       شناسایی ریسک‌های مهم در راستای برخورد با آن‌ها

·       اجرای استراتژی‌های مناسب به‌منظور اداره نمودن آن ریسک‌ها (پورزمانی و کریمی ۱۳۸۹، 9).

مدیریت ریسک عبارت است از مجموعه مستنداتی که بر اساس تصمیمات نهایی گرفته‌شده و ارزیابی و به‌کارگیری فاکتورهایی که می‌توانیم از آن‌ها برای رساندن ریسک تا سطح موردنظر استفاده کنیم را بیان می‌کند. درجه پیچیدگی سازمان‌ها و میزان تناقض آن‌ها با محیط به میزان قابل‌توجهی به مدیریت ریسک ارتباط مستقیم دارد. مدیریت ریسک به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با دست یافتن به چشم‌انداز آینده از خطرات طی مسیر دوری کنند (پرتر² ۲۰۰۸، 78). برای تقویت و کارایی بهتر مدیریت ریسک در شرکت‌ها باید بر معیارهای نظام راهبری شرکتی که شامل هیئت‌مدیره مستقل در کنار کمیته حسابرسی که از عناصر لاینفک ابزارهای کنترل‌گر و استراتژی‌های راهبردی می‌باشند، تمرکز بیشتری کرد. موضوع سقوط سهام باعث می‌شود بازدهی سهام به‌شدت کاهش پیدا کند به همين دليل ريسك سقوط در بین سرمایه‌گذاران و سهامداران از اهمیت زیادی برخوردار است (هاتن و مارکوس و تهرانیان³ ۲۰۰۹، 83). در دنیای امروزی ریسک از اجزای جدانشدنی سرمایه‌داری و سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود و در حال حاضر سازمان‌ها و شرکت‌ها بسته به نوع کار و فعالیت خود ریسک‌های متفاوتی را تجربه می‌کنند که موفقیت شرکت‌ها و مؤسسات به میزان زیادی به مدیریت ریسک و شیوه آن بستگی دارد. با شناخت و شناسایی دقیق این ریسک‌ها، اثرات آن بر مؤسسات و شرکت‌ها به حداقل ممکن خواهد رسید (علوی و صحت ۱۳۸9، 27). ازآنجایی‌که مدیران شرکت‌ها به دلیل اینکه ابزار و توجیه کافی در اختیاردارند تا منابع شرکت را در اختيار منافع خود قرار دهند؛ تمایلی به افشای اخبار بد ندارند و سعی در مخفی نگه‌داشتن این اطلاعات می‌کنند که این کار باعث افزایش هزینه نگهداری این اخبار می‌شود و در این مرحله مدیران ناگزیر به افشای اخبار می‌شوند. این افشا و اطلاع پیدا کردن سهامداران از این اخبار بد منجر به کاهش شدید قیمت سهام و درنتیجه سقوط قیمت سهام می‌شود (هاتن و همکاران ۲۰۰۹، 78). در كنار عوامل ايجادكننده پديده ريزش قيمت سهام، مواردي را به‌عنوان عواملي كه سبب كاهش وقوع اين پديده مي‌شود معرفي مي‌نمايند ازجمله اين عوامل می‌توان به حضور مشترکان آگاه و مطلع در بازار مانند مالكان نهادي و تحليلگران بازار، شفافيت اطلاعات مالي، نبود عدم تقارن اطلاعاتي بين اعضاي داخلي سازمان با افراد خارجي اشاره نمود. وجود سرمایه‌گذاران نهادي، رفتار فرصت‌طلبانه و جانب‌دارانه مديران را محدود مي­نمايد و شناسايي سود را به تأخير مي‌اندازد، درنتیجه خالص دارايي‌ها و سود كمتر نشان داده می‌شوند. شناسايي به‌موقع زيان و مشخص بودن شرايط بالقوه آن، براي سهامداران و اعتباردهندگان باعث می‌شود که آن‌ها واكنش سریع‌تری به جلوگيري از زيان‌هاي بيشتر انجام دهند. براي مثال سهامداران مي‌توانند هیئت‌مدیره را متقاعد به تغيير مديرعامل و يا فشار به مديرعامل براي توقف پروژه‌هاي زيانده نمايند و باعث ممانعت از سرمايه‌گذاري مديران در پروژه‌هاي باارزش فعلي منفي گردند. از ديگر سو محققان اثبات مي‌نمايند كه سرمايه­گذاران نهادي مي‌تواند نقش مؤثري در كاهش منافع حاصل از مديريت سود كه توسط مديران ارشد انجام مي‌شود بازي كند (دیانتی‌دیلمی و مرادزاده و محمدی 1391، 12).

 با توجه به اثربخشی مدیریت ریسک می‌توان بیان کرد که مدیریت ریسک می‌تواند به‌عنوان عاملی بااهمیت برای سرمایه‌گذاران و سهامداران به‌حساب آید همچنین با توجه به‌ضرورت ریسک سقوط قیمت سهام و تأثیر مدیریت ریسک بر آن می‌توان بیان کرد که هدف این پژوهش بررسی اثربخشی مدیریت ریسک بر ریسک سقوط قیمت سهام می‌باشد لذا بررسی این موضوع می‌تواند به سرمایه‌گذاران و سهامداران در ارزیابی بهتر فعالیت‌ها و کنترل ریسک سرمایه گذاری در شرکت کمک کند.

مبانی نظری و پیشینه پژوهش

مدیریت ریسک شناسایی و ارزیابی ریسک و کاهش آن با استفاده از منابع اقتصادی در اختیار مدیر است (قادری 1397، 243). مدیریت ریسک مؤثر که بر مبنای اصول مفهومی معتبر قرار دارد بخش مهمی از این فرآیند تصمیم‌گیری را شامل می‌شود. مدیریت ریسک روشی مؤثر جهت حداقل کردن اثرهای نامطلوب ریسک است (ایزینگر⁴ 1991، 782). منظور از مدیریت ریسک شناسایی، تحلیل و کنترل اقتصادی ریسک‌ها یا احتمال خطرهایی است که می‌تواند که دارائی‌ها و درآمدهای بنگاه اقتصادی را تهدید نماید (زندحسامی و ساوجی 1391، 37). درواقع، مدیریت ریسک همان سامانه‌ی است که جهت نظم‌بخشی به عملیات مقابله با عدم قطعیت یا احتمال انحراف طراحی شود. مدیریت ریسک مانند یک رادار جلو بین عمل کرده و آینده غیرقطعی را جست‌وجو می‌کند تا چیزهایی را که ممکن است سبب خطری مهم شوند، شناسایی و از آن‌ها اجتناب شود یا فرصتی مهم کشف شود (دری و حمزه‌ای 1389، 15). شناسایی و مدیریت ریسک یکی از رویکردهای جدید است که برای تقویت و ارتقای اثربخشی سازمان‌ها مورداستفاده می‌گیرد. به‌طورکلی ریسک با مفهوم احتمال تحمل زیان و یا عدم اطمینان شناخته می‌شود (بابایی و وزیر زنجانی 1385، 62). مدیریت ریسک واحد تجاری، ریسک را مدیریت می‌کند تا اطمینان قابل قبولی برای دستیابی به اهداف واحد تجاری را فراهم آورد (گوردون، لوب و تسینگ⁵ 2009، 311). درواقع می‌توان گفت که هدف اصلی مدیریت ریسک، بیشینه‌سازی ارزش سهامداران است (هویت و لیبنبرگ⁶ 2011، 812). محققان جهت شناسایی اثربخشی مدیریت ریسک عوامل مختلفی را بیان کرده‌اند. استراتژی شرکت، بهره‌وری، تطابق و گزارشگری (گوردون و همکاران 2009، 315). ازجمله این عوامل هستند. واضح است که اتخاذ راهکارهای مناسب منجر در چنین حفظ شرایط رقابتی بازار خواهد شد (پاگاج و وار⁷ 2011، 192). مدیریت ریسک به مدیران کمک می‌کند تا بتوانند هزینه‌های عملیاتی و اقتصادی خود را تعدیل کرده و آن‌ها را در اتخاذ بهترین تصميمات یاری می‌دهد. یک شیوه مناسب مدیریت ریسک و چنانچه به‌خوبی پیاده‌سازی شود؛ می‌تواند به مدیران در شناسایی عوامل کنترلی مناسب کمک کند تا بتوانند امنیت لازم را در تحقق مأموریت سازمان پیاده کنند و درنتیجه می‌تواند بقای سازمان را تضمین کرده و سازمان را از خطر ریسک‌های کوچک و بزرگ موجود مصون بدارد.

می‌توان به‌طور خلاصه فواید مدیریت ریسک را به شرح زیر برشمرد:

افزایش کارایی و اثربخشی، تسهیلات و روان‌سازی، کاهش هزینه، سرعت عمل و کاهش زمان انجام عملیات بهبود ارتباطات اطمینان از کنترل روی سیستم، شناسایی تهدیدات مربوط به پروژه با سیستم و کمک در تحقق به‌موقع اهداف (راعی و سعیدی، ۱۳۸۹، 51).

سقوط قيمت سهام پديده‌اي است كه در آن قيمت سهام دچار تعديل شديد منفي و ناگهاني مي‌گردد. در تعريف ديگري از ريزش قيمت سهام به‌عنوان پديده‌اي كه در آن تجديدنظري ناگهاني و منفي در انتظارات سرمايه‌گذاران در مورد سهام يك شركت رخ مي‌دهد، ياد مي­شود. همواره در تحقيقات انجام‌شده در زمينه ريزش قيمت سهام دو جزء اصلي شناخته مي‌شود:

ü       مديريت شركت كه به دليل انگيزه‌هاي خودخواهانه (درجه منافع شخصي خود) و يا خيرخواهانه (درجه اهداف سازمان) اقدام به بيش نمايي عملكرد شركت از طريق به تعويق انداختن در انتشار اخبار بد و نيز تسريع در انتشار اخبار خوب مي‌نمايد، كه اين روند ايجاد حباب در قيمت سهام شركت را در پي دارد.

ü       سيستم حسابداري و استفاده از آن در جهت اين اقدام مديريت مي‌باشد، كه به مديريت اجازه انجام اقدامات فوق را مي‌دهد (مالمندیر و تیت⁸ 2009، 9).

محققين در كنار عوامل ايجادكننده پديده ريزش قيمت سهام، مواردي را به‌عنوان عواملي كه سبب كاهش وقوع اين پديده مي‌شود معرفي مي‌نمايند. ازجمله اين عوامل می‌توان به حضور مشترکان آگاه و مطلع در بازار مانند مالكان نهادي و تحليلگران بازار، شفافيت اطلاعات مالي، نبود عدم تقارن اطلاعاتي بين اعضاي داخلي سازمان با افراد خارجي اشاره نمود. وجود سرمایه‌گذاران نهادي، رفتار فرصت‌طلبانه و جانب‌دارانه مديران را محدود مي‌نمايد و شناسايي سود را به تأخير مي‌اندازد، درنتیجه خالص دارايي‌ها و سود كمتر نشان داده می‌شوند. شناسايي به‌موقع زيان و مشخص بودن شرايط بالقوه آن، براي سهامداران و اعتباردهندگان باعث می‌شود که آن‌ها واكنش سریع‌تری به جلوگيري از زيان‌هاي بيشتر انجام دهند. براي مثال سهامداران مي‌توانند هیئت‌مدیره را متقاعد به تغيير مديرعامل و يا فشار به مديرعامل براي توقف پروژه‌هاي زيانده نمايند و باعث ممانعت از سرمايه‌گذاري مديران در پروژه‌هاي باارزش فعلي منفي گردند. از ديگر سو محققان اثبات مي‌نمايند كه سرمایه‌گذاران نهادي مي‌تواند نقش مؤثري در كاهش منافع حاصل از مديريت سود كه توسط مديران ارشد انجام مي‌شود بازي كند (دیانتی‌‌دیلمی و نیکبخت 1391، 92).

نشانه‌های مدیریت عمومی شرکت‌های عبارت‌اند از وجود اعضای هیئت‌مدیره وابسته به دولت، مجلس و مانند این نوع نهادهای عمومی، یا وجود سهامدار عمده (دارای حداقل ده درصد سهام دارای حق رأی) دولتی و شبه‌دولتی. این متغیر با بررسی دقیق یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی و گزارش هیئت‌مدیره به مجمع عمومی از طریق شناسایی مدیرعامل، اعضای هیئت‌مدیره، سهامداران عمده، اشخاص وابسته و اشخاص در تعامل با شرکت‌های نمونه به انحای گوناگون صورت پذیرفت (لی و وانگ⁹ 2017، 659). یکی دیگر از معیارهایی که در تحقیقات اخیر برای اندازه‌گیری ارتباطات عمومی مورداستفاده قرارگرفته است، معیار بدهی بلندمدت می‌باشد. مطالعات متعدد مانند (فان و ژانگ¹⁰2008، 179) نشان داده است که ارتباط عمومی بیشتر شرکت‌ها باعث می‌شود تا فرصت دسترسی شرکت‌ها به منابع بلندمدت و کم‌هزینه‌تر فراهم شد و درنتیجه در شرکت‌های با ارتباط عمومی بالاتر، نسبت بدهی‌های بلند‌مدت بیشتر گردد (لین، وین و یو¹¹ 2012، 12). ارتباطات عمومي مي­تواند به شرکت‌ها كمك كند تا منابع مالي بيشتري به دست آورند، اما دسترسي به وام‌های تجاري نشأت گرفته از ارتباطات عمومی، اعتبار مضاعفي ايجاد كرده و هزینه‌های مالي را افزايش می‌دهد (بادآورنهندی و تقی‌زاده‌خانقاه 1395، 29).

ازآنجایی‌که سقوط قیمت سهام منجر به متضرر شدن سهامداران و سرمایه‌گذاران و همچنین افت بازار سرمایه می‌گردد توجه به عوامل مؤثر بر این پدیده از اهمیت بسزایی برخورداراست. یکی از این عوامل توانایی مدیران است. مدیران در سازمان‌ها، تدوین‌کنندگان خط‌مشی و صاحبان قدرت هستند و عملکرد سازمان‌ها باقدرت آنان در ارتباط است. مدیران با به‌کارگیری منابع قدرت می‌توانند زمینه رشد و تعالی یا زمینه انحراف و فساد سازمان را فراهم آورند و این امر به ماهیت وجودی و چگونگی استفاده از قدرت و منابع آنان بستگی دارد (حقیقی 1380، 51). این ویژگی مدیران می‌تواند در بروز پدیده سقوط قیمت سهام اهمیت بسزایی داشته باشد. براساس دو دیدگاه می‌توان بین توانایی مدیریتی و ریسک سقوط قیمت سهام ارتباط برقرار کرد. بر طبق دیدگاه اول که به دیدگاه قراردادهای کارا معروف است، انتظار می‌رود بین توانایی مدیریتی و کیفیت گزارشگری مالی یک تأثیر مثبت وجود داشته باشد که این امر منجر به کاهش احتمال ریسک سقوط قیمت سهام می‌گردد (فرانسیس، هوانگ، راگوپال و ژانگ¹² 2008، 132) بیان می‌دارد که مدیران توانا و خوش‌نام به دو دلیل تمایل کمتری به گزارشگری شفاف دارند: اول اینکه این مدیران به دلیل ارزش‌های اخلاقی و همچنین حفظ شهرت و جایگاه خود در مقایسه با سایر مدیران اقدام به گزارشگری شفاف می‌نمایند و دوم اینکه با توجه به نتایج سایر پژوهش‌ها که بیان می‌دارد که کیفیت بالای گزارشگری مالی منجر به کاهش هزینه سرمایه می‌گردد، کیفیت ضعیف گزارشگری مالی از سوی مدیران توانا و خوش‌نام، از طریق هزینه سرمایه بالا جریمه سنگینی را برای این مدیران در پی خواهد داشت. درواقع کیفیت اطلاعات و گزارشگری شفاف یکی از انتظارات در بازار سرمایه به شمار می‌رود (پورزمانی و قمری 1392، 101). درنتیجه این مدیران به‌منظور پاسخ صحیح به انتظارات بازار سرمایه و همچنین جهت جلوگیری از این قبیل مجازات از سوی بازار اقدام به افشای اطلاعات در زمان مناسب و به شیوه مناسب می‌کنند.

با توجه به اینکه افشای اطلاعات در یک‌زمان مناسب احتمال ریسک سقوط قیمت سهام را کاهش می‌دهد انتظار بر این است که شرکت‌های که مدیران توانا دارند کمتر در معرض ریسک سقوط قیمت سهام قرار گیرند (حبیب، احسان و منظورحسان¹³ 2017، 269). از طرفی دیگر بر مبنای دیدگاه منفعت‌طلبی که در تضاد با دیدگاه اول است استدلال می‌شود که مدیران توانا با توجه به تأکید زیاد بر حفظ جایگاه و شهرت خود، این انگیزه در آن‌ها وجود دارد که اقدام به دست‌کاری کیفیت گزارشگری مالی و سود نموده تا سود و عملکرد مالی خود را به سطح انتظار بازار و یا سرمایه‌گذاران برسانند (مالمندیر و همکاران 2005، 2669). اگر مدیر از وضعیت شهرت و توانایی خود، به‌منظور دست‌یابی به منافع خود و همچنین دست‌یابی به سطح انتظارات موردنظر، از طریق دست‌کاری کیفیت گزارشگری مالی استفاده نماید، انتظار می‌رود که چنین مدیری اقدام به انباشت اخبار بد شرکت نماید. از آنجائی که انباشت اخبار بد شرکت منجر به سقوط قیمت سهام می‌گردد، انتظار می‌رود که شرکت‌هایی که دارای مدیران توانا می‌باشند احتمال سقوط قیمت سهام در این شرکت‌ها بیشتر باشد (فروغی و ساکیانی 1397، 52).با توجه به مبانی نظری بیان شده و اهمیت شناخت و کنترل ریسک سقوط قیمت سهام در کاهش خطر سرمایه گذاری،فعال بازار بورس مساله اصلی این پژوهش شناسایی میزان و نوع تاثیر اثر بخشی کمیته مدیریت ریسک و همچنین مدیریت عمومی شرکت ها بر خطر ریزش قیمت سهام می باشد.

پیشینه نظری

وقفی، مریداحمدی، فکوری و نظامی (1397، 39) در تحقیقی تحت عنوان رابطه مدیریت ریسک و وضعیت ورشکستگی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار که طی سال‌های 1390 تا 1396 و با استفاده از اطلاعات 178 شركت انجام گرفت به این نتیجه رسیدند که مدیریت ریسک بر ریسک ورشکستگی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تأثیر معکوس دارد. خلیفه‌سلطانی، رهنما و کیماسی (1397، 59) در تحقیق خود تحت عنوان تأثیر ارتباطات سیاسی بر خطر سقوط قیمت سهام تحت شرایط عدم تقارن اطلاعاتی که در بین 120 شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار برای دوره زمانی 1390 تا 1395 است به این نتیجه رسیدند که ارتباط سیاسی بر خطر سقوط قیمت سهام تأثیر مثبت دارد بدین معنا که مدیران از طریق ذخیره اخبار به عدم انتشار آن شرکت را وضعیت شرکت را مساعد جلوه می‌دهند این رفتار مدیران در بلندمدت منجر به سقوط قیمت سهام می‌گردد همچنین یافته‌ها نشان داد که تأثیر مثبت ارتباطات سیاسی بر خطر سقوط قیمت سهام در شرکت‌های با عدم تقارن اطلاعاتی بالا شدیدتر است شرکت‌های سیاسی نسبت به سایر شرکت‌ها تمایل بیشتری به بهره‌برداری فرصت‌طلبانه از رویدادهای شرکت دارند. رحیمی و نادری‌بنی (1399، 175) در مقاله خود تحت عنوان تأثیر ارتباطات سیاسی بر ریسک سقوط قیمت سهام با در نظر گرفتن اثر تعدیل گری مالکیت نهادی که در بین 126 شرکت در بازه زمانی ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷ صورت گرفت از فرضيه اصلي پژوهش به این نتیجه رسیدند که ارتباطات سیاسی بر ریسک سقوط قیمت سهام تأثیر مثبت و معنادار دارد همچنین آن‌ها با استفاده از نتایج حاصل از فرضیه فرعی به این نتیجه رسیدند که مالکیت نهادی تأثیر معناداری برشدت اثر ارتباطات سیاسی بر ریسک سقوط قیمت سهام ندارد به‌عبارت‌دیگر مالکیت نهادی به‌واسطه دیدگاه کوتاه‌مدتی که نسبت به مقوله سودآوری واحد اقتصادی دارد نمی‌تواند به‌درستی وظیفه نظارتی خود را ایفا نماید و اثر تعدیلی بر تأثیر ارتباطات سیاسی برای سقوط قیمت سهام داشته باشد. بدريا، نلی‌ساری و باسري¹⁴ (2015، 870) در تحقيقي به بررسي راهبری شرکتی کمیته مدیریت ریسک پرداختند و دريافتند كه کمیته مدیریت ریسک بر عملکرد و ارزش شرکت تأثیرگذار است بررسي‌هاي آن‌ها همچنین نشان داد که کمیته مدیریت ریسک به‌عنوان يك متغیر مداخله‌گر بین نظام راهبری شرکت و ویژگی‌های شرکت در رابطه با عملکرد شرکت عمل می‌کند. امیرخانی، ابراهیمی‌فر، نجاری و رفیعی (1399، 37) در پژوهش خود تحت عنوان طراحي و تبيين مدل مديريت ريسک منابع انساني سازمان‌های دولتي ايران که اين پژوهش باهدف طراحي مدلي متناسب با سازمان‌های دولتي ايران با شناسايي مؤلفه‌های ريسک نسبت به سنجش و ارائه راهکارهاي مقابله با ریسک‌های شناسایی‌شده می‌پردازد؛ بیان کردند که مؤلفه‌های ريسک منابع انساني بر مبناي تقسیم‌بندی موسسه ارنست و يانگ به چهار گروه؛ استراتژيک ـ عملياتي ـ مالي و تبعيت تفکيک و با بهره‌گیری از تکنيک دلفي و نقطه نظرات خبرگان ۳۳ عامل ريسک استخراج گرديد و سپس با استفاده از پرسشنامه‌ای ساختاریافته دریکی از سازمان‌های دولتي، مؤلفه‌های ريسک و شدت و احتمال وقوع هريک از مؤلفه‌ها مورد ارزيابي قرار گرفت. پس از تحليل عاملي تأييدي، مقايسات زوجي مؤلفه‌ها و استخراج اوزان مؤلفه‌ها انجام‌گرفته و درنهایت سطح ریسک‌پذیری سازمان موردمطالعه در ارتباط با هريک از مؤلفه‌ها و تعيين گرديد؛ و به این نتیجه رسیدند که با به‌کارگیری مدل پيشنهادي، می‌توان با رهايي از ساختارهای دیوان‌سالار و گرايش به عدم تمرکز، خطرات فرايندها را تا پایین‌ترین سطوح سازمان مديريت نمود. کریستمو، ويسنت و براندو¹⁵ (2020، 12) در مقاله خود با عنوان قدرت سهامداران بزرگ و کیفیت حاکمیت شرکتی، انگیزه‌های سهامداران بزرگ را برای اجرای حاکمیت شرکتی تحلیل می‌کنند و اظهار می‌دارند كه حمایت قانونی از سرمایه‌گذاران معیاری برای حاکمیت شرکتی مبتنی بر رعایت قوانین غیراجباری حاکمیت شرکتی خواهد بود. همچنين در اين پژوهش بیان‌شده است كه سهامداران کنترل‌کننده ممکن است از هیئت‌مدیره‌های قوی صرف‌نظر کرده و مستقیماً عمل کنند همچنين می‌توان با تمرکز بر کیفیت سیستم حاکمیت شرکتی سهامداران بزرگ کنترلی قادر به اعتراض به قدرت سهامدار اصلی نیستند. رهنمای‌رودپشتی، حسینی و جعفری (1390، 3) در مقاله خود تحت عنوان نقش حمایت دولتی از شرکت‌ها در ارزش‌آفرینی (ارزیابی کارکرد خصوصی‌سازی) به بررسي ارتباط ميان نوع مالكيت شرکت‌ها (ميزان حمايت دولت از آن‌ها) و معيارهاي مالي نوين سنجش عملكرد و همچنين معيارهاي سنجش ارزش‌آفرینی در شركت‌هاي پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌پردازد. در اين تحقيق که براي يک دوره نه‌ساله اجراشده، ارتباط ميان نوع مالکيت شرکت‌هاي موردمطالعه فعال در بورس تهران که داراي ويژگي‌هاي تعریف‌شده در پژوهش به‌عنوان جامعه آماري و نمونه آماري بودند، با معيارهاي نوين سنجش عملكرد و ارزش‌آفرینی مورد آزمون قرارگرفته است. فرضيه‌هاي تحقيق از طريق همبستگي، رگرسيون غيرخطي ساده و آزمون مقايسه ميانگين دو جامعه موردبررسی قرارگرفته است. نتايج تحقيق حاکي از آن است که بين درصد تملک دولت از سهام شرکت‌ها و ارزش‌آفرینی ارتباط معنی‌داری وجود دارد. بدين ترتيب که شرکت‌هاي خصوصي که درصد تملک دولت از سهامشان کمتر از 50 درصد است، ارزش‌آفرینی بيشتري دارند. همچنين، طبق يافته‌هاي به‌دست‌آمده، بين معيارهاي نوين سنجش عملکرد مبتني بر ارزش‌آفرینی (يعني EVA¹⁶ و ¹⁷CVA) و معيارهاي سنتي (يعني ¹⁸ROA و ¹⁹ROE) رابطه وجود دارد. درنهایت اينکه شرکت‌هاي داراي مالکيت خصوصي نسبت به شرکت‌هاي دولتي داراي ارزش‌آفرینی می‌باشند.

 شیائو فانگ ما، ژانگ و وانگ²⁰ (2020، 11) در مقاله خود با عنوان ریسک سقوط مشتری شرکت و قیمت سهام بیان می‌دارند که با استفاده از یک نمونه بزرگ از شرکت‌های آمریکایی، متوجه می‌شویم که تمرکز عمده مشتری در شرکت‌ها با خطر سقوط قیمت سهام در آینده شرکت ارتباط مثبت دارد. این رابطه مثبت زمانی آشکارتر می‌شود که شرکت‌های تأمین‌کننده سطح بالاتری از سرمایه‌گذاری‌های خاص رابطه را داشته باشند، از یک محیط اطلاعاتی ضعیف‌تری برخوردار باشند و یا هزینه‌های تعویض مشتری کمتری داشته باشند. همچنین قرار گرفتن در معرض مشتری‌های شرکتی متنوع نمی‌تواند تأثیر منفی بر خطر سقوط شرکت داشته باشد. چن و وانگ²¹ (2020، 5) در مقاله خود با عنوان شواهدی از خطر سقوط قیمت سهام، نشان می‌دهد که رابطه منفی بین پوشش رسانه‌ای و قیمت سهام وجود دارد. همچنین دریافتیم که رسانه‌ها نقش مهمی در کاهش ریسک سقوط قیمت سهام در آینده دارند همچنین ریسک سقوط قیمت سهام در آینده توسط عوامل خارجی مانند مکانیسم‌های نظارتی مانند حسابرسان خارجی، تحلیل گران مالی و سهامداران نهادی کاهش می‌یابد.

 

 

 

 

 

 

 

 

مدل مفهومی متغیرهای پژوهش

منبع: یافته‌های پژوهشگر

 

روش پژوهش

فرضیه های پژوهش

با توجه به مبانی نظری بیان شده و هدف تحقیق،فرضیه های زیر تدوین شده است:

ü       اثربخشی مدیریت ریسک بر ریسک سقوط قیمت سهام تأثیر معناداری دارد.

ü       مديريت عمومی بر رابطه اثربخشی مدیریت ریسک و ریسک سقوط قیمت سهام تأثیر دارد.

جامعه آماري، حجم نمونه 

تحقيق حاضر از جنبه هدف، از نوع تحقيقات كاربردي به شمار می‌رود؛ زيرا نتايج حاصل از آن می‌تواند در تصميمات استفاده‌کنندگان درون‌سازمانی و برون‌سازمانی مورداستفاده قرار گيرد. همچنين، ازنظر روش در گروه تحقيقات توصيفي-همبستگي قرار می‌گیرد؛ زيرا جهت كشف روابط بين متغيرهاي تحقيق از تحقيق‌هاي رگرسيون و همبستگي استفاده خواهد شد. علاوه بر آن، ازآنجاکه با آزمايش داده‌هاي موجود نتيجه خاصي ارائه خواهد شد؛ اين تحقيق نيز در گروه تحقيقات اثباتي قرار می‌گیرد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است که برای رسیدن به نمونه تحقیق جهت انجام آزمون فرضیه های پژوهش از روش حذف سیستماتیک،بطوریکه شرکت هایی که شرایط زیر را دارا باشند به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند: 

1- تعداد شركت‌هايي كه در سال‌های 1390 تا 1398 به‌طور مستمر در بورس حضورداشته‌اند.

2- تعداد شركت‌هايي كه سال مالي آن‌ها منتهي به پايان اسفند می‌باشد و تغییر دوره مالی نداشته‌اند.

3- تعداد شركت‌هايي كه جز شركت‌هاي سرمایه‌گذاری، بانك‌ها و بيمه‌ها نبوده‌اند.

4- شركت‌هايي كه در طي شش ماه توقف مالي نداشته‌اند.

با توجه به شرایط بالا تعداد 86 شرکت به‌عنوان نمونه آماری، جهت آزمون فرضیه‌ها انتخاب‌شده‌اند.

مدل و متغیر‌های پژوهش

برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از مدل‌های زیر استفاده می‌شود:

برای فرضیه اول:

CRASHi,t = β0 + β1ERMit + β2ROAit + β3SIZEit + β4LEVit + β5GROit + β6LnAgeit + Ɛ it

برای فرضیه دوم:

CRASHi,t = β0 + β1ERMit + β2GOV it + β3(ERMit * GOV)+ β4ROAit + β5SIZEit + β6LEVit + β7GROit + β8LnAgeit + Ɛ it

 

-       متغیر مستقل: اثربخشی مدیریت ریسک (²²ERM)

برای محاسبه مدیریت ریسک از فرمول زیر استفاده شده است:

ERM=∑Strategy+Operation+Reporting+Compliance

مدیریت ریسک به چند بعد کلی قابل‌تقسیم است:

1- استراتژي: عامل استراتژی را نسبت فروش به میانگین فروش صنعت در نظر گرفته می‌شود گوردون و همکاران (2009، 310).

جهت اندازه‌گیری استراتژی از رابطه زير استفاده شد:

رابطه 1:

Strategy1=(Sales (i,t)-μ_Sales)/σ_Sales

Sales (i,t): فروش شرکت i در سال t

μ (Sales): میانگین فروش صنعت

σ_Sales: انحراف معیار فروش شرکت‌ها در صنعت

2- عمليات: گردش دارایی‌ها که به‌صورت فروش بر کل دارایی‌ها تعریف می‌شود به‌عنوآن‌یک معیار برای کارایی عملکرد بشمار می‌رود. كيماز²³ (2006) کارایی عملیاتی بالاتر باید ریسک کلی ورشکستگی شرکت را کاهش داده و عملکرد و ارزش شرکت را افزایش دهد. گوردون و همكاران (2009) ريسك عملياتي با فرمول زير محاسبه می‌شود:

Operation=(sales) / (total assets)

Sales: نشان‌دهنده فروش

total assets: نشان‌دهنده جمع کل دارایی‌هاست

3- گزارشگري: گزارشگری درست و دقیق باید هدایت‌کننده اصلی فعالیت‌های ERM باشد. در این حالت معیار قابلیت اتکای گزارشگری شرکت عبارت است از نسبت نسبی ارزش کامل (قدر مطلق) اقلام تعهدی نرمال تقسیم‌بر جمع ارزش کامل اقلام تعهدی نرمال و غير نرمال.

𝑟𝑒𝑝𝑜𝑟𝑡𝑖𝑛𝑔 =|𝑁𝑜𝑟𝑚𝑎𝑙𝐴𝑐𝑐𝑟𝑢𝑎𝑙𝑠|/|𝑁𝑜𝑟𝑚𝑎𝑙𝐴𝑐𝑐𝑟𝑢𝑎𝑙𝑠|+ |𝐴𝑏𝑛𝑜𝑟𝑚𝑎𝑙𝐴𝑐𝑐𝑟𝑢𝑎𝑙𝑠| )

اقلام تعهدی غیر نرمال از طریق مدل جونز²⁴ (1991) به‌صورت زیر برآورد می‌شوند:

𝑇𝐴𝑖𝑗𝑡⁄𝐴𝑖𝑗𝑡−1 = [1⁄𝐴𝑖𝑗𝑡−1] + 𝛽1[Δ𝑅𝐸𝑉𝑖𝑗𝑡⁄𝐴𝑖𝑗𝑡−1] + 𝛽2𝑗𝑡[𝑃𝑃𝐸𝑖𝑗𝑡⁄𝐴𝑖𝑗𝑡−1] + 𝑒𝑖𝑗𝑡 

که عبارت است از سود قبل از اقلام غیرمترقبه منهای جریان‌های نقد عملیاتی در صنعت i

𝑇𝐴𝑖𝑗𝑡: جمع اقلام تعهدی برای شرکت 

:−1 جمع کل دارایی‌ها برای شرکت j در صنعت i

Δ𝑅𝐸𝑉𝑖𝑗𝑡: تغییر در درآمدها برای شرکت j در صنعت i

𝑃𝑃𝐸𝑖𝑗𝑡: ناخالص اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات برای j شرکت در صنعت i

𝑒𝑖𝑗𝑡: جزء خطا برای شرکت iدر صنعت يا همان AbnormalAccruals

با این توصیف اقلام تعهدی نرمال عبارت است از جمع اقلام تعهدی منهای اقلام تعهدی غیر نرمال

4- قوانين و مقررات: شركت‌ها با شناسایی و بررسی فعالانه‌ی ریسک‌ها و فرصت‌ها از ارزش شرکت خود نزد تمام ذی‌نفعان، ازجمله صاحبان، کارمندان، مشتریان و به‌طورکلی جامعه محافظت کرده و همچنین به ارزش شرکت خود در نزد آن‌ها می‌افزایند.

معیار برای اندازه‌گیری قوانین و مقررات استفاده‌شده در این پژوهش نسبت حق‌الزحمه حسابرس به مجموع دارایی‌ها می‌باشد.

𝐶𝑜𝑚𝑝𝑙𝑖𝑎𝑛𝑐𝑒 =𝐴𝑢𝑑𝑖𝑡𝑜𝑟 𝐹𝑒𝑒𝑠/𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙 𝐴𝑠𝑠𝑒𝑡𝑠 

𝐴𝑢𝑑𝑖𝑡𝑜𝑟 𝐹𝑒𝑒𝑠: حق‌الزحمه حسابرسی

𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙 𝐴𝑠𝑠𝑒𝑡𝑠: جمع کل دارایی‌ها 

-       متغیر وابسته ریسک سقوط قیمت سهام (CRASH)

به‌منظور اندازه‌گیری ریسک سقوط قیمت سهام، ازآنجاکه ممکن است کاهش‌های شدید قیمت سهم درنتیجه کاهش عمومی قیمت‌ها در بازار باشد، باید به وضعیت عمومی بازار نیز توجه داشت و کاهش شدید بازده سهم را باید در مقایسه با بازدهی بازار معنی کرد. به همین منظور برای محاسبه بازده خاص شرکت از رابطه زیر استفاده می‌شود:

 

در این رابطه Ri معرف بازدهی ماهانه شرکت، Rm معرف بازدهی ماهانه بازار و t معرف ماه‌های سال است.

باقیمانده رابطه بالا بازده خاص شرکت نسبت به بازار را نشان می‌دهد که برای نزدیک کردن توزیع آن‌ها به توزیع نرمال از رابطه زیر استفاده می‌شود (‌هاتن و همكاران 2009).

 

Wj,t= بازده ماهانه خاص شركت j در ماه t طي سال مالي.

ej,t= بازده باقیمانده‌ی سهام شركت j در ماه t

ri,t= β0 + β1rm,t-2 + β2rm,t-1 + β3rm,t + β4rm,t+1 + β5rm,t+2 + ei,t

كه در این رابطه:

ri,t= بازده سهام شركت i در ماه t طي سال مالي.

rm,t= بازده بازار در ماه t است. براي محاسبه بازده ماهانه بازار، شاخص ابتداي ماه از شاخص پايان ماه كسر شده و حاصل بر شاخص ابتداي ماه تقسيم می‌شود.

سپس با استفاده از بازده ماهانه خاص شرکت، برای محاسبه چولگی منفی بازده سهام از رابطه زیر استفاده می‌شود.

 

NCSKEWj,i: چولگی منفی بازده ماهانه سهام شرکت j طی سال مالی t.

Wj,i: بازده ماهانه خاص شرکت j در ماه t.

N: تعداد ماه‌هایی که بازده آن‌ها محاسبه‌شده است.

متغیر مداخله‌گر: مديريت عمومی شرکت (GOV)

برای اندازه‌گیری روابط عمومی از شاخص مدیریت عمومی استفاده می‌شود. نشانه‌های مدیریت عمومی شرکت عبارتند از وجود اعضای هیئت‌مدیره وابسته به دولت، مجلس، نهادهای سیاسی و یا وجود سهامدار عمده دولتی و شبه‌دولتی در ساختار مالکیت شرکت که در حسابداری از این تعریف به‌عنوان مدیریت سیاسی، مدیریت دولتی و عمومی استفاده می‌شود. این متغیر با مقدار یک و صفر نشان داده می‌شود. در صورت وجود مدیریت عمومی، مقدار آن‌یک (1) و در غیر این صورت مقدار صفر (0) اختصاص می‌یابد (نیکومرام و همکاران، 1392).

-       متغيرهاي كنترل:

1-       بازده دارايي (ROA):

بازده دارایی‌ها برابر است با سود خالص شرکت تقسیم‌بر کل دارایی‌های شرکت i در سال t

 

2-       اندازه شركت (SIZE):

لگاریتم طبيعي مجموع دارایی‌هاي شركت.

3-       اهرم مالي (LEV):

اهرم شرکت از تقسیم کل بدهی بر کل دارایی‌ها اندازه‌گیری شده است.

4-       رشد فروش (GRO):

فروش سال جاری منهای فروش سال قبل تقسیم‌بر فروش سال قبل.

5-       سن شركت (LNAGE):

لگاریتم تعداد سال‌های انجام فعاليت تجاري از بدو تأسیس تا سال موردنظر.

تجزیه تحلیل آماری

یافته‌های توصیفی

در تجزیه‌وتحلیل توصیفی، پژوهشگر با استفاده از جداول و شاخص‌های آمار توصیفی نظیر شاخص‌های مرکزی و پراکندگی به توصیف داده‌های جمع‌آوری‌شده پژوهش می‌پردازد. این امر به شفافیت و توضیح داده‌های تحقیق کمک بسیاری می‌کند. تجزیه‌وتحلیل توصیفی داده‌ها در (جدول 1) ارائه‌شده است. همان‌طوری که در (جدول 1) مشاهده می‌شود کمترین مقدار ریسک سقوط قیمت سهام (976/3-) و بیشترین مقدار این متغیر برابر با (954/3) می‌باشد. میانگین مدیریت ریسک (353/1) می‌باشد. کمترین میزان مدیریت ریسک (45/0-) و بیشترین مقدار این متغیر برابر با (491/4) می‌باشد. میانگین اهرم مالی (557/0) می‌باشد. کمترین میزان اهر مالی (061/0) و بیشترین مقدار این متغیر برابر با (32/1) می‌باشد؛ که بیشترین مقدار آن نشان‌دهنده این است که شرکتی وجود دارد که کل دارایی‌های آن بیشتر از کل بدهی‌های آن بوده است.

جدول 1: نتایج تجزیه‌وتحلیل توصیفی داده‌های کمی پژوهش

متغیر	مشاهدات	کوچک‌ترین	بزرگ‌ترین	میانگین	میانه	انحراف معیار	چولگی	کشیدگی
ریسک سقوط قیمت سهام	774	976/3-	954/3	088/1-	449/1-	625/1	659/0	669/2
مدیریت ریسك	774	4595/0-	491/4	353/1	063/1	163/1	885/0	059/3
بازده دارایی‌ها	774	289/0-	5478/0	121/0	103/0	139/0	563/0	772/3
اندازه شرکت	774	352/10	619/19	05/14	964/13	373/1	564/0	061/4
اهرم مالی	774	061/0	32/1	557/0	566/0	218/0	083/0	125/3
رشد فروش	774	5497/0-	8933/2	259/0	195/0	448/0	025/2	837/10
سن شرکت	774	5649/2	2195/4	60/3	688/3	379/0	641/0-	575/2

 

متغیر مدیریت عمومی شرکت یک متغیر کیفی است که طبق نتایج (جدول 2)، تقریباً 52 درصد شرکت‌ها از مدیریت عمومی برخوردار بوده‌اند و 48 درصد شرکت‌ها یعنی 373 سال-شرکت مدیریت عمومی نداشته‌اند.

جدول 2: نتایج تجزیه‌وتحلیل توصیفی داده‌های کیفی پژوهش

متغیر	نماد	مشاهدات	جواب	فراوانی	درصد فراوانی
مدیریت عمومی شرکت	pubm	774	1	401	81/51
			0	373	19/48

 

آزمون فرضیه‌های پژوهش (یافته‌های استنباطی)

در این قسمت به تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار استنباطی پرداخته می‌شود. در این قسمت برای مدل‌های پژوهش با استفاده از رگرسیون خطی بررسی و مدل به‌صورت نهایی برازش شده است. ابتدا با استفاده از آزمون اف لیمر (چاو) آزمون می‌شود كه آيا بايد از پانل با اثرات استفاده كرد يا بدون اثرات. سپس از بررسی ناهمسانی واریانس و خودهمبستگی سریالی خطاهای مدل اقدام به برازش نهایی مدل می‌شود.

نتایج آزمون فرضیه‌ها

نتیجه آزمون فرضیه­ اول

فرضیه اول بیان می‌دارد:

اثربخشی مدیریت ریسك بر ریسك سقوط قیمت سهام تأثیر معناداري دارد.

برای آزمون فرضیه اول از مدل رگرسیون چند متغیره زیر استفاده‌شده است:

CRASHi,t = β0 + β1ERMit + β2ROAit + β3SIZEit + β4LEVit + β5GROit + β6LnAgeit + Ɛ

H0: اثربخشی مدیریت ریسك بر ریسك سقوط قیمت سهام تأثیر معناداري ندارد.

H1: اثربخشی مدیریت ریسك بر ریسك سقوط قیمت سهام تأثیر معناداري دارد.

گام اول: تشخیص همگن یا ناهمگن بودن دادها با استفاده از آزمون چاو

نتایج حاصل از آزمون چاو در (جدول 3) ارائه‌شده است همان‌گونه که مشاهده می‌شود فرضیه (H1) مورد تأیید قرار نمی‌گیرد. درنهایت مدل داده‌های معمولی (pooled) ارجح می‌باشد و همچنین نیاز به اجرای آزمون‌ هاسمن نمی‌باشد.

جدول 3: نتایج آزمون چاو (همسانی عرض از مبدأ مقاطع)

فرضیه صفر (H0)	مدل آزمون	میزان آماره (statistic)	سطح معنی‌داری (Prob.)	نتیجه آزمون
همه از عرض از مبدأها با بقیه متفاوت است	فرضیه اول	772151/0	9323/0	فرضیه (H0) پذیرفته می‌شود

 

با توجه به (جدول 3) و سطح معنی‌داری آماره آزمون چاو (9323/0) بیشتر از سطح خطای موردپذیرش بوده مدل داده‌های معمولی برای برازش انتخاب می‌شود.

آزمون ناهمسانی واریانس

وقتی خطاها ناهمسان باشند، انحراف معیار عرض از مبدأ بسیار بزرگ می‌شود. انحراف معیار ضرایب شیب نیز به شکل ناهمسانی بستگی دارد. برای مثال اگر واریانس خطاها به شکل مثبتی با مجذور یک متغیر توضیحی در ارتباط باشد، انحراف معیار ضریب آن متغیر، بسیار بزرگ خواهد بود افلاطونی (1395، 62).

فرض‌های آماری این آزمون به شرح ذیل است.

فرضیه‌ی صفر: واریانس مقادیر خطا همسان است.

فرضیه‌ی مقابل: واریانس مقادیر خطا همسان نیست.

جدول 4: نتایج آزمون ناهمسانی واریانس

مدل آزمون	آماره آزمون	سطح معنی‌داری	نتیجه آزمون
فرضیه اول	283826/0	5944/0	عدم وجود ناهمسانی واریانس

 

نتایج حاصل در (جدول 4) نشان می‌دهد که سطح معنی‌داری آزمون چاو در مدل­ پژوهش بیشتر از 5 درصد می‌باشد و بیانگر عدم وجود ناهمسانی واریانس می‌باشد.

آزمون خودهمبستگی

یکی از فرض‌های اساسی در تخمین مدل رگرسیون به روش OLS عدم خودهمبستگی بین جملات خطا یا همبستگی سریالی است. چون مقادیری که متغیرهای توضیحی در مدل به خود می‌گیرند تصادفی هستند، بنابراین مقادیر خطا نیز باید در کل تصادفی باشند؛ یعنی، بین مقادیر جملات خطا همبستگی و ترتیب خاصی وجود نداشته باشد و در طول زمان به‌طور منظم تغییر نکند، زیرا اگر چنین باشد، تغییرات جملات خطا تصادفی نبوده و به مقادیر متغیرهای توضیحی وابسته خواهد بود. همبستگی بین مقادیر خطا ممکن است در بین سال‌های مختلف و یا در بین مقاطع مختلف وجود داشته باشد بنی مهد و مراد زاده فرد، میرانشاهی (1395، 44).

فرضیه‌های آماری و پژوهش در آزمون به شرح زیر است:

فرضیه‌ی صفر: عدم وجود خودهمبستگی

فرضیه‌ی مقابل: وجود خودهمبستگی

جدول 5: نتایج آزمون خودهمبستگی سریالی

مدل آزمون	آماره آزمون	سطح معنی‌داری	نتیجه آزمون
فرضیه اول	364212/3	0351/0	وجود خودهمبستگی

 

با توجه به نتایج (جدول 5)، مشاهده می‌شود که سطح معناداری آزمون بریوش گادفری²⁵ برای این مدل‌ پژوهش کمتر از 5 درصد بوده و بیانگر وجود خودهمبستگی سریالی در مدل‌ها می‌باشد؛ که این مشکل در تخمین نهایی مدل با اجرای دستور ar(1) رفع شده است.

گام دوم: بررسی تأیید یا رد فرضیه

با توجه به اینکه سطح معناداری آزمون بریوش گادفری کمتر از 5 درصد است بنابراین خودهمبستگی سریالی در بین خطاهای مدل وجود داشته است که در تخمین نهایی مدل دستور (ar1) اجراشده است تا خودهمبستگی رفع گردد. نتایج آزمون چاو نیز بیانگر عدم وجود ناهمسانی واریانس در جملات خطا است چون سطح معناداری این آزمون کمتر از 5 درصد بوده است. میزان ضریب تعیین تعدیل‌شده مدل برابر با (031/0) می‌باشد که نشان می‌دهد 3 درصد تغییرات متغیر ریسک سقوط قیمت سهام توسط متغیر مدیریت ریسک و سایر متغیرهای کنترلی قابل توضیح است. میزان آماره دوربین واتسون نیز برابر با (997/1) می‌باشد. ازآنجایی‌که این ضریب بین 5/1 و 5/2 قرار دارد بنابراین نشان می‌دهد همبستگی بین اجزای خطای مدل وجود ندارد. آماره فیشر 150/4 بوده و سطح معنی‌داری آماره F (000/0) کمتر از سطح خطای موردپذیرش (5 درصد) بوده و کل مدل رگرسیونی معنی‌دار است. نتایج (جدول 6) نشان می‌دهد که مدیریت ریسک با ضریب (188/-0) و معنی‌داری (000/0) رابطه معکوس با ریسک سقوط قیمت سهام دارد.

جدول 6: نتیجه آزمون فرضیه اول

متغیر وابسته: ریسک سقوط قیمت سهام
متغیر	نماد	ضرایب استاندارد نشده		آماره t	Prob.
		ضریب	میزان خطا
مدیریت ریسك	Erm	188/0-	016/0	270/11-	000/0
بازده دارایی‌ها	ROA	955/0-	383/1	690/0-	49/0
اندازه شرکت	SIZE	068/0	126/0	542/0	58/0
اهرم مالی	LEV	355/1-	815/0	662/1-	09/0
رشد فروش	GRO	245/0-	288/0	849/0-	39/0
سن شرکت	LNAGE	416/0-	441/0	943/0-	34/0
عرض از مبدأ	C	055/0	227/2	025/0	98/0
ar(1)		016/0	036/0	435/0	66/0
آماره F		150593/4	ضریب تعیین (R2)		041599/0
سطح معنی‌داری F (Prob.)		00007/0	ضریب تعیین تعدیل‌شده (R2A)		031577/0
			آماره دوربین واتسون (D.W)		997312/1
نوع داده‌های تلفیقی		میزان آماره (statistic)		سطح معنی‌داری (Prob.)
آزمون چاو (اثرات ثابت)		772151/0		9323/0
آزمون‌ هاسمن (اثرات تصادفی)		-		-
آزمون بریوش گادفری (LM test)		364212/3		0351/0
آزمون ناهمسانی واریانس (ARCH)		283826/0		5944/0

 

نتیجه آزمون فرضیه­ دوم

فرضیه دوم بیان می‌دارد:

مدیریت عمومی بر رابطه اثربخشی مدیریت ریسك و ریسك سقوط قیمت سهام تأثیر دارد.

برای آزمون فرضیه دوم از مدل رگرسیون چند متغیره زیر استفاده‌شده است:

CRASHi,t = β0 + β1ERMit + β2GOVMit + β3(ERMit *pubM)+ β4ROAit + β5SIZEit + β6LEVit + β7GROit + β8LnAgeit + Ɛ it

H0: مدیریت عمومی بر رابطه اثربخشی مدیریت ریسك و ریسك سقوط قیمت سهام تأثیر ندارد.

H1: مدیریت عمومی بر رابطه اثربخشی مدیریت ریسك و ریسك سقوط قیمت سهام تأثیر دارد.

گام اول: تشخیص همگن یا ناهمگن بودن دادها با استفاده از آزمون چاو

نتایج حاصل از آزمون چاو در (جدول 7) ارائه‌شده است همان‌گونه که مشاهده می‌شود فرضیه (H1) مورد تأیید قرار نمی‌گیرد. درنهایت مدل داده‌های معمولی (pooled) ارجح می‌باشد و همچنین نیاز به اجرای آزمون‌ هاسمن نمی‌باشد.

جدول 7: نتایج آزمون چاو (همسانی عرض از مبدأ مقاطع)

فرضیه صفر (H0)	مدل آزمون	میزان آماره (statistic)	سطح معنی‌داری (Prob.)	نتیجه آزمون
همه از عرض از مبدأها با بقیه متفاوت است	فرضیه اول	769940/0	9344/0	فرضیه (H0) پذیرفته می‌شود

 

با توجه به (جدول 7) و سطح معنی‌داری آماره آزمون چاو (9344/0) بیشتر از سطح خطای موردپذیرش بوده مدل داده‌های معمولی برای برازش انتخاب می‌شود

آزمون ناهمسانی واریانس

جدول 8: نتایج آزمون ناهمسانی واریانس

مدل آزمون	آماره آزمون	سطح معنی‌داری	نتیجه آزمون
فرضیه دوم	246008/0	6200/0	عدم وجود ناهمسانی واریانس

 

نتایج حاصل در (جدول 8) نشان می‌دهد که سطح معنی‌داری آزمون چاو در مدل­ پژوهش بیشتر از 5 درصد می‌باشد و بیانگر عدم وجود ناهمسانی واریانس می‌باشد.

آزمون خودهمبستگی

جدول 9: نتایج آزمون خودهمبستگی سریالی

مدل آزمون	آماره آزمون	سطح معنی‌داری	نتیجه آزمون
فرضیه دوم	489953/3	0310/0	وجود خودهمبستگی

با توجه به نتایج (جدول 9)، مشاهده می‌شود که سطح معناداری آزمون بریوش گادفری برای این مدل‌ پژوهش کمتر از 5 درصد بوده و بیانگر وجود خودهمبستگی سریالی در مدل‌ها می‌باشد؛ که این مشکل در تخمین نهایی مدل با اجرای دستور ar(1) رفع شده است.

گام دوم: بررسی تأیید یا رد فرضیه

با توجه به اینکه سطح معناداری آزمون بریوش گادفری کمتر از 5 درصد است بنابراین خودهمبستگی سریالی در بین خطاهای مدل وجود داشته است که در تخمین نهایی مدل دستور (ar1) اجراشده است تا خودهمبستگی رفع گردد. نتایج آزمون چاو نیز بیانگر عدم وجود ناهمسانی واریانس در جملات خطا است چون سطح معناداری این آزمون کمتر از 5 درصد بوده است.

میزان ضریب تعیین تعدیل‌شده مدل برابر با (10/0) می‌باشد که نشان می‌دهد 10 درصد تغییرات متغیر ریسک سقوط قیمت سهام توسط متغیر مدیریت ریسک، مدیریت عمومی شرکت و سایر متغیرهای کنترلی قابل توضیح است. میزان آماره دوربین واتسون²⁶ نیز برابر با (99/1) می‌باشد. ازآنجایی‌که این ضریب بین 5/1 و 5/2 قرار دارد بنابراین نشان می‌دهد همبستگی بین اجزای خطای مدل وجود ندارد. آماره فیشر 326/10 بوده و سطح معنی‌داری آماره F (000/0) کمتر از سطح خطای موردپذیرش (5 درصد) بوده و کل مدل رگرسیونی معنی‌دار است.

نتایج (جدول 10) نشان می‌دهد که متغیر حاصل‌ضرب مدیریت ریسک و مدیریت عمومی شرکت با ضریب (114/0-) و معنی‌داری (000/0) رابطه معکوس با ریسک سقوط قیمت سهام دارد.

جدول 10: نتیجه آزمون فرضیه دوم

متغیر وابسته: ریسک سقوط قیمت سهام
متغیر	نماد	ضرایب استاندارد نشده		آماره t	Prob.
		ضریب	میزان خطا
مدیریت ریسك	Erm	233/0-	018/0	851/12-	000/0
مدیریت عمومی شرکت	pubm	840/0-	308/0	728/2-	006/0
مدیریت ریسك* مدیریت عمومی شرکت	Erm*pubm	114/0-	027/0	226/4-	000/0
بازده دارایی‌ها	ROA	872/0-	325/1	657/0-	510/0
اندازه شرکت	SIZE	158/0-	121/0	308/1	191/0
اهرم مالی	LEV	206/1-	772/0	561/1-	118/0
رشد فروش	GRO	178/0-	253/0	702/0-	482/0
سن شرکت	LNAGE	347/0-	417/0	833/0-	405/0
عرض از مبدأ	C	063/1-	059/2	516/0-	605/0
ar(1)		0225/0	038/0	585/0	558/0
آماره F		3265/10	ضریب تعیین (R2)		119209/0
سطح معنی‌داری F (Prob.)		000000/0	ضریب تعیین تعدیل‌شده (R2A)		107665/0
			آماره دوربین واتسون (D.W)		997320/1
نوع داده‌های تلفیقی		میزان آماره (statistic)		سطح معنی‌داری (Prob.)
آزمون چاو (اثرات ثابت)		769940/0		9344/0
آزمون‌ هاسمن (اثرات تصادفی)		-		-
آزمون بریوش گادفری (LM test)		489953/3		0310/0
آزمون ناهمسانی واریانس (ARCH)		246008/0		6200/0

 

نتیجه‌گیری

مدیریت ریسک به شرکت ها کمک می کند تا با دست یافتن به چشم انداز آینده از خطرات طی مسیر دوری کنند. برای تقویت و کارایی بهتر مدیریت ریسک در شرکت‌ها باید بر معیارهای نظارتی و مدیریتی  از عناصر لاینفک ابزارهای کنترل گر و استراتژی های راهبردی می باشند ،تمرکز بیشتری کرد .موضوع سقوط سهام باعث میشود بازدهی سهام به شدت کاهش پیدا کند به همين دليل ريسك سقوط در بین سرمایه گذاران و سهامداران از اهمیت زیادی برخوردار است .در اين پژوهشبا توجه به اهمیت ریسک سقوط قیمت سهام و تحلیل عوامل کنترل کننده آن، به بررسي تأثیر اثربخشي مديريت ريسك بر ريسك سقوط قيمت سهام با تأکید بر نقش مديريت عمومی پرداخته شد. در اين راستا، به‌طور خاص اثربخشي مديريت ريسك، ريسك سقوط قيمت سهام و مديريت عمومی ریسک به‌عنوان متغیرهای مستقل، وابسته و تعدیلگر پژوهش در نظر گرفته شدند. جامعه آماری پژوهش کلیه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران بود که به اعمال محدودیت‌ها و روش نمونه‌گیری حذف سیستماتیک بوده است و جهت آزمون فرضیه ها تعداد 86 شرکت به‌عنوان نمونه پژوهش در نظر گرفته شدند و در بازه زمانی نه ساله 1390 تا 1398 موردتحقیق قرار گرفتند. نتایج آزمون فرضیه اول تحقیق نشان از وجود تاثیر معنادار بین اثر بخشی مدیریت ریسک و ریسک سقوط قیمت سهام می باشد.که در تفسیر نتایج میتوان بیان کرد، قیمت سهام به‌عنوان مهم‌ترین شاخص در بازارهای سرمایه محسوب می‌شود که می‌تواند بیانگر انتظارات و واکنش‌های بازار به وضعیت و عملکرد شرکت‌ها و سایر اطلاعات و اتفاقات موجود در آن باشد و سقوط ناگهانی قیمت سهام می‌تواند تبعات منفی برای شرکت داشته باشد یکی از عواملی که می‌تواند مانعی برای ریسک سقوط ناگهانی قیمت سهم گردد اثربخشی مدیریت ریسک است و اثربخشی مدیریت ریسک به واحد‌های تجاری کمک می‌کند که با کنترل نوسانات درآمد به عایدات خود ثبات ببخشند که این مسئله باعث می‌شود تا بتوانند میزان ریسک و بازده سرمایه‌گذاری خود را بهتر برآورد نمایند. با توجه به نتایج حاصل از فرضیه اول پژوهش که متغیر اثربخشی مدیریت ریسك داراي سطح معناداري کمتر از 5 درصد بوده و ضریب آن منفی می‌باشد بنابراین می‌توان گفت که اثربخشی مدیریت ریسك بر ریسك سقوط قیمت سهام تأثیر معناداري دارد و این رابطه معکوس است؛ یعنی با افزایش اثربخشی مدیریت ریسك، ریسك سقوط قیمت سهام شرکت کاهش می‌یابد و احتمال سقوط ناگهانی قیمت سهم کنترل می‌گردد. نتایج حاصل از این فرضیه مطابق با پژوهش صراف و همکاران (1398)، مهربان پور و نوری زاده (1397) و بدريا و همکاران (2015) و لین و همکاران (2012) است.

و با توجه به نتایج آزمون فرضیه دوم تحقیق که نشان داد مدیریت عمومی بر رابطه اثر بخشی مدیریت ریسک و ریسک سقوط قیمت سهام تاثیر معناداری دارد می توان تفسیر کرد که نوع مالکیت و مدیریت شرکت در کاهش ریسک سقوط قیمت سهام در کنار اثر بخشی کمیته مدیریت ریسک می تواند دارای محتوای اطلاعاتی برای سرمایه گذاران باشد.با توجه به نتایج حاصل از فرضیه دوم پژوهش مشاهده گردید که متغیر مدیریت عمومی بر رابطه اثربخشی مدیریت ریسك داراي سطح معناداري کمتر از 5 درصد و ضریب منفی است؛ بنابراین می‌توان گفت که مدیریت عمومی بر رابطه اثربخشی مدیریت ریسك و ریسك سقوط قیمت سهام تأثیر دارد و این تأثیر به‌صورت معکوس و معنادار است؛ یعنی مدیریت عمومی و اثربخشی مدیریت ریسك و افزایش آن‌ها منجر به کاهش سقوط قیمت سهام می‌شود. نتایج حاصل از این فرضیه مطابق با پژوهش رحیمی و نادری بنی (1399)، خلیفه سلطانی و همکاران (1397) و لین و همکاران (2012) است. 

بر اساس یافته‌های نتایج به‌دست‌آمده این پژوهش، مبنی بر رابطه معکوس بین مدیریت ریسك و ریسك سقوط قیمت سهام می‌توان بیان کرد اثربخشی مدیریت ریسک به واحد‌های تجاری کمک می‌کند که با کنترل سقوط ناگهانی قیمت سهام به معاملات سهم در بازار سرمایه ثبات نسبی ببخشند که ازاین‌رو باعث می‌شود سرمایه‌گذارانی که تمایل به سرمایه‌گذاری در واحد‌های تجاری را دارند بتوانند میزان ریسک و بازده سرمایه‌گذاری خود را بهتر برآورد نمایند پس به سازمان بورس اوراق بهادار پیشنهاد می‌گردد که با وضع دستورالعمل‌هایی شرکت‌ها را الزام به فعال کردن و پویا کردن کمیته مدیریت ریسک نمایند و همچنین به سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌شود برای جلوگیری از زیان‌های احتمالی کمیته مدیریت ریسک و اثربخشی آن‌ها را در صورت امکان موردبررسی قرار دهند.

با توجه به تأثیر مدیریت عمومی شرکت‌ها در کاهش ریسک سقوط قیمت سهام به سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌گردد در سبد سهام خود شرکت‌هایی که به نحوه از انحا به دولت و ارگان‌های وابسته به دولت ارتباط دارند را نیز انتخاب نمایند زیرا که طبق یافته‌های پژوهش این نوع شرکت‌ها کمتر در معرض خطر سقوط قیمت سهام می‌باشند.

منابع

[1]-Aflatooni. (2016). "Low shareholder power in information processing and its role in incorrect stock pricing of companies". Financial Knowledge of Securities Analysis 9.30 55-66. (in persian)

[2]- Atataleb Fatemeh, Khodam Shima (2015) Firm risk management World Insurance News January 2015 - No. 190-200. (80 -85). (in persian)

[3]- An, Z., Chen, C., Naiker, V., & Wang, J. (2020). Does media coverage deter firms from withholding bad news? Evidence from stock price crash risk. Journal of Corporate Finance, 64, 101664.

[4]-Babaei, Mohammad Ali and Hamidreza Wazir Zanjani, (2006). Risk management, a new approach toImproving the effectiveness of organizations, Tadbir Magazine, No. 121, pp. 71-1(in persian)

[5]-Badavar Nahandi, Younes. Taghizadeh Khaneghah, Vahid (2017). The effect of dividend payment and non-publication of bad news on, the risk of falling stock prices with emphasis on information asymmetry, accounting and auditing reviews, Volume 24,No. 1, p. 40-19 (in persian) 

 [6]- Badriyah, N., Sari, R. N., & Basri, Y. M. (2015). The effect of corporate governance and firm characteristics on firm performance and risk management as an intervening variable. Procedia Economics and Finance, 31, 868-875.

[7]-Bani Mahd, Moradzadeh Fard Miranshahi, Kianoosh,. Changes in operating costs and artificial profit management. Stock Exchange Quarterly, 9 (36), 29-46. (in persian)

[8]-Chen, J., Chan, K.C., Dong, W., Zhang, F., 2017a. Internal control and stock price crash risk: evidence from China. Eur. Account. Rev. 26, 125–152.

[9]-Crisóstomo, Vicente Lima, Isac de Freitas Brandão, and Félix Javier López-Iturriaga. "Large shareholders’ power and the quality of corporate governance: An analysis of Brazilian firms." Research in International Business and Finance 51 (2020): 101076.

[10]-Dianti Deilami, Zahra, Mehdi Moradzadeh and Saeed Mahmoudi, (2012), "Study of the effect of institutional investors on reducing the risk of stock fall", Investment Knowledge, First Year, No. 2, pp. 18-1. (in persian)

[11]-Dori, Behrooz and Ehsan Hamzaei, (1933). Determining the strategy of risk response in risk management By ANP technique (Case study: North Azadegan oil field development project)Industrial, Volume 7, Number 4, pp. 21-3(in persian)

[12]-Duffie, D. (1999). "Credit swap valuation". Financial Analysts Journal 55(1): 73-87.

[13]-Ebrahimifar, Hossein Amirkhani, Najjari, Rafiei. (2020). Designing and explaining the human resource risk management model of Iranian government organizations. General Management in Management, 11 (1371399), 51-72.

[14]-Essinger, J. & Rosen, J. (1991). Using technology for risk management in Jafari, M., Chadegani, A., A. & Biglari, V. (2011). Effective risk management and company’s performance: Investment in innovations and intellectual capital using behavioural and practical approach, Journal of Economics and International Finance, 3(15), 780–786.

[15]-Fan, J., & Zhang, W. (2008). Statistical methods with varying coefficient models. Statistics and its Interface, 1(1), 179.

[16]-Foroughi, Sakiani, Amin. (2019). The effect of managerial ability on the risk of falling stock prices. Financial Accounting and Auditing Research, 10 (40), 47-68. (in persian)

[17]-Foroughi, Dariush and Manouchehr Mirzaei(2012) "Study of the relationship between conditional conservatism in financial reporting and the risk of future stock price falls", Accounting Advancement, Volume 4, p. 77-117 (in persian)

[18]-French, K. R., & Roll, R. (1998). Stock return variances: The arrival of information and the reaction of traders. Journal of financial economics, 17(1), 5-26.

[19]-Francis, J., A. H. Huang, S. Rajgopal, and A. Y. Zang, (2008), “CEO Reptation and Earnings Quality”, Contemporary Accounting Research, Vol. 25, No. 1, PP. 109-147.

[20]-Gordon, L. A., Loeb, M. P. & Tseng, C. Y, (2009), "Enterprise Risk Management and Firm Performance: A Contingency Perspective", J. Account. Public Policy, 28, PP. 301–327.

[21]-Hasas Yeganeh, Yahya (2005) Theoretical Foundations of Corporate Governance in the 20th Year, No. 168, p. 57-10.

 (in persian)

[22]-Habib, Ahsan, and Mostafa Monzur Hasan. "Managerial ability, investment efficiency and stock price crash risk." Research in International Business and Finance 42 (2017): 262-274.

[23]-Haghighi, Mohammad Ali, (2001), "Organizational Behavior Management", Termeh Publishing, Tehran.

[24]-Hong, H., & Stein, J. C, (2003), "Differences of Opinion, Short-sales Constraints, and Market Crashes", The Review of Financial and Studies, 16(2), PP. 487-525.

[25]-Healy, P.M., Wahlen, J.M., (1999). A Review of the Earnings Management Literature and Its Implication for Standard Setting. Journal of Accounting Horizons, 13(4), 365-373

[26]-Hoyt, R. E., & Liebenberg, A. P. (2011). The value of enterprise risk management. Journal of risk and insurance, 78(4), 795-822.

[27]-Hutton, A.P., Marcus, A.J., Tehranian, H, (2009), “Opaque Financial Reports, R2, and Crash Risk”, Journal of Financial Economics, Vol. 94, PP. 67-86.

[28]-Ismailzadeh Muqri Ali(2008). "Study of the Impact of Inflation on Total Investment in the Iranian Economy". 97-123. (in Persian).

[29]-Jones, I, (1991), "Earning Management during Import Relief Investigation", Journal of Accounting Research, 29 (2), PP. 193-228.

[30]-Kamali Khaneghah Rasool(2019). "The effect of integrating risk management on corporate strategies and governance (a case study in Pasargad insurance companies)". 167-176. (in Persian).

[31]-Karami, G. R., & Omrani, H. (2010). Life cycle effect on the value relevance of risk measures and performance measures. Financial Accounting Researches, 3 (2), 49-64. (in Persian).

[32]-Kiymaz, H, (2006), "The Impact of Announced Motives, Financial Distress, and Industry Affiliation on Shareholders’ Wealth: Evidence from Large Sell-Offs", Quarterly Journal of Business and Economics, 45, PP. 69–89

[33]-Khalifa Soltani Seyyed Ahmad, Rahnama Maryam, and Kimasi Farzaneh. "The effect of political communication on the risk of falling stock prices under conditions of information asymmetry". 37-69. (in persian)

[34]-Lin, Y., Wen, M., and Yu, J. (2012). Enterprise Risk Management: Strategic Antecedents,Risk Integration and Performance.North American Actuarial Journal, 16(1):1–28.

[35]-Lee, W., Wang, L., 2017. Do political connections affect stock price crash risk? Firm-level evidence from China. Rev. Quant. Financ. Account. 48, 643–676.

[36]-Ma, X., Wang, W., Wu, J., & Zhang, W. (2020). Corporate customer concentration and stock price crash risk. Journal of Banking & Finance, 119, 105903.

[37]-Mehrabanpour Mohammad Reza, and Nourizadeh Zohreh. "Investigating the relationship between corporate governance structure and the possibility of fraudulent financial reporting of companies". 43-58. (in persian)

[38]-Nikomram, Hashem, Mohammadzadeh Saleteh, & Haidar. (2010). The relationship between corporate governance and profit management. Productivity Management, 4 (415), 187-210. (in persian)

[39]- Omidvar, Alireza (2008). Improving corporate governance. Center for the Promotion of Corporate Governance and Responsibility. Report ID 3357. (in persian)

[40]-Pagach, D. & Warr, R, (2011), "The Characteristics of Firms that Hire Chief Risk Officers", The Journal of Risk and Insurance, 78(1), PP. 185- 211.

[41]-Porter, M. E. (2008). The five competitive forces that shape strategy. Harvard business review, 86(1), 78.

[42]-Pourzamani, Zahra and Mena Ghamari, (2013), "The relationship between the quality of financial reporting and the speed of stock price adjustment", Financial Accounting and Auditing Research, No. 21, pp. 91-116. (in persian).

[43]-Pourzamani Zahra, and Karimi Ali(2010). "The effect of effective management of risk and intellectual capital on the level of performance of companies". 1-18. (in persian)

[44]-Rahimi Dastjerdi Mohsen, Basira Naderi Bani. (2020). The effect of political communication on the risk of falling stock prices, taking into account the moderating effect of institutional ownership. Journal of New Research Approaches in Management and Accounting, 4 (34), 177-200. (in persian)

[45]- Raei, R., & Saeedi, A. (2010). Fundamentals of financial engineering and risk management. Volume I, Second Edition, Organization for the Study and Compilation of Human Sciences Books. (in persian)

[46]-Rahnama Rudposhti, F., and Hosseini, S., and Jafari, M. (1390). The role of government support for companies in value creation (evaluation of privatization function). General Policy Making in Management (Mission of Public Management), 2 (3), 1-16. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=199567

[47]-Sarraf Fatemeh, Rokh Chakar Hussein, and Partavi Parsa. "The effect of risk management and corporate governance on the volatility of listed companies' profits". 53-70. (in persian)

[48]-Sehat, Saeed; Alavi, Saeed (2010.) The need to apply risk management knowledge in third party insurance and the effect of the new insurance law Third party on the risk associated with this insurance. New World Journal of Insurance, 144 and 145, (17-30) (in Persian).

[49]-Waqfi, Seyed Hesam, Murid Ahmadi, Fakuri, Nezami. Relationship between risk management and bankruptcy status of companies listed on the Tehran Stock Exchange. Journal of Modern Management Engineering, 7 (2), 31-46. (in persian)

[50]-Zand Hesami, Hesam. Savoji(2012), Ava. Risk management in Supply Chain Management, Development Management Quarterly and.44- Transformation, (2012), Volume 9, Pages 37(in persian)

[51]-Zubaidah, Z.A., Nurmala, M. K. and Kamaruzaman, J. (2009) Board structure and corporate performance in Malaysia, International Journal of Economic and Finance, 1, 150-164

 

 

Investigating the effect of risk management on the risk of stock price falls with emphasis on the role of general management of the company

Abstract

Background: The risk of falling stocks has always been one of the concerns of investors and shareholders, and therefore, the present study aimed to investigate the effect of risk management effectiveness on the risk of falling stock prices with an emphasis on the role of the company's general management. This study was applied in terms of purpose and was causal (post-event) correlation methodology.

 Objective: The aim of this study was to investigate the effectiveness of risk management with the moderating role of general management on the risk of stock price collapse in padded companies in Tehran Stock Exchange.

Methods: The statistical population of the study was all the companies listed in Tehran Stock Exchange that applied the limitations and sampling method systematically and considering that one of the criteria of management effectiveness is audit fees and some companies have not disclosed the amount of fees, so 86 companies were considered as research samples and in the 9-year period of 2011 to 2019 were investigated. The method used for data collection was library and data were collected from the codal site and financial statements of companies to measure the variables and initial calculations were performed in Excel, then the research hypotheses were tested using multiple regression method using Ivyus software.

Findings: According to the results of the final estimate of the first hypothesis, it was stated that by increasing the effectiveness of risk management, the risk of falling stock price of the company is reduced and the probability of sudden collapse of the stock price is controlled, and according to the results of the second hypothesis of the research, it was stated that general management has a significant effect on the effectiveness of risk management and the reduction of stock price falls.

Conclusion: Considering the role of risk management and management General on the risk of falling stock prices can be stated that investors are suggested to consider the corporate risk management committee and their public ownership in order to reduce the potential losses in choosing their investment portfolio.

Key words: Effectiveness of risk management, Risk of falling stock price, General Management of the company. 

 

20

 

---

[1]  Zubaidah, Nurmala

[2]  Porter

[3]  Hutton, Marcus and Tehranians

[4]  Essinger

[5]  Gordon, Loeb, Tseng

[6]  Hoyt, Liebenberg

[7]  Pagach, Warr

[8]  Malmandir and Tate

[9]  Lee and Wang

[10]  Fan,zhang

[11]  Lin., Wen, and Yu

[12]  Francis, Huang, Rajgopal, and Zang

[13]  Habib, Ahsan, and Monzur Hasan

[14]  Badriyah, Nelly Sari and Basri

[15]  Winston,brando

[16]  Economic value added‎

[17]  Cash value added

[18]  Return on assets

[19]  Return on equity

[20]  Xiao Fang Ma, Zhang and Wang

[21]  Chen, wang

[22]  Enterprise Risk Management

[23]  Kiymaz

[24]  Jones

[25]  Bruce Godfrey

[26]  Doorbin watson

---