بازنمایی کووید 19 در پلتفرم تلگرام خبرگزاری صداوسیما و رقبای فارسی‌زبان ماهواره‌ای آن

الموضوعات :

جواد صادقی ¹ (کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، پژوهشگر ارتباطات و رسانه)
ابراهیم فتحی ² (استادیار، گروه ژورنالیسم و خبر، دانشگاه صدا و سیما، تهران، ایران)
مهر داد پشاآبادی ³ (کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، گرایش روزنامهنگاری)

تاريخ الإرسال : 05 السبت , جمادى الثانية, 1443 تاريخ التأكيد : 09 السبت , شعبان, 1443 تاريخ الإصدار : 13 الجمعة , ذو الحجة, 1442

الکلمات المفتاحية: "شبکه‌های ماهواره‌ای", "خبرگزاری صداوسیما", "کرونا", "بازنمایی", "تلگرام",

ملخص المقالة :

در جهان پست‌مدرن، مسائل از طریق رسانه ها و سلطۀ رمزهای آنها به صورت واقعیت یا فراواقعیت ارائه می‌شود و نسخه‌های بازنمایی شده از واقعیت به زیست جهان کنونی بشر رسوخ می‌کند. هدف اصلی این پژوهش، خوانشی بر نحوۀ بازنمایی پدیدۀ کرونا در کانال‌های تلگرامی خبرگزاری صداوسیما، بی‌بی-سی فارسی و ایران‌اینترنشنال در دوران شیوع ویروس کروناست. رسانه‌های فوق در شرایط بحرانی فعلی کرونا بر اساس گفتمان خبری منحصر به‌خود، پدیدۀ کرونا و مسائل مبتلابه را بازنمایی می‌کنند. روش تحلیل پژوهش حاضر ناظر به پیاده‌سازی تکنیک تحلیل تصویر است تا دلالت‌های معنایی گوناگون از نماهای منتخب استخراج گردد. در همین راستا برای تفسیر ایماژهای کرونایی کانال‌های تلگرامیِ رسانه‌های مذکور با سه رویکرد نشانه‌شناختی پیرس، بارت و چندلر مبادرت شده است. رویکرد انتشار اخبار کرونا در تلگرام خبرگزاری صداوسیمای جمهوری ایران چارچوب اقتدار پزشکان و همراه‌سازی مردم بوده است. کانال تلگرام بی بی سی فارسی از کرونا به عنوان ابزار تشدید اختلافات بین مردم و حکومت و ایجاد تنش در جامعۀ ایران استفاده کرده و همچنین به چارچوب تسری وحشت بین عموم متوسل شده است. در این میان شبکۀ خبری نوپای ایران‌اینترنشنال با اهداف بزرگنمایی پدیدۀ بحران و تخفیف معنا در دین برای جهت‌دهی به افکار عمومی در جامعۀ ایران در راستای مقاصد مالکان و سیاستگذاری رسانه‌ای خود در پیام‌رسان موبایلی تلگرام، برنامه‌های خبری مرتبط با کرونا تهیه و منتشر می‌کند.

المصادر:

اسمیت، فیلیپ دانیل. (1383). "درآمدی بر نظریه فرهنگی"، ترجمه حسن پویان، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی با همکاری مرکز بین‌المللی گفت‌وگوی تمدن‌ها.

چندلر، دانیل. (1394). "مبانی نشانه‌شناسی"، ترجمه مهدی پارسا، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سوره مهر.

خیرآبادی، رضا. و خیرآبادی، معصومه. (1391). "شیوه‌های بررسی تحلیل عناصر بصری و تصاویر در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی"، مجموعه مقالات دومین هم‌اندیشی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی. به کوشش فردوس آقاگل‌زاده، چاپ اول، تهران: نشر نویسه پارسی.

دانسی، مارسل. (1388). "نشانه‌شناسی رسانه‌ها"، ترجمه گودرز میرانی و بهزاد دوران، تهران: نشر چاپار و آنیسه نما.

دشتگلی هاشمی، مانا. (1399). "پوشش خبری کرونا در فیسبوک و توییتر شبکه‌های خبری برتر جهان"، فصلنامه مطالعات رسانه‌های جدید، سال 6، دوره 2، شماره 7، صص. 39-64.

دونزباخ، ولفگانگ. (1398). "فلسفه ارتباطات؛ دانشنامه موضوعی بین‌المللی ارتباطات"، ترجمه احسان شاه‌قاسمی، چاپ نخست، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

راودراد، اعظم. و تقی‌زادگان، معصومه. (1391). "سپیده یا الی؛ خوانش انتقادی فیلم درباره الی"، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال 9، شماره 31، صص. 157-173.

رز، ژیلیان. (1394). "روش و روش‌شناسی تحلیل تصویر"، ترجمه سید جمال‌الدین اکبرزاده جهرمی، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز پژوهش و سنجش افکار.

زابلی‌زاده، اردشیر. (1393). "چارچوب‌بندی، خبر و رسانه‌ها"، چاپ اول، تهران: دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها.

زارع، امین. (1399). "اطلاع‌یابی سلامت در هنگام همه‌گیری بیماری: مطالعه موردی شهروندان کرمانشاهی در بحران شیوع کووید 19"، فصلنامه مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، دوره 12، شماره 4.

سجودی، فرزان. (1395). "نشانه‌شناسی کاربردی"، تهران: نشر علم.

عظیمی‌فرد، فاطمه.، صلواتیان، سیاوش. و عمادالدین، علیرضا. (1396). "مقایسه کاربرد عکس خبری در وبگاه شبکه‌های خبر، العالم و پرس‌تی‌وی"، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، سال 3، شماره 11، صص. 95-136.

فلوسر، ویلم. (1393). "در باب فلسفه عکاسی"، ترجمه پوپک بایرامی، چاپ دوم، تهران: حرفه نویسنده.

فیسک، جان. (1386). "درآمدی بر مطالعات ارتباطی"، ترجمه مهدی غبرایی، چاپ اول، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.

مهدی‌زاده، سیدمحمد. (1387). "رسانه‌ها و بازنمایی"، تهران: مرکز مطالعات و توسعه رسانه‌ها.

مهدی‌زاده، سیدمحمد. (1392). "نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی"، چاپ سوم، تهران: همشهری.

میلنر، اندرو. (1385). "درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر"، ترجمه جمال محمدی، تهران: نشر ققنوس.

نجومیان، امیرعلی. (1386). "از نشانه‌شناسی تا واسازی عکس"، پژوهشنامه فرهنگستان هنر، شماره 5، صص. 99-116.

هرمزی‌زاده، محمدعلی.، صلواتیان، سیاوش. و قاسمی‌تبار، سیدهادی. (1397). "بازنمایی روابط خانوادگی در فصل‌های چهارگانه مجموعه تلویزیونی پایتخت"، فصلنامه خانواده‌پژوهی، سال 14، شماره 53، ص. 8..

هوور، استوارت. و لاندبای، نات. (1382). "بازاندیشی درباره رسانه، دین و فرهنگ"، ترجمه مسعود آریایی‌نیا، تهران: سروش.

An, S.K. & Gower, K.K. (2009). “How do the news media frame crises? A content analysis of crisis news coverage”, Public Relations Review, Vol. 35(2), PP. 107-112.

Devereux, E. (Ed.). (2007). “Media studies: Key issues and debates”, Sage.

Eka Pratiwi, D.P. & Sulatra, I.K. (2020). “The Ideology within COVID-19 Public Service Advertisements: A Semiotic Approach, Humanis, Vol. 24(4), PP. 350-363.

Entman, R.M. (1993). “Framing: Toward clarification of a fractured paradigm”, Journal of communication, Vol. 434, PP. 51-58.

Fisk, G. (1987). “Television Culture”, Routledge, London.

Gabore, S.M. (2020). “Western and Chinese Media Representation of Africa in COVID-19 News Coverage”, Asian Journal of Communication, Vol. 30(5), PP. 299-316.

Hall, S. (1997). “Representation: Cultural representations and signifying practices”, London: Sage.

Hall, S. (2003). “Representation”, London: Sage Publication.

Knight, M.G. (1999). “Getting Past the Impasse: Framing as a tool for Public Relations”, Public Relations Review, Vol. 25(3), PP. 381-398.

Shoemaker, P.J. & Reese, S.D. (1996). “Mediating the message”, (PP. 781-795). White Plains, NY: Longman.