آسیب‌شناسی پایداری محله‌های شهری با تأکید بر آسیب‌های اجتماعی (مطالعه موردی: منطقه یک شهر تهران)

الموضوعات :

زهرا فتاحی ¹ , علی شماعی ² , علی موحد ³

1 - دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
3 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 04 الإثنين , ربيع الأول, 1440 تاريخ التأكيد : 28 الإثنين , شوال, 1440 تاريخ الإصدار : 05 الثلاثاء , صفر, 1442

الکلمات المفتاحية: آسیب‌شناسی محله‌های شهری, منطقه یک شهر تهران, توسعه پایدار, آسیب‌های اجتماعی, هویت شهری,

ملخص المقالة :

این پژوهش بهآسیب شناسی پایداری محله‌های 26 گانه منطقه یک تهران با تأکید بر آسیب‌های اجتماعی پرداخته است. هدف اصلی توزیع فضایی آسیب‌های اجتماعی در سطح محلات و بسترسازی برای مدیریت کنترل، کاهش توسعه پایدار محله ای است. هویت شهری از شاخص‌های توسعه پایدار است. روش پژوهش اکتشافیتحلیلی است. داده‌ها و اطلاعات از طریق منابع اسنادی و میدانی گردآوری‌شده‌اند. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار Super Decisions در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده‌شده است. نمونه آماری 30 نفر از کارشناسان حوزه برنامه ریزی شهری و تعداد 372 نفر از ساکن محلات با استفاده از فرمول کوکران است. یافته‌های پژوهش نشان دادند که محلات منطقه یک شهرداری تهران با آسیب‌های اجتماعی روبه رشدی روبرو هستند. آسیب‌های اجتماعی مشترک در سطح منطقه طلاق، دختران فراری، تکدی گری، اعتیاد به مواد مخدر و کارگران فصلی است. ازلحاظ توزیع فضایی بیشتر در میدان ها ازجمله میدان تجریش محله های پرتراکم قابل‌توجه است.

المصادر:

افسری، شرمینه. (1390). برنامه‌ریزی «ارتقای کیفیت محیطی و اجتماعی» در چارچوب «توسعه پایدار محله‌ای»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه معماری و هنر. دانشگاه تهران. پردیس کیش.

پانتام، رابرت. (1380). دموکراسی و سنت‌های مدنی. (محمدتقی دلفروز، مترجم). دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی وزارت کشور.

تقوایی، مسعود؛ و صفرآبادی، اعظم. (1392). توسعه پایدار شهری و برخی عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: شهر کرمانشاه). مجله مطالعات جامعه‌شناختی شهری، 3 (6)، 1-22.

توکلی نیا، جمیله؛ و منصور استادی سیسی. (1388). تحلیل پایداری محله‌های کلان‌شهر تهران با تأکید بر عملکرد شورایاری‌ها (نمونۀ موردی: محله‌های اوین، درکه، ولنجک). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 41 (70)، 29-43.

تیموری، ایرج. (1390). چالش‌های توسعه پایدار کلان‌شهر تهران، موردی: منطقه 17 شهرداری تهران. رساله دکتری. دانشگاه تهران. گروه جغرافیای انسانی.

حاجی آقاجونی کاشی، شیوا؛ اذانی، مهری؛ و مختاری ملک‌آبادی، رضا. (1393). بررسی شاخص‌های توسعه پایدار محله‌ای (مطالعه موردی منطقه 1 شهر اصفهان). مجله علمی – پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، 4 (2)، 152-129.

دباغیان، فرنوش. (1395). ساختار سکونت و نظام محله در شهرهای قرون‌وسطی نمونه‌های موردی: شهرهای فلورانس، ونیز، سیه نا و لیون. فصلنامه هنر و تمدن شرق، 4(14)، 54-41.

رضایی، محمدرضا؛ و نگین ناجی، سوده. (1394).بررسی راهکارهای مؤثر در ایجاد محله پایدار با رویکرد مشارکتی (مطالعه موردی: محله راهنمایی یاسوج)، پژوهش و برنامه‌ریزی شهری. 6 (20)، 82-69.

ستوده، هدایت اله. (1395). آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه‌شناسی انحرافات). آوای نور. تهران.

سعادت ، رحمان. (1385). تخمین سطح و توزیع سرمایه اجتماعی استان‌ها، فصلنامه رفاه اجتماعی،6 (23)، 173-197.

شارع پور، محمود. (1380). فرسایش سرمایه اجتماعی و پیامدهای آن، ماهنامه انجمن جامعه‌شناسی، تهران، (3)، 101-112.

شماعی، علی؛ آقایی، پرویز؛ و حیدری، سامان.(1392). بررسی و تحلیل میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهری با تأکید بر مدیریت محله (مطالعه موردی محله جماران، ناحیه چهار، منطقه یک تهران)، فصلنامه مدیریت شهری، 5 (16)، 27-35.

صدیق سروستانی، رحمت‌الله. (1390). آسیب‌شناسی اجتماعی (جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی). تهران: سمت

عبدالهی، مریم. (1385). پیشگیری از جرم از طریق برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری (موردمطالعه: سرقت در شهر زنجان). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه زنجان. دانشکده علوم انسانی زنجان.

علوی، سیدعلی؛ پور طاهری، مهدی؛ و صابری، عبدالمطلب.(1396)، الزامات توسعه پایدار و ارزیابی توسعه پایدار محله‌ای (مطالعه موردی: محله اکباتان منطقه 5 شهر تهران). پژوهش‌های جغرافیای انسانی (پژوهش‌های جغرافیایی). 49 (1)، 34-19.

فوکویاما، فرانسیس. (1384). سرمایه اجتماعی و جامعه مدنی. (کیان تاج‌بخش، مترجم). مجموعه مقالات سرمایه اجتماعی و توسعه. تهران: نشر شیرازه

قاسمی، وحید؛ اسماعیلی، رضا؛ و ربیعی، کامران.(1385). سطح‌بندی سرمایه اجتماعی در شهرستان‌های استان اصفهان، فصلنامه رفاه اجتماعی، 6(23)، 225-248.

کاظمیان، غلامرضا؛ مشکینی، ابوالفضل؛ و بیگلری، شادی. (1390). ارزیابی عملکرد مدیریت شهری در پایداری محله‌ای ناحیۀ دو شهرداری منطقه 4 تهران (محله‌های مجدیه، شمس آبادو کالاد)، نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 11 (21)، 28-7.

لینچ، کوین. (1375). سیمای شهر. (منوچهر مزینی، مترجم). انتشارات دانشگاه تهران.

لینچ، کوین.(1384). تئوری شکل شهر. (سیدحسین بحرینی، مترجم). انتشارات دانشگاه تهران.

مختاری ملک‌آبادی، رضا؛ مرصوصی، نفیسه؛ حسینی، سیدعلی؛ و غلامی، محمد.(1394). تحلیل اثرگذاری توسعه‌ی صنعتی بر شاخص‌های کالبدی توسعه‌ی پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر ساحلی – معدنی عسلویه)، فصلنامه علمی- پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، 5(4)، 16- 1.

مرکز آمار ایران.(1395). آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن- نتایج کلی شهر تهران (مناطق 22 گانه). نشر دفتر ریاست- امور بین‌الملل و روابط عمومی، چاپ اول.

مشکینی، ابوالفضل؛ برهانی، کاظم؛ و شعبان زاده نمینی، رضا.(1392). تحلیل فضایی سنجش پایداری اجتماعی شهری (مطالعه موردی: مناطق 22 گانه شهر تهران)، مجله جغرافیا. 11 (39)، 211-186.

معید فر، سعید؛ و مقدم، غلامرضا. (1389). نقش هویت محله‌ای در کاهش و کنترل گرایش به رفتارهای نابهنجار اجتماعی در شهر (مطالعۀ محله‌های شهر تهران)، مسائل اجتماعی ایران، 1(2)، 115-143.

نادری بوانلو، محمد؛ و پرتوی، پروین. (1389). تدوین الگوی محله محوری در مدیریت شهری با توجه به ویژگی‌های شهر مشهد، فصلنامۀ دانشگاه هنر، 3(5)،63-80.

.

Gold J., Kolb W. (1997). A Dictionary of the Social Sciences. Edited by; Zahedi Mazandarani M.J., First Publish, Te hran, Maziyar Publications.

.

Keller, S. (1968). The Urban Neighborhood, New York, Random House, U. S. A.

McCord, E. S., & Ratcliffe, J. H. (2009). Intensity value analysis and the criminogenic effects of land use features on local crime patterns. Crime Patterns and Analysis, 2(1), 17-30.

Morris, D & Hess, K. (1975). Neighborhood Power Boston. MA: Beacon Press. U, S.A.

Randolph, T. Hester, Jr. (1984). Planning Neighborhood Space with People, University of California, and U. S. A, and Second Edition.

Seibert, S. E., Kraimer, M. L., & Liden, R. C. (2001). A social capital theory of career success. Academy of management journal, 44(2), 219-237.

Wallace, M., Wisener, M., & Collins, K. (2006). Neighbourhood characteristics and the distribution of crime in Regina. Statistics Canada, Canadian Centre for Justice Statistics.