ارزیابی میزان مطابقت فضاهای شهری با شاخص‌های شهر دوستدار سالمند (مطالعه موردی خیابان چهارباغ عباسی اصفهان*)

الموضوعات :

ایوب ایرانشاهی ¹ (کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه هنر اصفهان.)
محمود قلعه نویی ² (دانشیار و مدیر گروه طراحی شهری دانشگاه هنر اصفهان.)

تاريخ الإرسال : 05 الإثنين , محرم, 1439 تاريخ التأكيد : 05 الإثنين , محرم, 1439 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1438

الکلمات المفتاحية: فضای شهری, شهر دوستدار سالمند, سالمندان, شاخص ارزیابی, خیابان چهارباغ عباسی اصفهان,

ملخص المقالة :

شهر دوستدار سالمند به عنوان رویکردی جدید در شهرسازی از سوی سازمان بهداشت جهانی معرفی شده است. هدف از این پژوهش استخراج شاخص‌های فضای شهری در شهر دوستدار سالمند و ارزیابی میزان مطابقت خیابان چهارباغ عباسی اصفهان با شاخص‌های شهر دوستدار سالمند است. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی از مطالعات کتابخانه‌ای برای استخراج شاخص‌های مرتبط با کیفیت فضاهای شهری در شهرهای دوستدار سالمند استفاده شده است. سپس برای سنجش شاخص ها، بر اساس روابط تعریف شده توسط نگارندگان و استانداردها، از نرم افزار GIS و مطالعات میدانی استفاده شده و در نهایت میزان مطلوبیت تمامی شاخص ها ارائه شده است. در نتیجه پژوهش شاخص هایی مانند دسترسی به سرویس‌های بهداشتی، دسترسی به حمل و نقل عمومی و دسترسی به فضاهای به عنوان مطلوب‌ترین شاخص ها و شاخص هایی مانند ابعاد و اندازه بلوک های ساختمانی و نیز فضاهای عابر پیاده به عنوان ضعیف‌ترین شاخص ها در این خیابان شناخته شدند.

المصادر:

1. احمدی، وکیل؛ و بهشتی، سید صمد. (1390). بررسی ویژگی‌های جمعیت شناختی و رفاهی سالمندان در ایران. فصلنامه جمعیت. 61، 19- 38.
2. بنتلی، ای یان؛ الکک، آلن؛ مورین، پال؛ مک گلین، سو؛ و اسمیت، گراهام. (1390). محیط‌های پاسخده. (مصطفی بهزاد فر، مترجم). تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران
3. برتون، الیزابت؛ و میچل، لین. (1392). طراحی شهری همه‌شمول خیابان‌هایی برای زندگی. (الهه ساکی و ساناز فنایی، مترجمان). تهران: انتشارات آرمانشهر. (چاپ اول)
4. خوارزمی، امیدعلی؛ زرقانی، سید ‌هادی؛ و جوهری، لیلا. (1393). ارزیابی فضاهای باز شهری و حمل و نقل درون شهری در مشهد بر اساس شاخص‌های شهر دوستدار سالمند. ششمین کنفرانس ملی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری با تاکید بر مؤلفه‌های شهر اسلامی. آبان 21- 22، (ص 156-176). مشهد مقدس.
5. سراج، مصطفی. (1388). استانداردهای دسترسی؛ راهنمای مناسب‌سازی ساختمان، فضاهای عمومی، حمل و نقل و تجهیزات. تهران: اداره کل روابط عمومی سازمان بهزیستی کشور.
6. علی الحسابی، مهران؛ و رفیعی، فرخنده. (1391). ارزیابی نیازمندی‌های سالمندان در فضاهای شهری، مطالعه موردی پارک خلدبرین شیراز. نشریه آرمانشهر. 9، 247- 257.
7. کامور شلمانی، آمنه؛ و حناچی، سیمین. (1394). بررسی تأثیر عوامل بصری فضاهای شهری بر الگوهای رفتاری شهروندان(مطالعه موردی: میدان شهرداری رشت). مجله هویت شهر. 24، 78-65.
8.کرمی متین، بهزاد؛ رضایی، ستار؛ علی نیا، سیروس؛ شااحمدی، فرامرز؛ و کاظمی کریانی، علی. (1392). سالمندی در ایران 1410، هشداری برای نظام سلامت. فصلنامه طب و تزکیه. 2، 9- 18.
9. گلکار، کوروش. (1382). مؤلفه‌های سازنده کیفیت طراحی شهری. نشریه صفه. 32، 38- 65.
10. محمدزاده، رحمت. (1394). تحلیل فضاهای گذران اوقات فراغت سالمندان پارک گلستان شهر تبریز. مجله هویت شهر. 23، 47-58.
11. معاونت عمرانی دفتر حمل و نقل و دبیرخانه شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور (1386). راهنمای ایستگاه‌های سیستم اتوبوس‌رانی. تهران: عمرانی دفتر حمل و نقل و دبیرخانه شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور
12. نعمتی، داریوش؛ و آقا بخشی، حبیب. (1392). تهران شهر دوستدار سالمند گام‌های آغازین تحقق نخستین پایتخت سالمندی جهان. فصلنامه پژوهش‌های اجتماعی. 6، 15- 44.

13. Alidoust, S. Holden, G. Bosman, C. (2014). Urban Environment and Social Health of the Elderly: A Critical Discussion on Physical, Social and Policy Environments. Athens Journal of Health, 3, 169-180.
14. Ball, S. (2012). Livable communities for aging populations, urban design for longevity. New York: John Wiley.
15. Fitzgerald, K., Caro F. (2015). An Overview of Age-Friendly Cities and Communities around the World. Journal of Aging & Social Policy, 26, 1-18
16. Handler, S. (2014). An alternative Age -Friendly Handbook. England: The University of Manchester Library
17. Lee, Y., Hwang, J., Lim, S., Lee, H., Tai Kim, J. (2012). Identifying Space Planning Guidelines for-Elderly Care Environments from the Holistic Health Perspective. International Symposium on Sustainable Healthy Building in Korea
18. Phillipson, C. (2011). Development age-friendly communities; new approaches to growing old in urban environment. National community care conference. March 4, (pp. 279-293) Adelaide
19. Su, J. (2013). Built for Dementia: Urban Design Analysis for Dementia-Friendly Communities. Unpublished master’s thesis, San Jose state university, USA, MA.
20. World Health Organization (WHO). (2007). Global Age-Friendly Cities: a guide. France
21. Lehning, A. (2010). Local Government Adoption of Aging-Friendly Policies and Programs in the San Francisco Bay Area. Department of Housing and Urban Development Doctoral Dissertation Research Grant and the Society for Social Work Research.
22. Marsh, A. (2012). Analyzing for Age-Friendliness within Planning Policies in the City of Waterloo. Unpublished master’s thesis, the University of Waterloo, Canada, MA.