هویت و مکان؛ رویکردی پدیدارشناسانه
الموضوعات :
محسن تابان
1
(دانشجوی دکتری معماری، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران)
محمدرضا پورجعفر
2
(استاد دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران)
حسنعلى پورمند
3
(استادیار دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: place, Identity, phenomenology, Sense of place, هویت, پدیدارشناسی, حس مکان, مکان,
ملخص المقالة :
هویت را مى توان به معنایى که انسان ها از طریق احساسات ذهنى از وجود هر روزه خود و ارتباطات گسترده اجتماعى کسب مى کنند، تعریف نمود. این وجود و ارتباطات نیازمند مکانى براى شکل گیرى است. مکان ها، مراکز اصلى تجربه بلافصل از جهان است. اگرچه امروزه فشار فن آورى هاى جدید، جهانى شدن و تراکم فضا-زمان، تأثیر مکان ها در شکل دهى به هویت فردى و اجتماعى جوامع را کم رنگ کرده است، با این وجود مکان ها نقش بارزى در ساخت ابعاد کالبدى و نمادین هویت انسان ها برعهده دارند. معناى مکان از جمله مفاهیمى است که امروزه به طور گسترده اى براى مقابله با از دست رفتن مکان مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله کوشش شده با توجه به اهمیت مکان و هویت مکانى، با رویکردى پدیدارشناسانه نحوه شکل گیرى هویت مکانى و عوامل دخیل در آن بازشناسى شده و مدل چگونگى شکل گیرى هویت در ارتباط با مکان در جهت خلق مکان هاى بامعنا ارائه گردد.
استوتزل، ژان(1373)، روانشناسی اجتماعی، ترجمه علی کاردان، دانشگاه تهران ، تهران
پرتویی، پروین(1387)، پدیدارشناسی مکان، تهران، انتشارات فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران،تهران
پورمند، حسن علی و ریختهگران، محمد رضا(1385)، حقیقت مکان و فضای معماری، هنر اسلامی، شماره چهارم، تهران
دوچ، مرتن، کراوس، روبرت(1374)، نظریهها در روانشناسی اجتماعی، ترجمه مرتضی کتبی، دانشگاه تهران،تهران
ده‍خ‍دا، ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر،(۱۳37)، ل‍غ‍ت‌ن‍ام‍ه، دانشگاه تهران ، تهران
ژید، آندره(1367)، مایدههای زمینی، ترجمه پرویز داریوش و جلال آلاحمد، اساطیر، تهران
س‍ج‍ادی، ج‍ع‍ف‍ر،(1338)، ف‍ره‍ن‍گ ل‍غ‍ات و اص‍طلاح‍ات ف‍ل‍س‍ف‍ی، بی‌جا: بی نا
سیاسی، علی اکبر(1379)، نظریههای شخصیت، دانشگاه تهران، تهران
شوای، فرانسوا(1375)، شهرسازی: تخیلات و واقعیات، ترجمه سید محسن حبیبی، دانشگاه تهران، تهران
شولتز، کریستیان نوربرگ(1382)، معماری: معنا و مکان، ترجمه ویدا نوروز برازجانی، نشر جان جهان، تهران
شولتز، کریستیان نوربرگ(1387)، معماری: حضور، زبان و مکان، ترجمه علیرضا سیداحمدیان، انتشارات نیلوفر، تهران
لینچ، کوین(1371)، سیمای شهر، ترجمه منوچهر مزینی، دانشگاه تهران، تهران
مزینی، منوچهر،(1372)، مقالاتی در باب شهر و شهرسازی، دانشگاه تهران، چاپ سوم
م‍ع‍ی‍ن، محمد،(۱۳۷۸)، گ‍زی‍ده ف‍ره‍ن‍گ م‍ع‍ی‍ن، م‍رک‍ز ف‍ره‍ن‍گ‍ی ان‍ت‍ش‍ارات‍ی رای‍ح‍ه،تهران
م‍ه‍رآرا، ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر، (1373)،زم‍ی‍ن‍ه روانشناسی اجتماعی، انتشارات م‍ه‍رداد، تهران
یونگ، کارل گوستاو (1377)، روانشناسی ضمیر ناخودآگاه، ترجمه محمد علی امیری، اندیشههای نو، تهران
Seamon, David & Sowers, Jacob(2008), Place and Placelessness, Edward Relph, Human Geography, London: Sage
Downing, F. (2003) Transcending Memory: Remembrance And The Design Of Place, Design
Gustafson, P. (2001) Meanings of place: Everyday experience and theoretical
Harrison, S. and Dourish, P. (1996) Re-Place-ing Space: The Roles of Place and Space in
Casey, E. S. (1993). Getting back into place. Bloomington: Indiana University Press.
Million, M. L. (1992). "It was home": A phenomenology of place and involuntary displacement,.Doctoral dissertation, Saybrook Institute Graduate School and Research Center, San Francisco, California.
Sixsmith, J. (1986). The meaning of home: An exploratory study of environmental
experience. Journal of Environmental Psychology, 6, 281-298.
Stewart, D. & Mukunas, A. (1990). Exploring phenomenology: A guide to the field and its literature, second edition. Athens, Ohio: Ohio University Press
Spiegelberg, H. (1982). The phenomenological movement. Dordrecht, the Netherlands: Martinus Nijhoff.
Seamon, D. (1979). A Geography of the lifeworld. New York: St. Martin's.
Tuan, Y.-F. (1977) Space and Place. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Relph, E. (1976). Place and placelessness. London: Pion.
Heidegger, M. (1962). Being and Time. New York: Harper & Row.
Von Eckartsberg, R. (1998b). Existential-phenomenological research. In R. Valle (Ed.), Phenomenological inquiry in psychology . New York: Plenum.
_||_