تاثیر انحراف نرخ ارز موثر واقعی بر صادرات غیرنفتی ایران کاربردی از رهیافت BEER

الموضوعات : دانش مالی تحلیل اوراق بهادار

علیرضا کازرونی ¹ (استاد اقتصاد دانشگاه تبریز،)
زانا مظفری ² (دانشجوی دکتری علوم اقتصادی دانشگاه تبریز)
مریم کریمی کندوله ³ (دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه اقتصادی دانشگاه تبریز،)
مسلم امینی ⁴ (کارشناسی ارشد علوم اقتصادی دانشگاه آزاد قزوین)

تاريخ الإرسال : 06 الإثنين , محرم, 1437 تاريخ التأكيد : 25 الثلاثاء , ربيع الأول, 1437 تاريخ الإصدار : 22 الأربعاء , ربيع الأول, 1438

الکلمات المفتاحية: نرخ ارز موثر واقعی, انحراف نرخ ارز, BEER, جوهانسن- جوسیلیوس, ARDL,

ملخص المقالة :

در اقتصاد ایران، بررسی عوامل تعیین کننده صادرات غیرنفتی و ارائه راهکارهای لازم برای توسعه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف اصلی این تحقیق برآورد اثر انحراف نرخ ارز موثر واقعی بر صادرات غیرنفتی ایرانطی دوره زمانی 1360-1391 است. در این راستا، نرخ موثر تعادلی ارز با استفاده از روش BEERبرآورد شده است. با توجه به مبانی نظری و مطالعات تجربی ابتدا متغیرهای تاثیر گذار بر نرخ ارز تعادلی همانند؛ قیمت نفت، شاخص سیاست مالی، نرخ نقدینگی، جریان سرمایه، درجه باز بودن تجارت و رابطه مبادله، در اقتصاد ایران شناسایی گردید، سپس برای انجام آزمون هم انباشتگی بین متغیرها در مدل BEER از روش جوهانسن- جوسیلیوس استفاده گردید و مقادیر انحراف نرخ ارز موثر واقعی(REER) محاسبه شد.در مرحله آخر، تاثیر این انحراف بر صادرات غیرنفتی با استفاده از روش ARDL تخمین زده شد. نتایج تخمین نشان می‌دهد که REER در طول دوره مورد بررسی دارای انحراف‌های بسیاری بوده است. بیشترین مقدار انحراف 67/18 درصد مربوط به سال 1384 بوده که مشخص می کند پول ملی بیش از حد ارزش‌گذاری شده است. همچنین همه متغیرهای توضیحی در بلندمدت تاثیر معنی‌داری بر صادرات غیرنفتی داشته‌اند؛ بدین معنا که به ترتیب تولید ناخالص داخلی تاثیر مثبت، انحراف نرخ ارز موثر واقعی، رابطه مبادله و نرخ واقعی ارز تاثیر منفی و معنی‌داری بر صادرات غیرنفتی ایران دارند.

المصادر:

*      ابریشمی حمید, مهرآرا، محسن. (1383)، انحراف نرخ ارز حقیقی تعادلی و سیاست‌های تجاری در اقتصاد ایران، پژوهشنامه بازرگانی، دوره  9 , شماره 33، صص54-1.

*      برقندان، ابولقاسم و زکریا، فرج زاده. (1392)، اثر انحراف نرخ ارز بر صادرات محصولات کشاورزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال21، شماره 82، صص 221-197.

*      حلافی، حمید رضا. اقبالی، علیرضا. گسکری، ریحانه.(1383)، انحراف نرخ واقعی ارز و رشد اقتصادی در اقتصاد ایران، پژوهشنامه بازرگانی، دوره 4، شماره 3 (پیاپی14) ، صص188-167.

*      عزیزی، زهرا، هادیان، ابراهیم. (1391)، برآورد میزان انحراف‌های نرخ ارز حقیقى از مقادیر تعادلى آن در ایران با استفاده از رگرسیون انتقال ملایم، فصلنامه برنامه و بودجه، سال 17، شماره 1، صص 27-3.

*      کازرونی، علیرضا، فشاری، مجید. (1389)، " اثر بی­ثباتی نرخ واقعی ارز بر صادرات غیرنفتی: مورد ایران"، مطالعات اقتصاد بین­الملل، دوره 36، شماره 1، صفحات 18-9.

*      مهرآرا، محسن. (1385)، برآورد نرخ ارز حقیقی تعادلی در اقتصاد ایران، پژوهشنامه اقتصادی، دوره  6 , شماره  2 (پیاپی 21)، صص 167 - 208 .

*      نصراللهی، خدیجه، طیبی، سید کمیل. (1383)، برآورد انحراف از مسیر تعادلی بلندمدت نرخ واقعی ارز در ایران با استفاده از یک مدل ساختاری، مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 39، شماره 65، صص 163- 139.

*      نصراللهی، خدیجه، مقدس­فر، سمانه، مستولی زاده،سیدمحمد. (1392)، تعیین نرخ تعادلی ارز و تأثیر انحرافات آن از نرخ واقعی بر بخش‌های چهارگانه اقتصاد ایران، مجله اقتصادی، دوره 13، شماره 9و10، صص 22-5.

*      نوفرستی، محمد.(1387) ریشه واحد و همجمعی در اقتصاد سنجی، موسسه خدمات فرهنگی رسا، تهران.

*      Amadou Diallo, Ibrahima. (2011), The effects of real exchange rate misalignment and real exchange volatility on exports, MPRA Paper, No.18.

*      Baffes, J., I. Elbadawi, and S. O'Connell. (1999) "Single Equation Estimation of the Equilibrium Real Exchange Rate." World Bank, Policy Research Department, Washington, DC.

*      Baak, S. J. (2012). "Measuring Misalignments in the Korean Exchange Rate", Japon and the Word Economy, Vol. 24, Issue 4.

*      Ber eau B., A. Lopez, Mignon, V. (2008). Nonlinear Adjustment of the Real Exchange Rate Towards its Equilibrium Value: A Panel Smooth Transition Error Correction Modelling. Working Papers 23. CEPII Research Center.

*      Boug, P, Fagereng. A (2007). Exchange rate volatility and export performance: a cointegrated VAR approach, Applied Economics, Vol. 42, No. 7. pp 851 – 864.

*      Bahmani-Oskooee, M., (1993) Purchasing Power Parity Based on Effective Exchange Rate and Co-integration; 25 LDCs Experience with its Absolute Formulation, World.

*      Chit, M.M, Rizov, R, Willenbockel, D. (2008), Exchange Rate Volatility and Exports: New Empirical Evidence from the Emerging East Asian Economies, The World Economy, Vol. 33,No.2. pp 239- 263.

*      Col eman, S., Cuestas, J. C. & Mourelle, E. (2010). A Nonlinear Analysis of the Relationship Between Real Exchange Rates and Oil Prices in African Countries In CSAE Annual Conference. Oxford University.

*      Cui, Yuming (2013), How Is the RMB Exchange Rate Misaligned? A Recent Application of Behavioral Equilibrium Exchange Rate (BEER) to China, Journal of East Asian Economic Integration, Vol. 17, No. 3, pp. 281-310.

*      Dedi Cahyono, (2008), “Determinants of equilibrium real exchange rate and its misalignment in indonisia, istitue of social studies, pp. 13- 55.

*      Driver, Rebecca L., Westaway, Peter F.(2003), Concepts of equilibrium exchange rates, Bank of England, Threadneedle Street, London, EC2R 8AH, Concepts of equilibrium exchange rates.

*      Edw ards, S. & Van, W. (1989). Tariffs the Real Exchange Rate and the Terms of Trade. Oxford Economic Paper, 39, 12 -33.

*      Égert Balázs and A. Lahrèche-Révil(2003), “Estimating the Fundamental Equilibrium Exchange Rate of Central and Eastern European Countries”, The EMU Enlargement Perspective, No  – 05.

*      Ghura, D. and T. J. Greenes (1993) “The Rea Exchange Rate and Macroeconomic Performance in Sub-Saharan Africa,” Journal of Development Economics. 42: 155 – 174.

*      Iimi, Atsushi. (2006), Exchange Rate Misalignment: An Application of the Behavioral Equilibrium, IMF Working Papers , No 06/140, 155 (Washington: International Monetary Fund).

*      Iossifov, P. and E. Loukoianova (2007) Estimation of a Behavioral Equilibrium Exchange Rate Model for Ghana, IMF Working Paper WP/07/155 (Washington: International Monetary Fund).

*      Johansen S. and K. Juselius, (1990) “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Co-integration, with Application to the Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, Vol. 52 (may), pp. 169-210.

*      Kim, Byung-Yeon Korhonen, Iikka, (2005),Equilibrium exchange rates in transition countries: Evidence from dynamic heterogeneous panel models, Economic Systems,Vol?, No25.pp.144–162.

*      Korinek, A. and Serven, L.(2010), Undervaluation through Foreign Reserve Accumulation: Static Losses, Dynamic Growth, Policy Research Working Paper 5250, World Bank, Washington, DC.

*      Lebdaoui,  Hind (2013), The Real Exchange Rate Misalignment: Application of Behavioral Equilibrium Exchange Rate BEER to Morocco1980Q1–2012Q4, International Journal of Economics and Finance; Vol. 5, No. 10, pp. 36-50.

*      MacDonald, Ronald , Dias, Preethike, (2007), Behavioural equilibrium exchange rate estimates and implied exchange rate adjustments for ten countries,Peterson Institute of International Economics, Washington DC.

*      Maesofernandez, F.C. Osbat, B. Schnatz (2001) Determinants of the Euro Real Effective Exchange Rate: A BEER/PEER approach European Central Bank (ECB) Working Paper Series, No. 85.

*      Mel eck`y, M. & Komárek, L. (2007). The behavioral equilibrium exchange rate of the Czech Koruna. Transition Studies Review, 14, 105–121.

*      Robinson, James S. J.(2010), Determining the Equilibrium Exchange Rate for Jamaica: A fundamentalist approach for deferring time horizons, Research Services Department Research and Economic Programming Division Bank of Jamaica.

*      Rodrik, D.(2009), The Real Exchange Rate and Economic Growth, In Brookings Papers on Economic Activity, Fall 2008, ed. D. W. Elmendorf, N. G. Mankiw, and L. H. Summers, 365–412. Washington, DC: Brookings Institution.

*      Rogoff, K. (2002), Dornbusch’s Overshooting Model after Twenty-Five Years, International Monetary Fund, 22 (January), PP. 1-41.

*      Shehu Usman Rano, Aliyu(2008), “ Real exchange rate misalignment: an application of behavioral equilibrium exchange rate to Nigeria”, , Munich Personal RePEc archive, pp. 1-25.

*      Yotopoulos A. Pan and Sawada Yasuyuki, (2005), Exchange Rate Misalignment: A New Test of Lung-Run PPP Based on Cross- Country Data, CIRJE Discussion Paper, February.

*      Zulfiqar, Hyder, Mahboob, Adil. (2006), Equilibrium Real Effective Exchange Rate and Exchange Rate Misalignment in Pakistan, Vol.2, No.1, pp.238-263.