شیب لغزنده یا رفتار جبرانی؟ نقش متارکه اخلاقی و خودشیفتگی در تصمیم‌گیری‌های اخلاقی حسابداری
الموضوعات : حسابداری مدیریت
فرشید ایمر
1
(دانشجوی کارشناسی ارشد حسابداری، موسسه آموزش عالی حکیم جرجانی، گرگان، ایران)
منصور گرکز
2
(دانشیار گروه حسابداری، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران)
الکلمات المفتاحية: شیب لغزنده, رفتار جبرانی, متارکه اخلاقی, خودشیفتگی, تصمیم گیری اخلاقی در حسابداری,
ملخص المقالة :
تحقیقات زیادی نشان می دهند که تخلفات کوچک غیر اخلاقی، باعث رفتار فاحش تر در طول زمان خواهد شد که به عنوان الگوی رفتاری شیب لغزنده عنوان می شود در مقابل تحقیقات زیادی یافته های متناقض دارند که نشان داده است انجام عمل غیر اخلاقی اولیه هنگامی که این رفتار شروع به ایجاد تضاد با هویت اخلاقی فرد می کند می تواند انگیزه درونی را به پایان برساند یا رفتار غیر اخلاقی را محدود کند. که از این رفتار نیز به عنوان رفتار مجاز یا جبرانی عنوان می شود. به باور ما هر دو نظریه می تواند در حسابداری وجود داشته باشد که به تفاوت های فردی و محیطی بستگی دارد. ما در این پژوهش، نقش تفاوت های فردی از جمله سطح متارکه اخلاقی و خودشیفتگی را در بین اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران بررسی نموده ایم. تعداد جامعه نمونه با استفاده از فرمول کوکران 300 نفر تعیین گردید. و به کمک تجزیه تحلیل واریانس از طریق طراحی مدل خطی عمومی پس از اثبات تاثیر معنی داری بین متغیر ها به مقایسه میانگین گروه های مختلف پس از قرار گرفتن آنها در ساختار شیب لغزنده پرداخته شد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که هر دو نظریه در حسابداری وجود دارد و ویژگی هایی شامل سطح پایین خودشیفتگی و تمایل به نادیده گرفتن اخلاقی، رفتار سازگار با شیب لغزنده را نشان می دهند. از طرف دیگر، خودشیفتگی بالا و سطح پایین متارکه اخلاقی، رفتار جبرانی را نشان می دهند.
* احمدی، ابراهیم، (1392) رابطة خلاقیت و ناراستگویی با میانجیگری توانایی توجیه رفتار غیراخلاقی: بررسی جنبة منفی خلاقیت، فصلنامه روانشناسی کاربردی، سال 7، شماره 4(28)، زمستان 1392
* اعتمادی حسین، دیانتی دیلمی زهرا (1388)، تاثیر دیدگاه اخلاقی مدیران مالی برکیفیت گزارش های مالی شرکتها. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال چهارم، شماره های 1و 2
* برزیده فرخ، خیرالهی مرشید، (1390). مسئولیت پاسخگویی، فشار زمانی، و کتمان شواهد حسابرسی، دانش حسابرسی /سال یازدهم/ شماره 45 / زمستان 90
* خواجوی شکراله، میثم نوشادی (1391)، نقش الگوهای رفتاری و مدل‌های تصمیم گیری در قضاوت حسابرسان . پژوهش حسابداری شماره 5، تابستان 1391
* رحمانی حسام، ایزدینیا ناصر، زارع حسین آبادی حمید.(1395). پذیرش اخلاقی مدیریت سود، فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری، سال یازدهم، شماره 4، 1395
* رویایی رمضانعلی، بحری ثالث جمال، پاک مرام عسگر،(1389). تببین اهمیت آموزش دانشجویان رشته حسابداری در زمینه علوم کامپیوتری، جرائم مربوطه و رعایت اخلاق حرفه ای، مجله حسابداری مدیریت، سال سوم / شماره چهارم / بهار 1389
* رهنمای رودپشتی فریدون، احمدی لویه افشین (1395). نقش حسابداری مدیریت در پیش گیری از پرولتاریایی شدن حرفه حسابداری )قهرمانان مدرنیسم حرفه حسابداری(، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت، شماره سی و یکم، زمستان 1395
* رهنمای رودپشتی فریدون، خردیار سینا، ایمنی محسن،(1395). ریشه ی تاریخی جریان پزوهش ها در حسابداری مدیریت رفتاری(تئوری ها و روش های پژوهش)، دوفصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، سال اول، شماره اول، بهار و تابستان 1395، صفحه 52-25
* سرلک نرگس، (1387). اخلاق حسابداری ، فصلنامه ی اخلاق در علوم و فنّاوری، سال سوم، شماره های 1و 2
* سلیمانیان بهنام، الوداری حسن، احمدی سید علی اکبر (1392). اثر خودشیفتگی مدیران بر تضاد و تعارض سازمانی(مورد مطالعه: مدیران ادارات شهر بجنورد). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، مرکز تهران غرب، آذر ماه 1392
* شیری اردشیر، خلدشریفی صبریه، دهقانی سلطانی مهدی، یاسینی علی(1394). بررسی ارتباط بین خودشیفتگی مدیران و رفتارهای منافقانه با نقش میانجی رفتار ماکیاولیگری مدیران در سازمانهای دولتی شهرکرمانشاه. قصلنامه مدیریت سازمانهای دولتی، سال سوم، شماره 11، تابستان 94.
* محمدزاده، علی (1388). اعتبارسنجی پرسشنامه شخصیت خودشیفته (NPI). مجله اصول بهداشت روانی، سال 11،4، 281-276.
* مسیح آبادی ابوالقاسم، پوریوسف اعظم (1387)، نقش تفاوت های فردی بر تصمیم گیری های حسابداری و حسابرسی. فصلنامه تحلیلی اطلاع رسانی پژوهشی سازمان حسابرسی شماره 43 زمستان 1387
* مهرانی ساسان، ثقفی علی، موسی خانی محمد، سپاسی سحر (1390)، عوامل موثر بر تصمیم گیری اخلاقی حسابداران رسمی ایران. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال ششم شماره 3، پاییز 1390
* مهرانی ساسان، نعیمی مهدیس،(1382). تئوری اخلاقی و تاثیر فشار بودجه زمانی بر رفتار حسابرسان مستقل، بررسی های حسابداری و حسابرسی، مجله دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، سال دهم، شماره 32، تابستان 1382، ص ص 61 – 43
* نیکومرام هاشم ، رهنمای رودپشتی فریدون ، طلوعی اشلقی عباس و تقیپوریان یوسف (1393). ارزیابی تاثیر اخلاق حرفه ای حسابداران مدیریت بر ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری مدیریت (با استفاده از تکنیک آنتروپی- فازی)، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت سال هفتم / شماره بیستم/ بهار 1393
* Amernic, J. H., & Craig, R. J. (2010). Accounting as a facilitator of extreme narcissism. Journal of Business Ethics, 96(1), 79–93. http://dx.doi.org/10.1007/s10551-010-045-0.
* Ames DR, Rose P, Anderson, CP. The NPI-16 as a short measure of narcissism. J Res Pers 2006; 40: 440-50.
* Arellano-Gault, D.(2017),Corruption as an organizational process: Understanding the logic of the denormalization of corruption. Contaduría y Administración (2017), http://dx.doi.org/10.1016/j.cya.2016.01.008
* Bandura, A. (1999). Moral disengagement in the perpetration of inhumanities. Personality and Social Psychology Review, 3(3), 193–209. http://dx.doi.org/10.1207/s15327957pspr0303_3.
* Bolino, M. C. (1999). Citizenship and impression management: Good soldiers or good actors? The Academy of Management Review, 24(1), 82–98. http://dx.doi.org/10.5465/ AMR.1999.1580442. or http://www.jstor.org/stable/259038
* Brown, T. J. (2014). Advantageous comparison and rationalization of earnings management. Journal of Accounting Research, Forthcoming. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2127423 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2127423
* Brown, T., Rennekamp, K. M., Seybert, N., & Zhu,W. (2014, September 23). Who stands at the top and bottom of the slippery slope? (Available at SSRN: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1810833).
* Campbell, W. K., Bush, C. P., Brunell, A. B., & Shelton, J. (2005). Understanding the social costs of narcissism: The case of the tragedy of the commons. Personality and Social Psychology Bulletin, 31(10), 1358–1368. http://dx.doi.org/10.1177/0146167205274855.
* Cory . S . N and Hernandez . A . R ,(2014), Moral disengagement in business and humanities majors: An exploratory study, Research in Higher Education Journal Volume 23
* Detert, J. R., Treviño, L. K., & Sweitzer, V. L. (2008). Moral disengagement in ethical decision making: A study of antecedents and outcomes. Journal of Applied Psychology, 93(2), 374–391. http://dx.doi.org/10.1037/0021-9010.93.2.374.
* Duchon, D., & Drake, B. (2009). Organizational narcissism and virtuous behavior. Journal of Business Ethics, 85(3), 301–308. http://dx.doi.org/10.1007/s10551-008-9771-7.
* Festinger, L. A. (1957). A theory of cognitive dissonance. Evanston, IL: Row,Peterson.
* Fointiat, V. (1998). Rationalization in act and problematic behavior justification. European Journal of Social Psychology, 28, 471–474.
* Foster, J. D., Shiverdecker, L. K., & Turner, I. N. (2016). What does the narcissistic personality inventory measure across the total score continuum? Current Psychology, 1–13. http://dx.doi.org/10.1007/s12144-016-9407-5.
* Frino, A., Lim, M. Y., Mollica, V., & Palumbo, R. (2015). CEO narcissism and earnings management (January 15, 2015). (Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2539555 http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2539555).
* Gino, F., & Bazerman, M. H. (2009). When misconduct goes unnoticed: The acceptability of gradual erosion in others' unethical behavior. Journal of Experimental Social Psychology, 45(4), 708–719. doi:10.1016/j.jesp.2009.03.013
* Grant, A. M., & Mayer, D. M. (2009). Good soldiers and good actors: Prosocial and impression management motives as interactive predictors of affiliative citizenship behaviors. Journal of Applied Psychology, 94(4), 900–912. http://dx.doi.org/10.1037/a0013770.
* Haidt, J. (2009). The moral emotions. In R. J. Davidson, K. R. Scherer, & H . H. Goldsmith (Eds.), Hand book of Affective Sciences. New York: Oxford University Press.
* Johnson, E. N., Kuhn, J. R., Jr., Apostolou, B. A., & Hassell, J. M. (2013). Auditor perceptions of client narcissism as a fraud attitude risk factor. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 32(1), 203–219. http://dx.doi.org/10.2308/ajpt-50329. Or Electronic copy available at: http://ssrn.com/abstract=2161108
* Johnson, E. N., Lowe, D. J., & Reckers, P.M. J. (2016). The influence ofmood on subordinates' ability to resist coercive pressure in public accounting. Contemporary Accounting Research, 33(1), 261–287. http://dx.doi.org/10.1111/1911-3846.12141.
* Joosten, A., Dijke, M. v., Hiel, A. V., & Cremer, D. D. (2014). Feel good, do-good!? On consistency and compensation in moral self-regulation. Journal of Business Ethics,123(1), 71–84. http://dx.doi.org/10.1007/s10551–013-1794-z.
* Kidwell, L., Johnson, E., Lowe, D. J., & Reckers, P. M. J. (2016). The association between follower personal characteristics and intended compliance with leader directives to commit financial statement fraud. Working paper.
* Köbis .N, Prooijen.j, Righetti.f, and Lange.p,(2017). The Road to Bribery and Corruption Slippery Slope or Steep Cliff? sychological Science, Vol 28, Issue 3, 2017, DOI: 10.1177/0956797616682026
* Leary, M., & Kowalski, R. (1990). Impression management — A literature-review and 2-component model. Psychological Bulletin, 107(1), 34–47.
* Little, T.,Watson, P. J., Biderman, M. D., & Ozbek, I. N. (1992). Narcissism and object relations. Psychological Reports, 71(3 Pt 1), 799–808. http://dx.doi.org/10.2466/pr0.1992. 71.3.7990
* Mayhew, B. W., & Murphy, P. R. (2013). The impact of authority on reporting behavior, rationalization and affect. Contemporary Accounting Research, 31(2), 420–443. http://dx.doi.org/10.1111/1911-3846.12037. or Electronic copy available at: http://ssrn.com/abstract=2026449
* Murphy, P. R. (2012). Attitude, Machiavellianism and the rationalization of misreporting. Accounting, Organizations and Society, 37(4), 242–259. http://dx.doi.org/10.1016/j. aos.2012.04.002.
* Murphy, P. R., & Dacin, M. T. (2011). Psychological pathways to fraud: Understanding and preventing fraud in organizations. Journal of Business Ethics, 101(4), 601–618.http://dx.doi.org/10.1007/s10551-011-0741-0.
* Pincus, A. L., Ansell, E. B., Pimentel, C. A., Cain, N. M.,Wright, A. G. C., & Levy, K. N. (2009). Initial construction and validation of the pathological narcissism inventory. Psychological Assessment, 21(3), 365–379. http://dx.doi.org/10.1037/ a0016530.
* Raskin, R., Novacek, J., & Hogan, R. (1991). Narcissistic self-esteemmanagement. Journal of Personality and Social Psychology, 60(6), 911–918. http://dx.doi.org/10.1037/0022- 3514.60.6.911.
* Reckers, P., & Samuelson, M., Toward resolving the debate surrounding slippery slope versus licensing behavior: The importance of..., Advances in Accounting, incorporating Advances in International Accounting (2016), http://dx.doi.org/10.1016/j.adiac.2016.07.003
* Rijsenbilt, A., & Commandeur, H. (2013). Narcissus enters the courtroom: CEO narcissism and fraud. Journal of Business Ethics, 117(2), 413–429. http://dx.doi.org/10.1007/ s10551-012-1528-7.
* Robins, R. W., & John, O. P. (1997). Effects of visual perspective and narcissism on selfperception: Is seeing believing? Psychological Science, 8(1), 37–42. http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-9280.1997.tb00541.x.
* Sloane, E. H. (1944). Rationalization. The Journal of Philosophy, 41(1), 12–21.
* Stuart I, Stuart B and Pedersen L, Accounting Ethics, John Wiley & Sons Ltd, Chichester, West Sussex, UK, 2014, 312 pages, £32.99, €41.30, ISBN: 978-1-118-54240-8
* Tavris, C., & Aronson, E. (2007). Mistakes were made (but not by me):Why we justify foolish beliefs, bad decisions, and hurtful acts (1st ed.). Orlando, Fla: Harcourt.
* Vazire, S., & Funder, D. C. (2006). Impulsivity and the self-defeating behavior of narcissists. Personality and Social Psychology Review, 10(2), 154–165. http://dx.doi.org/10. 1207/s15327957pspr1002_4.
* Wright, A. G. C., Pincus, A. L., Thomas, K. M., Hopwood, C. J., Markon, K. E., & Krueger, R. F. (2013). Conceptions of narcissism and the DSM-5 pathological personality traits. Assessment, 20(3), 339–352.
* Young, M. S., Du, F., Dworkis, K., & Olsen, J. K. (2015). It's all about all of us — The rise of narcissism and its implications for management control systems research. Journal of Management Accounting Research. 2016. Vol. 28, No.1. Pp. 39 – 55 Or Electronic copy available at: http://ssrn.com/abstract=2539440
* Zhong, C., Ku, G., Lount, R. B., & Murnighan, J. K. (2010). Compensatory ethics. Journal of Business Ethics, 92(3), 323–339. http://dx.doi.org/10.1007/s10551-009-0161-6.
_||_