مطالعه ساختار و ارزش اقتصادی صمغ گونه بنه (Pistacia atlantica) در جنگل‌های حوزه گیلانغرب

الموضوعات :

محسن جوانمیری پور ¹ , روح اله پروانه ² , علی اکبر دارابی ³

1 - دکتری رشته علوم جنگل، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، تهران، ایران.
2 - کارشناس ارشد آبخیرداری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.
3 - کارشناس‌ارشد آبخیرداری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.

تاريخ الإرسال : 08 الخميس , جمادى الثانية, 1442 تاريخ التأكيد : 13 الثلاثاء , ربيع الأول, 1443 تاريخ الإصدار : 15 الإثنين , محرم, 1443

الکلمات المفتاحية: پسته وحشی, بنه قابل بهره‌برداری, درآمد, تولید سقز, سطح تاج پوشش,

ملخص المقالة :

اهمیت اکوسیستمی گونه بنه و اقتصادی محصول سقز خام حاصل از آن از نظر ایجاد درآمد برای جوامع محلی مورد توجه دولت می‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی ویژگی های ساختاری گونه بنه، میزان تولید و ارزش اقتصادی صمغ آن در جنگل‌های زاگرس است. توده‌های جنگلی مورد مطالعه به ترتیب با مساحت حدود 700، 2100، 700 و 1000 هکتار در سامان‌های عرفی کمره علیرضاوندی، چشمه سفید، باپیر و بلاله در شهرستان گیلان غرب در یک منطقه کوهستانی و جنگلی واقع گردیده است. پس از جنگل‌گردشی با استفاده از نقشه‌های موجود محدوده‌ رویشگاه‌های مورد نظر تعیین گردید. آماربرداری به روش نمونه‌برداری تصادفی منظم و با قطعات نمونه‌ 0/4 هکتاری انجام گردید. نتایج نشان داد میانگین قطر برابرسینه درختان بنه، میانگین تعداد درختان بنه قابل بهره‌برداری و سطح تاج درختان بنه موجود در سامان‌های عرفی‌ کمره علیرضاوندی، باپیر، چشمه سفید و بلاله به ترتیب 31/9، 35/5، 39/3 و 30/2 سانتی‌متر، 30/15، 58/3، 44/45 و 32/25 اصله در هکتار، 41، 34/3، 30/9 و 29/6 مترمربع در درخت است. ارتفاع کل درختان بنه در سامان‌های عرفی‌ کمره علیرضاوندی، باپیر، چشمه سفید و بلاله به ترتیب 5/6، 6/1، 5/4 و 4/2 است. در سامانه‌های کمره علیرضاوندی، باپیر، چشمه‌سفید و بلاله میانگین وزن سقز در هر هکتار به ترتیب، 6/8، 7/45، 8/5 و 6/ 4 کیلوگرم و میزان درآمد خالص حاصل از بهره‌برداری صمغ بنه برای هر خانوار شامل 28/3، 16/3، 34/8 و 11/7 میلیون ریال است. یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد آگاهی از ویژگی‌های ساختاری و پتانسیل تولید سقز درختان بنه در اکوسیستم‌های جنگلی مورد مطالعه و استخراج اصولی صمغ آنها بر اساس توان رویشگاه گام مهمی در جهت حفاظت از این گونه و افزایش درآمد روستاییان و توان‌افزایی جوامع محلی است.