تاثیر ارتفاع از سطح دریا بر مشخصات کمی بذر درختان بنه در جنگلهای ایرانی – تورانی (مطالعه موردی: جنگل باغ شادی یزد)
الموضوعات :مازیار حیدری 1 , وحید اعتماد 2 , اسماعیل خسروپور 3 , نقی شعبانیان 4
1 - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، گروه جنگلداری، ساری، ایران
2 - دانشگاه تهران، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، کرج، ایران.
3 - دانشگاه تهران، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، کرج، ایران.
4 - دانشگاه کردستان، گروه جنگلداری، سنندج، ایران.
الکلمات المفتاحية: جنگل باغشادی, بذر بنه, یزد,
ملخص المقالة :
بذر عامل در امر احیا، توسعه جنگل ها و جنگل کاری ها محسوب شده که در این میان انتخاب بذرهای با کیفیت و رسیده دارای اهمیت بسیاری است. جنگل باغ شادی (بخش قرق جنگل) واقع در شهرستان خاتم استان یزد در این تحقیق با هدف مقایسه مشخصه های کمی بذر درخت بنه در طبقات ارتفاع از سطح دریا انتخاب شد. منطقه فوق به سه کلاسه ارتفاعی شامل کلاسه1 با ارتفاع کمتر از 2100 متر، کلاسه 2 با ارتفاع بین 2100 تا 2500 متر و کلاسه 3 با ارتفاع بیشتر از 2500 متر از سطح دریا تقسیم و در هر طبقه ارتفاع از سطح دریا تعداد 20 اصله درخت بنه انتخاب شد (عامل جهت دامنه، شیب و خاک تقریبا یکسان انتخاب شدند) و در مجموع 60 اصله درخت بنه جهت جمعآوری نمونه بذر انتخاب شدند. سپس مشخصه های کمی شامل وزن 1000 دانه، درصد پوکی، طول بذر و عرض بذر اندازه گیری در هر یک از کلاسه های ارتفاعی بررسی شد. مقایسه مشخصه های کمی بذرها در طبقات ارتفاع از سطح دریا با کمک آزمون تجزیه واریانس یک طرفه و دانکن در سطح اطمینان 95 درصد انجام گرفت. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری بین مشخصه های وزن 1000 دانه شامل درصد پوکی، طول بذر و عرض بذر در طبقات مختلف ارتفاعی وجود دارد. میانگین مشخصه های وزن 1000 دانه، طول بذر و عرض بذر در طبقه ارتفاعی 2500- 2100 متر از سطح دریا به ترتیب با 50 گرم، 4/8 و 7 میلی متر بیشتر از دیگر طبقات ارتفاعی بود. مشخصه پوکی بذر بنه در طبقه ارتفاعی کمتر از 2100 متر از سطح دریا دارای بیشترین میزان و در طبقه ارتفاعی 2500 2100 متر از کمترین میزان برخوردار بود. نتایج کلی نشان داد است که درختان طبقه ارتفاعی 2500 2100 متر ارتفاع از سطح دریا دارای بذرهای درشت تر و سنگین تر و پوکی کمتری بوده و در نتیجه مناسب ترین پایه ها برای بذرگیری درختان بنه را ایجاد می کنند.
اعتماد، و. (1381) بررسی کمی و کیفی بذر درخت راش در جنگلهای استان مازندران، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران. 260 صفحه.
خاتم ساز، م. (1367) فلور ایران، شماره 4، تیره پسته. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 25 صفحه.
خانیان، ش. و عمادی، م. (1374) استفاده از بنه در تغذیه گوسفند ایرانی. مجموعه مقالات اولین سمینار ملی بنه، مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان ایلام، 140-148.
دهقان شورکی، ی. (1385) بررسی برخی از مشکلات پوکی بنه. مجله پژوهش سازندگی در منابع طبیعی، 72(11):58-69.
رستمی کیا، ی. (1388) ارزیابی خصوصیات کمی و کیفی بذور پسته وحشی در ذخیرهگاه ژنتیکی. سومین همایش ملی جنگل، انجمن جنگلبانی ایران، 1-7.
فتاحی، م، (1374) مرفولوژی بذور پسته وحشی. مجموعه مقالات اولین سمینار ملی بنه، 13 و 14 آبانماه، مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان ایلام: 11 – 12.
میرزایی ندوشن، ح. (1378) تنوع ژنتیکی درصد پوکی بذر در درختان بنه Pistacia atlantica Desf. مجله پژوهش و سازندگی، 40: 100-110.
یوسفی، ب. (1380) بررسی مقایسهای خصوصیات اکولوژیکی و ژنتیکی جمعیتهای بنه در کردستان. مجله تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 7: 65-101.
Broncano, M J., Riba, M. and Retan, J. (1996) Seed germination and seedling performance of two Mediterranean tree species, holm oak and Aleppo pine: a multifactor experimental approach. Plant Ecology, 138(1): 17–26.
Kafkas, S., Kafkas, E. and Prel-Treves, R. (2002) Morphological diversity and a germplasm survey of tree Wild Pistacia species in Turkey. Genetic Resource and Evolution, 49: 261-270.
Ke, W. and Zhong, Z.C. (2000) The variation of seed sizes of Gordonia acuminate geographic population and its effect on seed germination and seedling. Acta Ecologica Sinia, 20(4): 697-701
Oganygan, S.A. (1981) The fruiting of Fagus orientalis in northern Armenia lesmoi zhurnal. lesotekh institute. Voronezh USSR. N.06. 113-115.
Zohary, M. (1952) Amonographical study of genus Pistacia. Palestine Journal of Botany, 5: 187-228.
Van der Maarel, E. (1988) Species diversity in plant communities in relation to structure and dynamics. In: Diversity and pattern in plant communities (eds. During, H.J., Werger, M.J.A. and Williams H.J.), SPB Academic Publishing, The Hague, The Netherlands. 1-14.
Wilson, B., Miller, K., Thomas, A. L., Cooke, N. and Ramsingh, R. (2008) Foraminifera in the mangal at the Caroni swamp, Trinidad: diversity, population structure and relation to sea level. Journal of Foraminiferal Research, 38: 127-136.
Yuguang, B., Abouguendia, Z. and Redmann, R.E. (2001) Relationship between plant species diversity and grassland condition. Journal of range Management, 54: 177-183
Yanlong, E. (2007) Seed size effect on seedling growth under different light conditions in the clonal herb Ligularia virgaurea in Qinghai-Tibet Plateau. Acta Ecologica Sinica, 27(8):
