آینده‌نگاری وضعیت کتاب در ایران
الموضوعات : مدیریت فرهنگی
محمد سرشار
1
(دانشجوی دکتری مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
سید رضا صالحی امیری
2
(دانشیار و عضو هیات علمی گروه مدیریت فرهنگی دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول))
ابراهیم حاجیانی
3
(دانشیار و عضو هیات علمی وزارت علوم تحقیقات و فناوری، تهران، ایران.)
الکلمات المفتاحية: آینده‌نگاری, پیشران, تحلیل ساختاری, کتاب, روش میک‌مک,
ملخص المقالة :
مقدمه و هدف: کتاب بزرگترین عرصه فرهنگی ایران است و جزء مهمی از آینده فرهنگی ایران، پیامد آینده کتاب خواهد بود. هدف از پژوهش حاضر، نگاشت آینده کتاب در ایران است. روش: این آینده‌نگاری، براساس مدل تحلیل ساختاری به روش‌میک‌مک و در هشت مرحله شناسایی متغیرهای محیطی به مدل پستل و رویکرد لایه‌ای، تعیین متغیرهای کلیدی به روش دلفی خبرگان، سنجش اثرات متقابل متغیرهای کلیدی به روش میک‌مک و تحلیل محیط کلی سیستم و تعیین پیشران‌ها، تعیین محورهای عدم‌قطعیت، شناسایی سناریوهای پایدار، توصیف سناریوها و پیشنهاد اقدام‌ها صورت گرفته است. یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد میزان مداخله (تصدی‌گری یا تولی‌گری) دولت در عرصه کتاب، ترویج فرهنگ مطالعه کتاب‌های غیردرسی، مطابقت محتوای کتاب‌ها با نیازها و گرایش‌های مخاطب، نقش وزارت آموزش و پرورش در گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی و مبارزه با بی‌سوادی و کم‌سوادی، میزان بودجه کتابخانه‌های عمومی و خودکفایی در زنجیره داخلی تولید کاغذ موثرترین پیشران‌های آینده کتاب در ایران هستند و سه سناریوی خزان کتاب، بهار کتاب و تابستان داغ کتاب سه سناریوی پایدار برای نگاشت آینده وضعیت کتاب در ایران می‌باشند. نتیجه‌گیری: در این پژوهش بدترین سناریوی آینده کتاب در ایران، پایدارترین سناریو شناخته شد. بنابرین رسیدن به سناریوی مطلوب، نیازمند تحول اساسی در رویکرد دولت نسبت به عرصه کتاب است.
_||_
