مدرنیسم در اشعار فروغ و شاملو
الموضوعات : مدیریت فرهنگیمحمدرضا تاجیک 1 , فرزانه احدزاده نمینی 2
1 - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
الکلمات المفتاحية: مدرنیسم, شعر نو, فروغ, شامل,
ملخص المقالة :
مقدمه و هدف پژوهش: مدرنیسم در چند دهه اخیر شیوه غالب هنر در سطح جهان بوده است که با واکنش زیبایی‌شناسی و فرهنگی نسبت به مدرنیته و مدرنیزاسیون مشخص می‌شود. ویژگی برجسته آنچه در شعر و رمان و چه در نقاشی و هنر سینما، فلسفی اندیشی و اندیشه ورزی عقلانی است. این پژوهش هدف خود را در دو قسمت دنبال کرده است: بخش اول پایه نظری پژوهش است تا به سؤالاتی از این دست پاسخ دهد که مدرنیسم چیست؟ مدرنیسم در ادبیات چیست و دارا بودن چه ویژگی‌هایی باعث می‌شود که ما اثری را مدرن بنامیم؟ بخش دوم، هدفش اثبات این ادعاست که اشعار فروغ فرخزاد و احمد شاملو آثاری مدرن هستند و طبق نظریات مطرح مدرنیسم، اطلاق صفت مدرن به آنان جایز است؛ و از طرفی مقایسه اشعار این دو شاعر به لحاظ معیارهای مدرنیستی است. روش پژوهش: این پژوهش به روش تحلیل محتوا است و آرای نظریه رِنِه وِلِک در کتاب «نظریه ادبیات» و نیز پیتر چایلدز در کتاب «مدرنیسم» و مارشال برمن در کتاب «تجربه مدرنیته» را در نظر دارد و برخی متون فروغ و شاملو را از منظر معیارهای شکلی و محتوایی مدرنیسم، با تحلیل «مضمونی» و «مقوله‌ای» مورد بررسی قرار می‌دهد و همچنین با پیش رو قرار دادن این متون، واکنش این شاعران را به عنوان شکلی از گفتمان اجتماعی مدرنیسم در قالب دغدغه‌ها و دل مشغولی‌های نگارش مدرنیستی نشان می‌دهد. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در اشعار این دو شاعر معیارهای مدرنیستی از جمله، اندیشه ژرف، فردگرایی، درون‌نگری، فروپاشی اجتماعی، سمبول، استعاره و... برجسته است و مطابق با این ویژگی‌ها می‌توان این اشعار را مدرن نامید. در مقایسه شعرهای این دو شاعر به لحاظ ویژگی‌های مدرن می‌توان نتیجه گرفت که از حیث محورهایی مانند فردیت، درون‌نگری، خود ارجاعی و شکاکیت، شعر فروغ از بهره مدرنیستی بالاتری برخوردار است. هر دو شاعر تعهد اجتماعی و انسانی نیرومندی را در شعرهایشان منعکس می‌کنند و در عین حال بیشتر اشعار آنان، حاوی اندیشه عمیق است. در نهایت هیچ یک از دو شاعر مدرن، فلسفه اندیش نیستند.
