نقش اصلاحات ارضی آمریکائی در ناکامی و عدم توسعه اقتصاد کشاورزی در ایران (عصر پهلوی دوم)
الموضوعات : مطالعات توسعه اجتماعی ایران
زهرا امیری
1
(دانشجوی دکتری تاریخ، واحد یادگار امام (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
رضا شعبانی صمغ آبادی
2
(استاد دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).)
محمد کلهر
3
(استادیارگروه تاریخ، واحد یادگار امام خمینی (ره)، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرری، ایران)
الکلمات المفتاحية: اصلاحات ارضی, ایران, کمونیسم, آمریکا, پهلوی دوم,
ملخص المقالة :
اصلاحات ارضی مهم‌ترین برنامه تحول اجتماعی بود ، که اوایل دهه 1340هـ.ش، در دستور کار محمدرضا شاه قرار گرفت. شاه و دولت امینی مسؤولیت اجرای طرح را در اختیار داشتند، با الهام از افکار والت ویتمن روستو، مورخ اقتصادی آمریکا و مشاور کندی، دنبال پیاده سازی نسخه غربی توسعه در ایران بودند. این مقاله دنبال پاسخ این پرسش اساسی است ،که اصلاحات ارضی آمریکایی، چگونه باعث ناکامی و عدم توسعه اقتصاد کشاورزی در ایران شد؟ از آنجا که فرضیه ای برای به آزمون گذاردن وجود ندارد، این پژوهش به دنبال کشف و تعریف مفاهیم تازه به صورت اکتشافی است.اصلاحات ارضی با تحمیل ایالات متحده در ایران اجرا شد .برخلاف ادعای مقامات آمریکایی، هدف اصلی اجرای آن نه بالا بردن سطح رفاه مردم، بلکه تقویت سرمایه داری وابسته به آمریکا در برابر کمونیست‌ها،همچنین فراهم کردن بازار و بستری برای فروش کالاهای مصرفی آمریکا در ایران بود. آمریکائی‌ها به دلایل گوناگون از جمله عدم آگاهی از بافت اجتماعی ایران، پیاده‌سازی سریع اصلاحات، اهمیت ندادن به رهبری اصلاحات ، استفاده از تئوری سرکوب، نتوانستند از اصلاحاتی که برای ایران مدنظر داشتند نتیجه بگیرند.اجرای ناقص برنامه اصلاحات ارضی، آمارگیری‌های کشاورزی غیرواقعی، تغییر نظام زمین‌داری سنتی بدون نهادینه کردن الگو یا جایگزین مناسب، برهم زدن بخشی از بافت اجتماعی ایران در پی انجام ناقص برنامه اصلاحات ارضی، نارضایتی اشراف زمین‌دار و ملاکان، ایجاد شکاف میان نهادهای دولت و حکومت از جمله یافته‌های اساسی تحقیق حاضر در زمینه نقش اصلاحات ارضی آمریکایی در عدم توسعه نظام سرمایه داری و ناکامی اقتصاد کشاورزی در ایران هستند.
_||_
