آسیب شناسی امنیت کلانشهرها با تأکید بر مدیریت سکونتگاه‌های غیررسمی کلانشهر تهران

الموضوعات :

مهدی پروین ¹ , علیرضا استعلاجی ²

1 - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره)، شهر ری، ایران
2 - استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره)، شهر ری، ایران

تاريخ الإرسال : 05 الجمعة , ذو الحجة, 1444 تاريخ التأكيد : 16 الجمعة , صفر, 1445 تاريخ الإصدار : 29 الخميس , ذو القعدة, 1445

الکلمات المفتاحية: امنیت, آسیب شناسی, مدیریت, سکونتگاه‌های غیررسمی پایتخت,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف: در دهه های اخیر با افزایش جمعیت و تغییر نسل ها و فرهنگ های مختلف در کلانشهرها و تغییر شیوه زندگی، امنیت به چالش بسیار مهم تبدیل شده است. امنیت با رضایت‌مندی، آسایش شهروندان و مطلوبیت زندگی در قالب توسعه پایدار انسانی و شاخصی برای کیفیت زندگی ارتباط پیدا می کند. احساس ناامنی موجب تهدید حضور پذیری افراد در فضای شهری می گردد، نشاط و سلامتی را مختل می کرده و مشارکت عمومی را به حدال می رساند. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی امنیت کلانشهرها با تأکید بر مدیریت سکونتگاه‌های غیررسمی تهران و تعیین عوامل مؤثر بر ناامنی پایتخت صورت گرفته است. روش شناسی: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت توصیفی و پیمایشی و از نوع تحلیلی است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، حجم نمونه 383 نفر برآورد شده است و برای شناسائی مؤلفه ها و متغیرهای امنیت از ابزار پرسشنامه استفاده شده در قالب 5 مؤلفه ساختاری، مدیریتی، محتوایی، قانونی و اقتصادی-اجتماعی مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته ها: یافته بیانگر این است که، در عامل اول نگرش یکپارچه در مدیریت امنیتی و نبود ائتلاف بین متخصصان حوزه های امنیتی، در عامل دوم، سنتی بودن برنامه ریزی های امنیتی و تعدد نگرش و دیدگاه های سیاسی در سکونتگاه‌های غیررسمی پایتخت، عامل سوم، رواج فرهنگ قانون گریزی، اختلافات فرهنگی و تراکم جمعیت، عامل چهارم، عدم امنیت و ایمنی کافی در رفت و آمد شب، عامل پنجم، ضعف ضوابط، طرح ها و برنامه های مصوب و عامل ششم، شفافیت پایین قوانین دارای بیشترین تأثیر در آسیب پذیری سکونتگاه‌های غیررسمی پایتخت می باشند. نتایج: ضعف ضوابط، طرح ها و برنامه های مصوب و کمبود بودجه و تجهیزات امنیتی از متغیرهای تأثیرگذار بر امنیت سکونتگاه‌های غیررسمی پایتخت است و در این زمینه باید گفت آسیب پذیری مدیریتی، قانونی و ساختاری سبب ناامنی، قانون گریزی، اختلافات فرهنگی و عدم امنیت و ایمنی در قبال سکونتگاه‌های غیررسمی کلانشهر تهران می گردد.

المصادر:

امان‌پور، س.، و پیری، ف. (1398). بررسی هویت اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی زنان در بوستان‌های شهر اهواز. فصلنامه انتظام اجتماعی‌، 11(3)، 163-188.
بخشنده رحمتی، س.، بهیان، ش.، و ‌حقیقتیان، م. (1399). مقایسه احساس امنیت اجتماعی زنان در شهر تهران. پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، 13(49)، 111-139.
پوراحمد, ا. (1393). قابلیت سنجی تحلیل خدمات شهری با استفاده از تکنیک VIKOR (مطالعه موردی شهر بناب). برنامه ریزی فضایی، 4(2)، 1-16.
پورحصاری, م. (1401). بررسی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر بهبود کیفیت پیاده‌راه‌ها با تاکید بر امنیت شهری (نمونه موردی پیاده‌راه امام خمینی غربی شهر اهواز). پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی, 15(4), 131-160.
جعفری، خ.، مسگرزاده، س.، و میرزاخانی، م. (1397). عوامل تأثیرگذار بر امنیت اجتماعی شهروندان تبریز. مطالعات جامعه شناسی، 11(38)، 61-83.
خلیجی, م.ع, صادقی, ع. (1399). ارزیابی احساس امنیت شهری با رویکرد پایدار ملی (موردمطالعه: استان کردستان). پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی, 13(1), 140-159.
خوش‌فر، غ.، محمدی، آ.، محمدزاده، ف.، محمدی، ر.، و اکبرزاده، ف. (1394). امنیت اجتماعی و سلامت اجتماعی (مطالعه موردی: جوانان 29-15 ساله شهر قاین). مجلة مطالعات اجتماعی ایران، 9(1)، 71-102.
خلیجی, م.ع. (1399). آسیب شناسی امنیت کلانشهرها با تأکید بر مدیریت حریم پایتخت. پژوهشنامه جغرافیای انتظامی, 8(30), 63-84.
سالار، ر. ا.، مستجابی، ح.، رضائی، م.، و رمضان‎زاده، س. (1399). تأثیر تعامل مدیریت شهری بر امنیت اجتماعی. پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی، 13(49)، 1-26.
شکربیگی، ع.، و رادین، پ. (1395). بررسی عوامل مرتبط با احساس ناامنی اجتماعی زنان در فضاهای شهری (با تاکید بر ویژگی‌های کالبدی شهری). مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان، 14(2)، 87-126.
عبدی، ع.، کرمی، ت. ا.، و مستجابی، ح. (1396). تبیین مفهومی پیامدهای امنیتی حاشیه نشینی شهری و مساله تعلق مکانی. انتظام اجتماعي، 9.
. گودرزی، س. (1398). بررسی تأثیر متغیرهای اجتماعی مرتبط با پلیس بر احساس امنیت اجتماعی. فصلنامه انتظام اجتماعی‌، 11(4)، 163-190.
. محسن، م.، اسعد، خ.، و جعفر هزار، ج. (1397). بررسی مشارکت شهروندان در برقراری نظم و امنیت شهری و عوامل مرتبط با آن نمونه موردی: شهر ارومیه. پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران (پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی)، 1397(22)، 17-32.
Carmona, M. (2019). Principles for public space design, planning to do better. Urban Design International, 24(1), 47-59, retrieved from:
https://link.springer.com/article/10.1057/s41289-018-0070-3.
Carmona, M., Heath, T., Tiesdell, S., & Oc, T. (2010). Public places, urban spaces: the dimensions of urban design: Routledge, retrieved from:
https://www.amazon.com/Public-Places-Urban-Spaces-Second/dp/1856178277
De Filippi, F., Cocina, G. G., & Martinuzzi, C. (2020). Integrating Different Data Sources to Address Urban Security in Informal Areas. The Case Study of Kibera, Nairobi. Sustainability, 12(6), 2437, retrieved from:
https://www.mdpi.com/2071-1050/12/6/2437
Kaldor, M. (2018). Global security cultures: John Wiley & Sons, Retrieved from:
Krahmann, E. (2010). States, citizens and the privatisation of security: Cambridge University Press, retrieved from:
https://www.cambridge.org/core/books/states-citizens-and-the-privatisation-of security/7F49C4E4833CAFE070ECCFAB2C6F8CB2
Lacinák, M., & Ristvej, J. (2017). Smart city, safety and security. Procedia engineering, 192, 522-527, retrieved from:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S187770581732636X
Leon, D. S. (2020). Urban Security Policies and Their Effects on Collective Efficacy. In Violence in the Barrios of Caracas (pp. 125-154): Springer, retrieved from:
https://www.springer.com/gp/book/9783030229399
Mitchell, K., & Beckett, K. (2008). Securing the global city: Crime, consulting, risk, and ratings in the production of urban space. Indiana Journal of Global Legal Studies, 15(1), 75-99, retrieved from:
https://www.semanticscholar.org/paper/Securing-the-Global-City%3A-Crime%2C-Consulting%2C-Risk%2C-Mitchell-Beckett/752710f68484defa6241f2757645bbda3649dc74
Muaafa, M., & Ramirez-Marquez, J. E. (2016). Engineering management models for urban security. IEEE Transactions on Engineering Management, 64(1), 29-41, Retrieved from:
https://ieeexplore.ieee.org/document/7797517
Naceur, F. (2013). Impact of urban upgrading on perceptions of safety in informal settlements: Case study of Bouakal, Batna. Frontiers of Architectural Research, 2(4), 400-408, Retrieved from:
https://www.mendeley.com/catalogue/d1155690-ee3c-3035-9021-3fbf418b18b8/
Palidda, S. (2016). The Governance of Urban Security: Ignored Insecurities and the Securitization of Urban Space (Milan’s Case Study). In Governance of Security and Ignored Insecurities in Contemporary Europe (pp. 141-156): Routledge.
Peoples, C., & Vaughan-Williams, N. (2014). Critical security studies: An introduction: Routledge.
Rondinelli, D. A. (2019). Urban and regional development planning: policy and administration: Cornell university press.
Singerman, D. (2011). Cairo contested: Governance, urban space, and global modernity: Oxford University Press.
Terziev, V. (2019). Social activity and human resources as social development factors. International E-Journal of Advances in Social Sciences, 5(13), 283-289 Retrieved from:
http://ijasos.ocerintjournals.org/tr/download/article-file/704947